Jest nowy lider programu Czyste Powietrze. Raport PAS

Polski Alarm Smogowy przygotował ranking najaktywniejszych gmin, w których w ubiegłym roku złożono najwięcej wniosków o dofinansowanie w programie Czyste Powietrze. Kto jest aktualnym liderem w walce ze smogiem z wykorzystaniem dofinansowania z programu?

Jak podaje Polski Alarm Smogowy (PAS) w zestawieniu opracowanym na podstawie danych Narodowego Funduszu Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW), pozyskanych w ramach dostępu do informacji publicznej, w 2024 r. największą aktywność w programie Czyste Powietrze wykazały gminy z województwa mazowieckiego.

Czyste Powietrze to 10-letni program NFOŚiGW uruchomiony w 2018 r. Jego celem jest poprawa jakości powietrza poprzez wymianę źródeł ciepła i poprawę efektywności energetycznej budynków jednorodzinnych. Program zakłada wymianę 3 mln kopciuchów (pozaklasowych kotłów na węgiel i drewno) do roku 2029.

REKLAMA

W pierwszej setce najaktywniejszych gmin aż 29 to gminy z Mazowsza. Na drugim miejscu uplasowało się województwo kujawsko-pomorskie (21 gmin), a podium zamyka województwo pomorskie (12 gmin).

W rankingu uwzględniono liczbę złożonych wniosków w stosunku do liczby budynków jednorodzinnych w gminie. Liczba wniosków składanych do programu Czyste Powietrze świadczy m.in. o tempie likwidacji kopciuchów w poszczególnych gminach.

W 2024 r. liderami programu Czyste Powietrze zostały gminy z województwa mazowieckiego. Na pierwszym miejscu znalazła się gmina Lutocin (225), na drugim – Zawidz (280), a na miejscu trzecim – Potworów (190).

Zmiany w pierwszej trójce liderów programu

PAS porównał także nowy ranking z zestawieniami z 2022 i 2023 r. Dużą zmianę odnotowano w aktywności gmin z województwa śląskiego. O ile w roku 2022 w pierwszej setce najaktywniejszych polskich samorządów znajdowało się aż 25 gmin z tego województwa, liczba ta spadła do sześciu w 2023 r. i zaledwie czterech w 2024 r. To sprawiło, że województwo śląskie spadło z pierwszego miejsca na siódmą pozycję.

Odmienną dynamikę odnotowano na Mazowszu: w 2022 r. tylko dwie gminy znalazły się w pierwszej setce, a w 2023 r. było ich już 18. W ubiegłym roku z 29 gminami województwo mazowieckie wyszło na prowadzenie w rankingu.

REKLAMA

Jak podsumowuje PAS, spadek dynamiki wymiany starych kotłów w województwie śląskim można przypisać wyczerpaniu się wymian kotłów w gospodarstwach domowych, w których przeprowadzono ją  względnie łatwo. Złożyły się na to większa świadomość mieszkańców oraz zaradność w samodzielnym wypełnieniu wniosku.

Potrzeba operatorów programu

PAS podkreśla, że w województwie śląskim w miarę postępującego programu Czyste Powietrze gminy coraz częściej będą miały do czynienia z mieszkańcami wymagającymi zwiększonego wsparcia w wymianie kotła i dociepleniu domu. Stąd konieczność zaangażowania się gmin w system operatorów programu Czyste Powietrze. To jedna ze zmian, jaką NFOŚiGW ma zamiar wdrożyć w nowej odsłonie programu. Więcej o zmianach w artykule: Zmiany w programie Czyste Powietrze. Więcej kontroli, koniec z dopłatami do ogrzewania gazem.

Przypomnijmy, że w listopadzie 2024 r. wstrzymano nabór w Czystym Powietrzu do wiosny 2025 r. Jak podkreśla Piotr Siergiej, rzecznik PAS, zawieszenie programu na 1/3 roku oznacza duże zaległości. Jak wylicza, przekłada się to na około 100 tys. niezłożonych wniosków o wymianę starego kotła.

Które gminy pozyskały najwięcej dotacji z Czystego Powietrza?

W rozszerzonym rankingu obejmującym cały dotychczasowy okres działania programu Czyste Powietrze najwięcej wniosków złożyli mieszkańcy leżących pod Rybnikiem gmin Radlin i Jejkowice oraz podkrakowskiej gminy Igołomia-Wawrzeńczyce. Gminy z województwa śląskiego tradycyjnie zajmowały wysokie pozycje w rankingu. W pierwszej trzydziestce wieloletniego podsumowania znalazło się aż 16 gmin z tego województwa.

Osobną kategorią, którą przeanalizował PAS w zestawieniu, jest całkowita liczba wniosków złożonych do programu w ciągu sześciu lat jego trwania. W takim zestawieniu prowadzi Rybnik, w którym złożono najwięcej wniosków do programu (7266), na drugiej pozycji znalazła się Częstochowa (4770) a na trzecim – Łódź  (3817).

Spośród mniejszych miast najwyższą pozycję zajęła Pszczyna z aż 2771 wnioskami – to więcej niż np. Bydgoszcz, Poznań czy Wrocław. W rankingu zwraca również uwagę wysoka, 12. pozycja gminy Godów z województwa śląskiego. Jeszcze kilka lat Godów plasował się w pierwszej dziesiątce najbardziej zanieczyszczonych miejscowości w Unii Europejskiej.

Najnowszy ranking  dostępny jest tutaj>>>>.