Wybór wykonawcy w Czystym Powietrzu. Jak uniknąć błędów?
Od kilku tygodni można ponownie składać wnioski o dofinansowanie w programie Czyste Powietrze. Wcześniejsza, kilkumiesięczna przerwa w naborze miała zostać wykorzystana na naprawę programu, aby regulamin Czystego Powietrza lepiej chronił beneficjentów przed nieuczciwymi wykonawcami. Na co zwrócić uwagę, podejmując kluczową decyzję w inwestycji objętej Czystym Powietrzem, jaką jest wybór wykonawcy?
Nabór wniosków w nowej edycji programu Czyste Powietrze rozpoczął się z końcem marca br. W programie wprowadzono szereg zmian, które mają chronić beneficjentów dofinansowania i zapewnić bardziej efektywne wydawanie publicznych pieniędzy przeznaczonych na termomodernizację domów, wymianę starych urządzeń grzewczych i walkę ze smogiem.
Nie będzie już drzwi za ponad 40 tys. zł
Aby przeciwdziałać nieprawidłowościom, które miały miejsce w inwestycjach współfinansowanych z Czystego Powietrza, w nowej edycji programu zostały wprowadzone limity dotacji w poszczególnych rodzajach kosztów kwalifikowanych (np. ocieplenie ścian czy wymiana okien). To powinno ochronić beneficjentów przed nieuczciwym zawyżaniem cen. W tym kontekście NFOŚiGW informował ostatnio o przypadku wykonania w inwestycjach objętych Czystym Powietrzem drzwi za kwotę kilkudziesięciu tysięcy zł, podczas gdy ich faktyczna wartość rynkowa wynosiła kilka tysięcy zł. Przyjęte teraz limity mają takie sytuacje wykluczyć.
– W toku naszych kontroli programu wykryliśmy schemat. Mamy kilka przypadków, gdzie ta sama firma wystawiała za różne drzwi, o wartości rynkowej kilku tysięcy złotych, fakturę z tą samą kwotą – 43 200 zł. W kilku sprawach zostały złożone zawiadomienia do prokuratury – informowała ostatnio minister klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska.
Chronić beneficjentów programu Czyste Powietrze ma także nowy warunek potwierdzenia standardu energetycznego budynku poprzez audyt energetyczny określający stan budynku i zakres koniecznych prac. Obowiązkowe będzie udokumentowanie w ten sposób efektywności energetycznej budynku przed realizacją przedsięwzięcia i po jego wykonaniu. Ważne jest, aby audyt wykonał specjalista znajdujący się na liście audytorów energetycznych prowadzonej przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii.
Na co zwrócić uwagę przy wyborze wykonawcy?
Jak wybrać wykonawcę inwestycji w programie Czyste Powietrze i na co zwrócić uwagę przy podpisaniu umowy? Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) przedstawił kilka rad, które mogą pomóc beneficjentom programu w pomyślnym przebrnięciu przez proces inwestycyjny.
NFOŚiGW radzi, aby sprawdzić, czy potencjalny wykonawca faktycznie istnieje i jakie jest jego doświadczenie w realizacji inwestycji podobnych do tej planowanej przez beneficjenta Czystego Powietrza. Zgodnie z zasadami programu wykonawca wybrany do inwestycji musi działać przynajmniej od roku i mieć na koncie wykonanie przynajmniej 15 zrealizowanych inwestycji w Czystym Powietrzu.
Narodowy Fundusz uczula, aby przy wyborze wykonawcy i podpisywaniu umowy unikać pochopnych działań i nacisków. Jak podkreśla NFOŚiGW, to właśnie pośpiech i presja są najczęściej wykorzystywane przez nieuczciwych wykonawców. Fundusz podkreśla, że do beneficjentów programu mogą zgłaszać się osoby podszywające się pod urzędników i oferujące materiały reklamowe z nielegalnie wykorzystywanymi logotypami NFOŚiGW lub wojewódzkich funduszy ochrony środowiska.
Przed podpisaniem umowy z wykonawcą warto dopilnować nie tylko warunków wykonania instalacji, ale także oferowanych zasad gwarancji i późniejszego serwisu. Fundusz sugeruje ponadto, aby zadbać o precyzyjne określenie w umowie zakresu prac, terminów i harmonogramów płatności. NFOŚiGW podkreśla, aby nie przelewać na konto wykonawcy całej kwoty z góry. Ustalony harmonogram płatności powinien być powiązany z etapami realizacji.
Z umowy można zrezygnować do 30 dni
Zakres prac uwzględnionych w umowie z wykonawcą powinien być zgodny z wynikami audytu energetycznego, co może pomóc w optymalizacji późniejszego efektu inwestycji, jeśli chodzi o zużycie energii i wysokość rachunków. W celu dopilnowania niezbędnych zapisów można skorzystać ze wzorów umowy, które udostępniają wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej.
NFOŚiGW radzi także, aby w razie wątpliwości skontaktować się z punktem konsultacyjno-informacyjnym lub operatorem programu Czyste Powietrze w danej gminie.
Fundusz podkreśla, że beneficjenci Czystego Powietrza mogą zrezygnować z wykonawcy nawet po podpisaniu umowy – mają do tego prawo w ciągu 30 dni od podpisania umowy, bez konieczności podania przyczyny. Wystarczy złożenie formularza odstąpienia od umowy. To prawo wynikające z przepisów prawa konsumenckiego.
Gminni operatorzy pomogą w inwestycji
Nowy punkt w programie Czyste Powietrze to działalność gminnych operatorów, którzy mają pomagać w przeprowadzeniu inwestycji zwłaszcza mniej zamożnym właścicielom domów. Tacy beneficjenci mogą skorzystać z najwyższego poziomu dofinansowania, są więc jednocześnie bardziej narażeni na nieprawidłowości ze strony nierzetelnych wykonawców.
Obecnie beneficjentów programu Czyste Powietrze ma zabezpieczać warunek, zgodnie z którym prefinansowanie w podwyższonym poziomie dofinansowania będzie możliwe wyłącznie przy nadzorowaniu inwestycji przez operatora.
Pracę operatorów mają nadzorować gminy, które za ich działalność mogą otrzymać z NFOŚiGW dodatkowe wynagrodzenie. Ostatnio Narodowy Fundusz wydał jednak w tej sprawie ostrzeżenie dla gmin. Więcej na ten temat w artykule: NFOŚiGW ostrzega gminy w sprawie Czystego Powietrza.
Piotr Pająk
piotr.pajak@gramwzielone.pl
© Materiał chroniony prawem autorskim. Wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu tylko za zgodą wydawcy Gramwzielone.pl Sp. z o.o.
