Tyle kopciuchów do wymiany mają jeszcze polskie miasta
Fundacja SmogLab opublikowała raport dotyczący tempa wymiany kopciuchów, czyli najgorszej jakości urządzeń grzewczych w zasobach komunalnych największych polskich miast. Wyniki nie napawają optymizmem. Jeśli wymiana będzie przebiegać w dotychczasowym tempie, to w Łodzi proces ten może zająć nawet 256 lat, a w Chorzowie 129 lat.
SmogLab zapytał ponad 30 polskich miast o stan wymiany najbardziej emisyjnych pieców. Wiele gmin nie dysponuje pełnymi danymi na temat liczby kopciuchów w swoich zasobach, a tempo ich eliminacji jest niskie. Rekordzistą jest Łódź, gdzie rocznie wymienia się zaledwie 50 urządzeń. Przy prawie 13 tys. kopciuchów w zasobach miejskich, oznacza to perspektywę 256 lat na całkowitą ich likwidację.
Maciej Fijak ze SmogLabu, współautor raportu zwraca uwagę, że tego typu zachowanie jest łamaniem prawa wynikającego z wojewódzkich uchwał antysmogowych, które zakazują najbardziej emisyjnych pieców i kotłów. Część takich urządzeń jest nielegalna już dzisiaj, a wszystkie będą nielegalne od 2026 roku po wejściu w życie kolejny etap uchwały antysmogowej.
Podobne problemy występują w Chorzowie (11 tys. kopciuchów, 129 lat do ich eliminacji), Gdańsku (4 tys. urządzeń), Częstochowie (ponad 1,5 tys. urządzeń, wymiana w tempie wskazującym na 28 lat), a także w Bydgoszczy (ponad 5 tys. nielegalnych kopciuchów, co oznacza 36 lat do pełnej wymiany).
Te miasta pozbywają się kopciuchów najszybciej
Z drugiej strony, niektóre miasta mogą pochwalić się sukcesami. Warszawa w zasobach komunalnych ma już tylko 88 kopciuchów, a Kraków — 80, przy czym są to przypadki dotyczące lokali z nieuregulowanym statusem prawnym. Rybnik zredukował liczbę takich urządzeń do 100, a Skawina całkowicie pozbyła się kopciuchów z zasobów komunalnych.
Jak podkreśla Martyna Jabłońska ze SmogLabu, współautorka opracowania, wszędzie, gdzie włodarze postawili na walkę o czyste powietrze, mieszkańcy mogą już wziąć głęboki oddech. Kraków zmniejszył liczbę dni smogowych ze 132 do 31, Rybnik ze 134 do 23, a niewielka Skawina ze 160 dni z trującym powietrzem zeszła do 16.
Autorzy raportu docenili też miasta, które systematycznie eliminują kopciuchy. Wrocław planuje do 2027 roku całkowicie zlikwidować te urządzenia. W tym roku ma zniknąć ich 1,6 tys., kolejne 1,1 tys. w 2026 roku, a ostatnie 250 w 2027 roku. Wałbrzych pozbywa się ponad tysiąca kopciuchów rocznie.
Jak poprawić sytuację z komunalnymi kopciuchami?
Fundacja SmogLab wskazała konkretne rekomendacje dla gmin, mające na celu poprawę sytuacji w zakresie wymiany najbardziej trujących urządzeń grzewczych. Wśród nich znalazło się stworzenie programu wsparcia dla gmin podobnego do Czystego Powietrza, obowiązek publikacji pełnego rejestru kopciuchów, kontrola Wojewódzkich Inspektoratów Ochrony Środowiska w gminach, które łamią lokalne przepisy antysmogowe, oraz zobowiązanie gmin do opracowania strategii eliminacji tych urządzeń.
W raporcie SmogLab poruszył także kwestie programu Czyste Powietrze, który został wstrzymany pod koniec listopada 2024 r. Jako powody takiej decyzji Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) podał konieczność uszczelnienia systemu i rozładowania zatorów w procedowaniu wniosków i wypłacie dotacji, jednak według fundacji, zawieszenie programu spowolniło wymianę kopciuchów i osłabiło zaufanie społeczne do rządowych inicjatyw.
Według danych NFOŚiGW, nadużycia w programie Czyste Powietrze dotyczyły jedynie 0,06% wniosków, a wprowadzona narracja mogła sugerować, że skala problemu jest znacznie większa – podkreśla SmogLab.
Kiedy poznamy nowe Czyste Powietrze?
SmogLab wskazuje także, że na miesiąc przed ponownym otwarciem programu Czyste Powietrze nadal nie ma nowego regulaminu, a fundusz dopiero stara się o kolejne środki finansowe. Planowane zasilenie budżetu programu kwotą 10 mld złotych ze środków Unii Europejskiej ma pokryć modernizację około 250 tys. domów, podczas gdy potrzeby sięgają nawet 2,5 mln.
Podobne wątpliwości wykazał niedawno Polski Alarm Smogowy, który podkreśla, że ostateczny kształt programu Czyste Powietrze nadal pozostaje nieznany, a beneficjenci wciąż czekają na oficjalne decyzje dotyczące zasad dofinansowania oraz źródeł jego finansowania. Więcej na ten temat w artykule: Niepewna przyszłość Czystego Powietrza – 100 dni zawieszenia i brak konkretów.
Katarzyna Poprawska-Borowiec
katarzyna.borowiec@gramwzielone.pl
© Materiał chroniony prawem autorskim. Wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu tylko za zgodą wydawcy Gramwzielone.pl Sp. z o.o.
To chory program czyste powietrze. Wydałem ponad 80 tys. zł na PV, pompy ciepła powietrze-powietrze, wymianę całej stolarki okiennej i drzwi, częściowe docieplenie elewacji. I co? Nie mogę skorzystać nawet jak wywalę kopciucha, bo mam kocioł gazowy CO+CWU, używany głównie do CWU. No i kopciuch został jako awaryjne źródło ciepła. W statystykach nadal figuruje jako kopciuch, wiele takich nieczynnych kopciuchów jest jeszcze w ewidencji. Jedyny pożytek to 3 tysiące dodatku węglowego.
Chore to jest socjalistyczne myslenie i wieczne liczenie na dotacje. Zrobiles za swoje pieniadze i tak ma to wygladac. Nikt nie powinien dokladac n twoje docielenia ,remonty i wymiane zrodla ogrzewania.
Ale to tylko chodzi o kopciuchy w zasobach komunalnych? A ile jest kopciuchów w domach prywatnych w miastach? Dobrze by było znać te dane. Chyba jest jakaś statystyka?
@ludzie BAŁWAN jesteś. Nie zrozumiałeś mojego posta. Biedny człowiek. Chodzi mi o to, że hochsztaplerzy ciągną kasę z programu czyste powietrze, a uczciwi nic nie mają z tego.
Balwan, a zarazem CYMBAL i KOMUCH z ciebie. Placzesz, ze nie dostales pieniedzy za darmo Wez sie do roboty i przestan sie publicznie osmieszac z ta swoja zebraninina. Nikogo nie obchodzi ile wydales i na co. Swoje zale zostaw dla siebie.
@ ludzie Co za przymuł. Skoro stać mnie było wydać taką kasę, to zarabiam i płacę podatki. Komuchem to ty jesteś półmuzgu. Dalko mi od lewackich poglądów. Jeżeli chodzi o dotacje, to ja właśnie dotuję państwo w postaci podatków i innych danin, żeby taki głąb jak ty miał co żryć z zasiłkiów socjalnych. Napisz w jakiej melinie mieszkasz.
@ ludzie A sorry nie zauważyłem, że koresponduję z ruskiem trollem. Brak polskiej czcionki, tłumaczenie z translatora. Nie męcz się już sąsiedzie ze wschodu.
tak tak kovaliev spriedawca i reszta twoich nickow trolu komuszku spragniony cudzych pieniedzy. Beczysz jak baran, ze inni dostali,a ty nie. Wez sie do uczciwej pracy przyglupie a nie tu sie osmieszasz piszac te swoje gorzkie zale. Juz kazdy tu wie dlaczego wszystkich wyzywasz od ruskich troli, bo sam na codzien poslugujesz sie cyrylica, jestes ze wschodu i masz z tego powodu ogromne kompleksy, a tu przyjechales po zasilki i tylko daj daj daj do roboty dwie lewe rece. Gardze komuchami i nierobami, Zabrac wam zasilki darmozjady i do pracy!