Wstrzymanie naboru w Czystym Powietrzu. Co się zmieni w 2025?
Piotr Pająk
29-11-2024
Robert Gajda, Dorota Zawadzka-Stępniak, NFOŚiGW
Przyjmowanie wniosków o dotacje w Czystym Powietrzu zostało zawieszone do wiosny 2025 r. Wstrzymanie naboru jest tłumaczone ogromną skalą nadużyć w programie. Wyeliminowanie nadużyć i efektywniejsze wydatkowanie środków publicznych mają zapewnić nowe zasady programu, które wejdą w życie w 2025 r.
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) zawiesił wczoraj przyjmowanie wniosków w programie Czyste Powietrze. Dotychczasowe wnioski będą nadal rozpatrywane, jednak osoby planujące dopiero złożenie wniosku o dotację będą musiały się z tym wstrzymać do wiosny 2025 r. Wtedy ma wystartować kolejna edycja programu na nowych zasadach, które mają zapewnić bezpieczniejsze dla beneficjentów i skuteczniejsze wydawanie pieniędzy z Czystego Powietrza.
Zawieszenie naboru wniosków w Czystym Powietrzu do czasu wdrożenia nowego programu jest tłumaczone przez kierownictwo NFOŚiGW ogromną skalą nadużyć w programie ze strony wykonawców oraz ryzykiem, które ponoszą beneficjenci, a które polega na braku realizacji zleconych zadań czy złym doborze zaplanowanych inwestycji, co m.in. skutkuje wzrostem rachunków za prąd.
REKLAMA
Aby przeciwdziałać działaniom na szkodę beneficjentów i ograniczyć skalę nadużyć w programie Narodowy Fundusz zdecydował się zawiesić 28 listopada przyjmowanie nowych wniosków o dofinansowanie. Nabór na zostać wznowiony wiosną 2025 r. już na nowych zasadach i po zasileniu programu ogromnymi środkami z funduszy unijnych.
Czyste Powietrze dostanie miliardy złotych
Zastrzyk środków ma przeciwdziałać sytuacji, z którą NFOŚiGW musiał zmierzyć się przed rokiem. Wówczas w budżecie Czystego Powietrza brakowało pieniędzy na wypłatę dotacji dla kilkuset tysięcy gospodarstw domowych.
Aby wypełnić lukę finansową, na program Czyste Powietrze przeznaczono 14 mld zł z Krajowego Planu Odbudowy oraz 7,6 mld zł z programu FEnIKS. Kierownictwo Funduszu chce jeszcze uzupełnić alokację w programie, zapewniając na ten cel 10 mld zł z Funduszu Modernizacyjnego. Oprócz powyższych źródeł finansowania z Unii Europejskiej do programu mają trafić też środki krajowe.
Co się zmieni w Czystym Powietrzu w 2025?
Po wstrzymaniu przyjmowania nowych wniosków NFOŚiGW będzie nadal procedować wnioski złożone dotychczas. Ponadto przygotuje propozycję reformy programu i w grudniu skieruje ją do konsultacji. Zarząd Narodowego Funduszu przekazał wczoraj, jakie ma propozycje zmian w Czystym Powietrzu.
Kierownictwo Funduszu chce wprowadzić maksymalne kwoty dofinansowania komponentów, których zakup i montaż będzie finansowany z Czystego Powietrza. Beneficjenci będą mogli zdecydować się na zakup droższych komponentów, jednak będą wówczas mogli pokryć ich koszty z dotacji tylko częściowo.
Koniec z wirtualnymi audytami energetycznymi
Narodowy Fundusz chce rozszerzyć listę ZUM, która obecnie obowiązuje tylko w przypadku pomp ciepła. Aby zapewnić lepszą jakość wykonywanych audytów energetycznych i instalacji, w ramach listy ZUM – według planu kierownictwa NFOŚiGW – utworzona zostanie także lista audytorów energetycznych i wykonawców. Ma to przeciwdziałać nieuczciwym wykonawcom oraz złej jakości audytom, wykonywanym dotychczas często zdalnie, bez wizyty audytora na terenie nieruchomości. Może się to wiązać z decyzją Funduszu o podniesieniu maksymalnego dofinansowania na audyt.
Wykonawca nie zniknie z zaliczką
W nowej wersji programu Fundusz chce także zapobiec sytuacjom, w których wykonawcy po pobraniu zaliczki nie realizują zleconych zadań. Maksymalna wysokość prefinansowania ma zostać zmniejszona. Propozycja NFOŚiGW mówi o zaliczce w wysokości maksymalnie 20 proc. kwoty dotacji.
Po wdrożeniu reformy programu Czyste Powietrze obowiązkowa ma być wypłata zaliczki na konto beneficjenta, a nie wykonawcy. Jak tłumaczył podczas wczorajszej konferencji prasowej zastępca prezesa zarządu NFOŚiGW Robert Gajda, dotychczas zdarzały się przypadki, że wykonawcy po pobraniu zaliczki znikali, rejestrowali nowe firmy i oszukiwali kolejnych klientów.
Obowiązkowe OC dla wykonawców
Zmniejszenie ryzyka po stronie beneficjentów dofinansowania ma zapewnić także obowiązkowe ubezpieczenie OC wykonawców oraz wprowadzenie operatorów programu. Będą oni nadzorować wykonywane inwestycje od momentu złożenia wniosku, poprzez wybór wykonawcy, po odbiór wykonanych prac i rozliczenie dotacji. Operatorzy programu mają być wybieraniu w przetargach.
Jak tłumaczy NFOŚiGW, to pomoże uniknąć zagrożeń związanych z naciągaczami i poprawi efektywność termomodernizacji, a więc da większą pewność niższych rachunków za ogrzewanie.
Dotacja tylko na jedną nieruchomość
W planach jest również ograniczenie możliwości uzyskania dofinansowania na kilka nieruchomości lub przepisywania domów na innych właścicieli w celu uzyskania najwyższych dotacji. Zapobiec ma temu nowa zasada, zgodnie z którą dofinansowanie z Czystego Powietrza będą mogły otrzymać osoby będące właścicielem domu przynajmniej od 3 lat.
Chcemy położyć kres nadużyciom w programie Czyste Powietrze. Przeprowadziliśmy wzmożone kontrole, skutki nieprawidłowości to oddawane dotacje (wraz z odsetkami) lub zmniejszenie dofinansowania. Trzeba skończyć ze 100-proc. dofinansowaniem na kilka domów, z wielokrotnym zawyżaniem rachunków przez nieuczciwych wykonawców za usługi i materiały, z wymuszaniem pełnomocnictwa, na podstawie którego firmy dostawały zaliczkę na swój rachunek, znikały z rynku, a cała odpowiedzialność spadała na nieświadomego beneficjenta – wyjaśnia zastępca prezesa zarządu NFOŚiGW Robert Gajda.
REKLAMA
„Dziura w dachu, a ludzie montują pompę ciepła”
Ważnym problemem, z którym chce się zmierzyć kierownictwo Funduszu, to zły dobór przedsięwzięć realizowanych w domach beneficjentów Czystego Powietrza. Jak tłumaczyła wczoraj prezes NFOŚiGW Dorota Zawadzka-Stępniak, brak działań termomodernizacyjnych czy zły dobór pomp ciepła narażał wielu beneficjentów programu na drastyczny wzrost kosztów energii elektrycznej.
Nowe zasady programu mają to zmienić. Rozważane jest m.in. wprowadzenie obowiązkowej termomodernizacji, która ma być warunkiem przyznania dofinansowania na nowe urządzenie grzewcze. .
.
Będą dodatkowe kontrole
W ograniczeniu nieprawidłowości w Czystym Powietrzu ma pomóc wzmożenie kontroli. Jak tłumaczył podczas wczorajszej konferencji wiceprezes NFOŚiGW Robert Gajda, dotychczas takie kontrole były marginalne, jednak teraz mają one zostać zintensyfikowane. Obecna propozycja mówi o objęciu kontrolami przynajmniej 5 proc. lub 10 proc. dofinansowanych inwestycji.
Sprawdzane ma być m.in. uzyskanie określonego standardu energetycznego w wyniku realizacji inwestycji objętej dofinansowaniem z Czystego Powietrza.
Uprościmy proces pozyskania finansowania, by łatwiej można było skorzystać ze wsparcia. Przyspieszymy też obsługę wniosków i rozliczenie, by szybciej pieniądze trafiały na konta Polek i Polaków. Dzięki reformie nowe Czyste Powietrze będzie kontynuowane na lepszych, zdrowych zasadach, tak by nadal działać na rzecz czystego powietrza i niższych rachunków za ogrzewanie - podsumowuje Robert Gajda.
Szybciej pieniądze dla powodzian
NFOŚiGW chce w pilnym trybie wspomóc pieniędzmi z Czystego Powietrza mieszkańców czterech województw na południu Polski, którzy ucierpieli na skutek ostatniej powodzi. Chodzi o województwa: dolnośląskie, lubuskie, opolskie i śląskie.
Na dofinansowanie dla poszkodowanych właścicieli domów z tych województw Fundusz chce wygospodarować 300 mln zł, a uproszczony nabór wniosków dla tej grupy ma ruszyć w połowie grudnia. Wnioski mają być rozpatrywane w przyspieszonym trybie.
Ponad milion chętnych na dotację z Czystego Powietrza
Czyste Powietrze jest realizowane od 2018 r. To najważniejszy rządowy program walki ze smogiem, którego źródłem są domowe instalacje grzewcze.
Dotychczas w programie wpłynęło już niemal 1,02 mln wniosków o dofinansowanie w łącznej wysokości 37,37 mld zł. Podpisano 820,3 tys. umów o dotacje na kwotę 26,76 mld zł. Dotychczas wypłacone dofinansowanie przekracza 13,5 mld zł. Te pieniądze trafiły już na konta ponad 650 tys. właścicieli domów jednorodzinnych.
Czytaliście Państwo ustawę budżetową? To proszę sobie przeczytać. Jest tam zapisana prawie 200mld gigantyczna dziura budżetowa. TO znaczy że KASIORKA SIĘ SKOŃCZYŁA. Zeżarły ją wydatki na Ukrainę przekraczające 5% PKB i wczesniej ciuciubaka z covidem przez zamykanie gospodarki. Przypomnę że jak CAŁA transformacja elektroenergetyki miała kosztować bilion czyli 5% PKB to był szum że coś dużo i że nie damy rady
Helmut
To wszystko przez planowane wydatki na zbrojenia sięgające 180mld rocznie. Przez 6 lat uzbiera się z 1000 mld. To na to teraz będą szły pieniądze. Większość pozostałych programów rozwojowych będzie wygaszane początkowo przez przesuwanie w czasie, ociąganie się i grę pozorów
Od kilku lat próbuję odłożyć na wkład do czystego powietrza,bo Państwo wymaga wymiany ogrzewania ,straszy karami itd . Mamy ocieplać,wymieniać okna itd. nie tylko ja, wiele osób odmawiało sobie wszystkiego, Wiele zrezygnowało z wyjazdu nawet na krótki urlop , czy wyjście do kina bo uwierzyli że przy pomocy Państwa poprawi swoją sytuację i zmniejszy koszty utrzymania domu. I co? Żałuję straconego czasu, tego co nie zrobiłam , nie zwiedziłam . 35 lat buduję dom,tak mieszkam w nim ,ale jeszcze wiele jest do zrobienia a to co zrobione można już remontować. Za chwilę głodowa emerytura i pytanie po co mi to szarpanie,do grobu nie zabiorę. Kredytów do śmieci nie chcę spłacać. Jak Państwo naprawdę nie pomaga to niech da uczciwym ludziom spokojnie żyć. Piec,eternit na dach kupiłam za ciężko zarobione pieniądze ,takie towary były dopuszczone do sprzedaży i do montowania,instalowania. Państwo pobierało od nich podatek ( do dziś mam faktury) . A dziś mówi się ludziom,że to be i nakazuje wymieniać! A pomoc? Wstrzymanie programu Czyste Powietrze! Gratulacje! A ja za to co uciułałam pojadę na 4 w życiu wakacje , mam 59 lat chyba mi się należy .
Czy to prawda że zaległości Funduszu wobec beneficjentów i firm sięgają już 20 mld złotych i są tycy co czekają ponad rok na drugą transzę!!
Sami podnoszą koszty energii.Ukryli opłatę mocową w zwiększonych kosztach przesyłu.Nie obniżąją VAT.Komu oni te ściemy chcą wcisnąć
To jest kolejna banda złodziei przy korycie.Nic się nie zmieniło
sku……sysny. Jak można zmieniać coś w trakcie. Ludzie sobie zaplanowali inwestycje. ***** PO
Czytaliście Państwo ustawę budżetową? To proszę sobie przeczytać. Jest tam zapisana prawie 200mld gigantyczna dziura budżetowa. TO znaczy że KASIORKA SIĘ SKOŃCZYŁA. Zeżarły ją wydatki na Ukrainę przekraczające 5% PKB i wczesniej ciuciubaka z covidem przez zamykanie gospodarki. Przypomnę że jak CAŁA transformacja elektroenergetyki miała kosztować bilion czyli 5% PKB to był szum że coś dużo i że nie damy rady
Helmut
To wszystko przez planowane wydatki na zbrojenia sięgające 180mld rocznie. Przez 6 lat uzbiera się z 1000 mld. To na to teraz będą szły pieniądze. Większość pozostałych programów rozwojowych będzie wygaszane początkowo przez przesuwanie w czasie, ociąganie się i grę pozorów
Tusk wykończy kraj tak Polaczki głosujecie dalej
Od kilku lat próbuję odłożyć na wkład do czystego powietrza,bo Państwo wymaga wymiany ogrzewania ,straszy karami itd . Mamy ocieplać,wymieniać okna itd. nie tylko ja, wiele osób odmawiało sobie wszystkiego, Wiele zrezygnowało z wyjazdu nawet na krótki urlop , czy wyjście do kina bo uwierzyli że przy pomocy Państwa poprawi swoją sytuację i zmniejszy koszty utrzymania domu. I co? Żałuję straconego czasu, tego co nie zrobiłam , nie zwiedziłam . 35 lat buduję dom,tak mieszkam w nim ,ale jeszcze wiele jest do zrobienia a to co zrobione można już remontować. Za chwilę głodowa emerytura i pytanie po co mi to szarpanie,do grobu nie zabiorę. Kredytów do śmieci nie chcę spłacać. Jak Państwo naprawdę nie pomaga to niech da uczciwym ludziom spokojnie żyć. Piec,eternit na dach kupiłam za ciężko zarobione pieniądze ,takie towary były dopuszczone do sprzedaży i do montowania,instalowania. Państwo pobierało od nich podatek ( do dziś mam faktury) . A dziś mówi się ludziom,że to be i nakazuje wymieniać! A pomoc? Wstrzymanie programu Czyste Powietrze! Gratulacje! A ja za to co uciułałam pojadę na 4 w życiu wakacje , mam 59 lat chyba mi się należy .