Rządowe wsparcie dla inwestycji wodorowych w Polsce

Ministerstwo Klimatu i Środowiska przygotowało program wsparcia zeroemisyjnych technologii wodorowych w Polsce. Jak podkreśla fundacja Instrat, jest to pierwszy tak duży program wodorowy w naszym kraju. Resort klimatu wyznaczył we wrześniu krótki czas na konsultacje społeczne. Według Instratu, który wziął udział w konsultacjach, projekt strategii jest dobry, jednak wsparcie zeroemisyjnych technologii wodorowych powinno być zaplanowane w sposób bardziej całościowy.

Publiczne konsultacje projektu dokumentu „Strategia Inwestycyjna – inwestycje w technologie wodorowe” odbyły się we wrześniu br. Nowy program rządowy jest skierowany do przedsiębiorców zainteresowanych budową instalacji do produkcji wodoru o mocy co najmniej 20 MWe i infrastruktury im towarzyszącej.

Jak wskazano w ww. dokumencie, wsparcie ma mieć formę dotacji, które będą wypłacane przez Bank Gospodarstwa Krajowego. Budżet programu zaplanowano na 640 mln euro. Maksymalny poziom dofinansowania na jednostkę mocy elektrolizera (1 MWe) wynosi 2 mln euro.

REKLAMA

Tylko wodór zeroemisyjny

Zaplanowany program wsparcia technologii wodorowych rozpoczyna realizację celów Polskiej Strategii Wodorowej. Celem strategii jest powstanie w Polsce co najmniej 315 MWe instalacji wytwarzających wodór odnawialny i pomoc dla polskiego przemysłu w osiągnięciu celów znowelizowanej dyrektywy OZE (RED III).

Co istotne – wsparcie finansowe w ramach programu otrzyma wyłącznie zeroemisyjny wodór odnawialny, który przyczyni się do redukcji emisji w trudnych do dekarbonizacji sektorach i będzie wkładem do przyspieszenia transformacji energetycznej Polski.

Jak wskazuje Instrat, propozycje projektów mają być oceniane punktowo przez powołany w tym celu przez BGK Komitet Inwestycyjny. Od niego będzie też zależeć ostateczna decyzja o przyznaniu wsparcia. Program przewiduje szereg kryteriów, których spełnienie będzie konieczne do starania się o dofinansowanie.

Jak zauważa Instrat, strategia inwestycyjna jest osadzona w kontekście celów dyrektywy RED III oraz Krajowego Planu Odbudowy i Wzmacniania Odporności (KPO), lecz nie odnosi się do Polskiej Strategii Wodorowej (PSW) i krajowych strategii energetycznych. Według fundacji wynika to prawdopodobnie z równolegle toczącego się procesu aktualizacji tych dokumentów (KPEiK, PEP2040) oraz ich częściowej dezaktualizacji (PSW).

„Docelowo należy zapewnić spójność między strategiami wyższego rzędu a programami wsparcia, takimi jak Strategia Inwestycyjna. Jest to szczególnie istotne w przypadku dofinansowania produkcji wodoru RFNBO, gdyż ta ścieżka dekarbonizacji pociąga za sobą wyższe koszty niż alternatywne do niej metody, oparte na elektryfikacji sektorów końcowych (transportu i ciepłownictwa) czy efektywności energetycznej” – pisze Instrat.

Promowane projekty wielkoskalowe

W ocenie Instratu przewidziana w strategii wielkość dotacji – do 2 mln euro/MWe – jest wystarczająca w obecnych warunkach rynkowych. Fundacja przywołuje dane Duńskiej Agencji Energii (DAE), według których koszty inwestycji w instalację elektrolizerów mieszczą się obecnie w zakresie 1,2-1,9 mln euro/MWe w zależności od typu i mocy urządzeń.

Doświadczenie z ostatnich lat rozwoju projektów odnawialnego wodoru miało pokazać, że koszty te były dotychczas często niedoszacowane, a rzeczywiste sprawności elektrolizerów – przeszacowane. To w efekcie zwiększa koszt produkcji jednostki wodoru i jest barierą dla inwestorów. Do tego dochodzą koszty infrastruktury uzupełniającej, tj. magazynującej i przesyłowej.

Proponowana przez polski resort klimatu strategia premiuje projekty większej skali, co Instrat ocenia pozytywnie. Analizy DAE mają potwierdzać, że wraz ze wzrostem mocy instalacji elektrolizerów do około 100 MWe spada koszt na jednostkę mocy.

REKLAMA

„Niemniej określenie progu wsparcia na 20 MWe jako minimalnej mocy elektrolizera sprawia, że część przedsiębiorców może mieć problem z realizacją projektów tej skali, ponieważ globalnie średnia moc instalacji elektrolizerów wynosi obecnie 12 MWe. Należy więc rozważyć obniżenie progu do poziomu 10 MWe, przy zachowaniu korzystniejszego punktowania dla większych instalacji” – sugeruje Instrat

Wsparcie dla projektów z potencjałem rynkowym

Według fundacji odpowiedni jest też zaproponowany wymóg przedstawienia przez przedsiębiorców listów intencyjnych lub umów dotyczących odbioru odnawialnego wodoru. Ma to bowiem znacząco zwiększać prawdopodobieństwo skutecznej realizacji wspieranych projektów i osiągnięcia celów strategii.

„Uzyskanie tego rodzaju porozumień może być jednak aktualnie trudne, gdyż nie są znane inne instrumenty wsparcia gospodarki wodorowej, a długoterminowy plan jej rozwoju pozostaje niejasny” – zauważa Instrat. I dodaje, że osiągnięcie celów programu wsparcia zależy też od uwarunkowań rozwoju OZE w Polsce, a obowiązujące regulacje i kształt strategii energetycznych stawiają pod znakiem zapytania budowę dodatkowych zielonych mocy na potrzeby zasilania elektrolizerów (ponad wymagane do dalszej redukcji emisji w elektroenergetyce).

Fundacja podkreśla jednocześnie, że zainteresowanie potencjalnych inwestorów będzie też zależało od pozostałych elementów systemu wsparcia polskiej gospodarki wodorowej, zwłaszcza kontraktów różnicowych.

„Brak aktualnych strategii energetycznych sprawia, że ocena potrzebnego zakresu wsparcia dla zeroemisyjnych techologii wodorowych staje się problematyczna. Brakuje w nich także ścieżki osiągnięcia sektorowych celów RED III w Polsce, stąd nie da się rzetelnie wskazać, czy skala i harmonogram realizacji programu są adekwatne w tym zakresie” – ocenia Instrat.

Rola wodoru w polskiej transformacji energetycznej

Ogólnie przygotowanie programu wsparcia instalacji do generacji wodoru odnawialnego oraz infrastruktury towarzyszącej organizacja odbiera pozytywnie. Przypomina, że cele wyznaczone przez znowelizowaną dyrektywę RED III w zakresie udziału wodoru w sektorze przemysłu i transportu są bardzo ambitne – co najmniej 42 proc. wodoru w sektorze przemysłu oraz 5,5 proc. zaawansowanych biopaliw i paliw odnawialnych (w tym udział min. 1 proc. paliw RFNBO) w sektorze transportu do 2030 r. Strategia proponowana przez resort klimatu ma pozwolić na zbliżenie się do ich osiągnięcia i budowy krajowych zdolności produkcyjnych wodoru pochodzenia niebiologicznego

„Podsumowując, projekt Strategii Inwestycyjnej jest przygotowany we właściwy sposób, jednak wsparcie zeroemisyjnych technologii wodorowych powinno być zaplanowane w sposób bardziej holistyczny. Konieczne jest dokładniejsze określenie roli wodoru w polskiej transformacji energetycznej – należy traktować go jako uzupełnienie innych metod dekarbonizacji, nie zaś cel sam w sobie, z uwagi na wysokie początkowe koszty, pociągające za sobą silną potrzebę wsparcia ze środków publicznych” – wskazuje Instrat.

Z pełną opinią fundacji można się zapoznać pom tym linkiem.