Pięć postulatów do premiera w sprawie Czystego Powietrza

Pięć postulatów do premiera w sprawie Czystego Powietrza
Unsplash

Trzydzieści organizacji pozarządowych przedstawiło postulaty w sprawie koniecznych zmian w programie Czyste Powietrze. Apelują przede wszystkim o niezwłoczne przywrócenie naboru wniosków do programu. List trafił do premiera Donalda Tuska.

W swoim apelu o przywrócenie naboru wniosków w programie Czyste Powietrze organizacje wskazują na konieczność ukrócenia nadużyć, zwiększenia wsparcia dla termomodernizacji, zadbania o osoby najuboższe oraz opracowania planu finansowego dla programu na kolejne lata.

Przypomnijmy, że w listopadzie br. program Czyste Powietrze zawieszono, co spotkało się ze sprzeciwem samorządów. Do głosu krytyki dołączyły także największe organizacje społeczne zajmujące się ochroną środowiska. O tym, kiedy i na jakich zasadach wróci program Czyste Powietrze, pisaliśmy w artykule: Wiadomo, kiedy wróci program Czyste Powietrze w nowej odsłonie.

REKLAMA

Szybsze przywrócenie programu

Sygnatariusze apelu podkreślają wpływ programu Czyste Powietrze na zdrowie i życie Polaków, redukcję emisji gazów, ale także na zmniejszenie rachunków za ogrzewanie w domach. Jak wyliczają organizacje podpisane pod apelem, wdrożenie programu Czyste Powietrze dzięki wymianie kopciuchów i ociepleniu domów pozwoliłoby zmniejszyć liczbę przedwczesnych zgonów z powodu zanieczyszczenia powietrza o około 21 tys. rocznie.

Sygnatariusze podkreślają również, że postulowane zmiany mające na celu ograniczenie nadużyć w programie, którymi usprawiedliwiane jest jego zawieszenie na jedną trzecią roku, można wprowadzić w znacznie krótszym czasie. Dlatego apelują do premiera o znaczące przyspieszenie reform programu i szybkie odblokowanie naboru.

Zaproponowane przez NFOŚiGW zmiany, których celem jest uszczelnienie programu przed nadużyciami, możliwe są do wdrożenia w bardzo krótkim czasie poprzez zmianę regulaminu czy samego wniosku o dofinansowanie – mówi Andrzej Guła, lider PAS.

Organizacje podpisane pod apelem zwracają uwagę, na to, że decyzja NFOŚiGW jest sprzeczna z zapisami umowy koalicyjnej zawartej 15 października 2023 r. W punkcie dziewiątym zapisano „będziemy walczyć ze smogiem m.in. poprzez przyspieszenie procesu wymiany źródeł ciepła oraz termomodernizacji. Wprowadzimy niezbędne zmiany w programie Czyste Powietrze”.

Apel podpisali: Clean Cities Campaign Polska, Ekowyborca, Europejskie Centrum Czystego Powietrza, Fundacja Better Future, Fundacja Frank Bold, Fundacja ClientEarth Prawnicy dla Ziemi, Fundacja GAP Polska – Plan Globalnego Działania na rzecz Ziemi, Fundacja Instrat, Fundacja Instytut Reform, Fundacja LSM Polska – Światowy Ruch Katolików na rzecz Środowiska, Fundacja Rething, Fundacja Rozwoju Ekologicznego i Ochrony Środowiska EKO LUBUSZ, Fundacja “Rozwój TAK – Odkrywki NIE”, Fundacja WWF Polska, Fundacja 360!, Greenpeace Polska, Heal Polska, Inicjatywa dla Gierałtowic, Instytut Zdrowia i Demokracji, Polski Alarm Smogowy, Polski Klub Ekologiczny Okręg Mazowiecki, Polskie Stowarzyszenie Nowej Mobilności (PSNM), Proaktywni, Rodzice Dla Klimatu, Społeczny Instytut Ekologiczny, Stowarzyszenie Architektów Polskich Oddział Częstochowa, Stowarzyszenie Ekologiczne EKO-UNIA, Stowarzyszenie Na Rzecz Rozwoju Wsi Bełk, Stowarzyszenie Partnerstwo dla Bezpieczeństwa Drogowego, Towarzystwo Na Rzecz Ziemi.

Czego domagają się organizacje?

Wśród najważniejszych postulatów znalazło się wprowadzenie zmian, które ograniczą nadużycia w grupie wnioskującej o najwyższe dotacje. Chodzi m.in. o przepisywanie domów na uboższych krewnych czy zaniżanie dochodów z działalności gospodarczej, a także zawyżanie cen przez wykonawców. Sygnatariusze apelu uważają, że ten postulat można wprowadzić w ciągu dwóch tygodni.

REKLAMA

Organizacje postulują także zaplanowanie kolejnych reform, które pozwolą na ograniczenie biurokracji i przyspieszenie procesu obsługi beneficjentów, którzy niekiedy czekają wiele miesięcy na rozliczenie wniosku.

Podpisani pod apelem uważają, że w ramach programu należy zwiększyć wsparcie na poprawę efektywności energetycznej, aby dotowane inwestycje w maksymalny sposób przyczyniały się do obniżenia rachunków za ogrzewanie.

Kolejnym postulatem jest konieczność objęcia szczególną opieką osób najuboższych. Sygnatariusze uważają, że należy uruchomić ogólnokrajowy system, który włączy w działania pomoc społeczną. Ma to sprawić, że mniej zaradni czy ubożsi mieszkańcy uzyskają pomoc w przeprowadzeniu inwestycji termomodernizację i wymianę nieekologicznych źródeł ciepła na nowoczesne źródła ogrzewania.

Niezbędne jest także zapewnienie ciągłego finansowania dla programu i określenie, z jakich źródeł będzie zasilany. Jak podkreślają podpisani pod apelem, pozwoli to odbudować zaufanie społeczne do instytucji państwowych. Jasno sprecyzowany plan wieloletniego finansowania da obywatelom utracone w ostatnich tygodniach poczucie bezpieczeństwa. Z tego samego powodu organizacje apelują o zachowanie ciągłego naboru do programu.

Ponad milion chętnych na dotację z Czystego Powietrza

Program Czyste Powietrze jest realizowany od 2018 r. To najważniejszy rządowy program walki ze smogiem, którego źródłem jest nieekologiczne ogrzewanie domów.

Od początku trwania programu wpłynęło już prawie 1,02 mln wniosków o dofinansowanie w łącznej wysokości 37,37 mld zł. Podpisano 820,3 tys. umów o dotacje na kwotę 26,76 mld zł. Dotychczas wypłacone dofinansowanie przekracza 13,5 mld zł. Dofinansowanie otrzymało już 650 tys. właścicieli domów jednorodzinnych.

Katarzyna Poprawska-Borowiec

katarzyna.borowiec@gramwzielone.pl

© Materiał chroniony prawem autorskim. Wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu tylko za zgodą wydawcy Gramwzielone.pl Sp. z o.o.