Gminy mogą zostać operatorami programu Czyste Powietrze – ruszył nabór

Gminy chętne do pełnienia funkcji operatorów w programie Czyste Powietrze mogą zgłaszać się do wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Jeśli zdecydują się na tę funkcję, otrzymają dodatkowe wynagrodzenie za skuteczne wsparcie każdego beneficjenta najwyższego i podwyższonego poziomu dofinansowania.

Jak podkreśla Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW), jednym z priorytetów nowej edycji programu, który zapewnia dofinansowanie do termomodernizacji domów i wymiany pozaklasowych kotłów grzewczych, jest ukierunkowanie pomocy na osoby zagrożone ubóstwem energetycznym.

– To dla nich wprowadzamy system operatorów, którzy pomogą przejść przez cały proces pozyskiwania i rozliczania dotacji. Rola gmin jako operatorów jest kluczowa, bo to one są najbliżej mieszkańców i posiadają wiedzę, kto najbardziej potrzebuje tej pomocy – mogą zachęcić do skorzystania z dotacji, a jednocześnie chronić mieszkańców przed nieuczciwymi praktykami – powiedział Robert Gajda, zastępca prezesa NFOŚiGW.

REKLAMA

Zadania operatorów programu Czyste Powietrze

Operator programu będzie odpowiedzialny za kompleksowe wsparcie mieszkańców – od momentu podjęcia decyzji o realizacji inwestycji aż do rozliczenia dotacji. Zadania te podzielono na dwa etapy, za które gminy otrzymają odpowiednio 500 zł oraz 1200 zł. W sumie za za skuteczne wsparcie każdego beneficjenta najwyższego i podwyższonego poziomu dofinansowania gmina może otrzymać 1700 zł.

W pierwszym etapie operatorzy mają za zadanie:

• docierać do mieszkańców wymagających wsparcia,
• przedstawiać dostępne rozwiązania w ramach programu,
• oceniać możliwy poziom dofinansowania,
• pomagać w wyborze audytorów i wykonawców,
• wspierać przy wypełnianiu wniosków o dofinansowanie.

Drugi etap obejmuje m.in.:

• pomoc w realizacji umowy i rozliczeniu projektu,
• wsparcie przy wyborze wykonawców,
• pomoc w przygotowaniu dokumentacji niezbędnej do rozliczenia przedsięwzięcia.

Wsparcie finansowe dla gmin i priorytety programu

Na finansowanie operatorów w 2025 r. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej przeznaczył ponad 40 mln zł. Jednym z priorytetów programu jest wsparcie osób zagrożonych ubóstwem energetycznym, które mogą otrzymać nawet do 100% dofinansowania na termomodernizację domów oraz wymianę starych kotłów grzewczych.

Tylko gminy, które przystąpią do roli operatorów, zyskają możliwość oferowania mieszkańcom najwyższego wsparcia finansowego oraz prefinansowania w nowej wersji programu Czyste Powietrze. Dodatkowo przewidziano dla nich pakiet szkoleń oraz wynagrodzenie ryczałtowe.

Procedura zgłoszeń i umowy operatorskie

Nabór na gminnych operatorów prowadzony jest w trybie ciągłym, a umowy będą zawierane etapowo. Gminy zainteresowane pełnieniem funkcji operatora powinny wysłać deklarację chęci podpisania porozumienia do właściwego wojewódzkiego funduszu ochrony środowiska i gospodarki wodnej (WFOŚiGW). Pierwsze umowy mają zostać podpisane do 31 marca br., a kolejne do 30 czerwca 2025 r.

REKLAMA

Pracownik gminy działający w imieniu operatora nie musi mieć wykształcenia inżynierskiego ani kwalifikacji w zakresie audytów. Powinien dobrze znać program Czyste Powietrze oraz mieć rozwinięte umiejętności komunikacyjne.

Jeśli gmina nie zdecyduje się na pełnienie funkcji operatora, nadal będzie mogła prowadzić gminne punkty konsultacyjno-informacyjne (PKI). W przypadku rezygnacji z funkcji operatora gmina będzie mogła wypowiedzieć porozumienie zgodnie z obowiązującymi zasadami.

Jeśli na danym terenie gmina nie zgłosi się do roli operatora, planowane jest powierzenie tych zadań WFOŚiGW.

Rola gmin kluczowa dla sukcesu programu

Obecnie 85% gmin w Polsce ma zawarte porozumienia z WFOŚiGW na prowadzenie punktów konsultacyjnych. Dzięki dużemu doświadczeniu gmin we wspieraniu mieszkańców przy pozyskiwaniu dotacji bycie operatorem może znacząco przyspieszyć tempo wymiany nieefektywnych źródeł ciepła oraz poprawić jakość powietrza.

Gminy, działając jako operatorzy, mają również możliwość przeciwdziałania nieuczciwym praktykom oraz zapewnienia wsparcia osobom starszym i mniej zamożnym, które często napotykają trudności w korzystaniu z nowych technologii oraz pozyskiwaniu dofinansowania.

Dzięki nowemu systemowi operatorów program Czyste Powietrze ma stać się bardziej dostępny dla mieszkańców, zapewnić szybsze tempo wymiany nieefektywnych źródeł ciepła, a także przyczynić się do poprawy efektywności energetycznej budynków w Polsce.