Jak poprawić jakość powietrza w miastach? Rekomendacje HEAL

Organizacja Health and Environment Alliance (HEAL) zebrała dane dotyczące wpływu zanieczyszczeń powietrza na zdrowie mieszkańców kilku polskich miast. Wskazują one, że ekspozycja na zanieczyszczenia powoduje poważne skutki zdrowotne, m.in. choroby układu oddechowego i krążeniowego, raka płuc, a nawet cukrzycę. HEAL wskazuje, jakie działania powinny podjąć samorządy na rzecz poprawy jakości powietrza.

HEAL jest europejską organizacją typu non-profit, analizującą wpływ środowiska na zdrowie obywateli Unii Europejskiej i skupiającą ponad 90 organizacji reprezentujących lekarzy, pracowników ochrony zdrowia, pacjentów, ekspertów zdrowia środowiskowego i naukowców.

Miasto = szkodliwe substancje

Zanieczyszczenia powietrza stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia, zwłaszcza w miastach, w których aż 96 proc. mieszkańców jest narażonych na wdychanie szkodliwych substancji. Jednym z głównych źródeł tych zanieczyszczeń jest transport drogowy. Jak pokazują dane, Polska należy do krajów z najwyższym poziomem zanieczyszczenia powietrza. Szkodliwe substancje, takie jak pyły zawieszone (PM), dwutlenek azotu (NO2) i dwutlenek siarki (SO2), niekiedy wielokrotnie przekraczają normy zalecane przez Światową Organizację Zdrowia (WHO). Na zagrożenia skutkami zanieczyszczeń powietrza szczególnie narażone są dzieci, osoby starsze, przewlekle chore, a także mieszkańcy obszarów o niższym statusie socjoekonomicznym oraz tych o dużym natężeniu ruchu drogowego.

REKLAMA

Wiemy, że zarówno krótko-, jak i długotrwałe narażenie na zanieczyszczenie powietrza, także to z transportu, przyczynia się do wielu negatywnych skutków zdrowotnych, których nie możemy bagatelizować – komentuje lek. Olga Wdowiczak, specjalistka ds. zdrowia środowiskowego w HEAL Polska. – Wśród nich wymienia się choroby układu oddechowego oraz układu krążenia, ale także rzadziej łączone ze smogiem: cukrzycę, zaburzenia przebiegu ciąży i rozwoju płodu oraz negatywny wpływ na zdolności poznawcze u dzieci.

HEAL podkreśla, że wdrożenie działań ograniczających szkodliwe emisje spalin z transportu przynosi korzyści zarówno zdrowotne, jak i ekonomiczne i społeczne. Dostępne analizy wskazują, że gdyby spełniano najnowsze wytyczne WHO dotyczące jakości powietrze, Warszawa każdego roku mogłaby uniknąć ponad 2 tys. zgonów wynikających z zanieczyszczenia pyłami PM2,5 i 743 zgonów, które są skutkiem ekspozycji na dwutlenek azotu. Jak wyliczyła organizacja, w przypadku Krakowa, Poznania i Wrocławia możliwe byłoby uniknięcie w każdym z tych miast kilkuset przedwczesnych śmierci rocznie wywołanych zanieczyszczeniem powietrza.

Co trzeba zmienić w Warszawie, Krakowie, Poznaniu i Wrocławiu

Ponieważ w transformacji miast i walce o czyste powietrze dla zdrowia ich mieszkańców kluczową rolę odgrywają samorządy, HEAL przedstawił rekomendacje dla wybranych miast. Mają one na celu ograniczenie emisji transportowych. Organizacja rekomenduje m.in. wprowadzenie w Warszawie, Krakowie, Poznaniu i Wrocławiu stref ograniczających ruch samochodowy, takich jak Strefy Czystego Transportu. Wśród koniecznych działań HEAL wskazuje promocję zdrowej mobilności możliwą do uzyskania dzięki poprawie sieci komunikacji publicznej, rozwojowi infrastruktury rowerowej i przestrzeni przyjaznych pieszym.

REKLAMA

Ponadto organizacja uznaje za istotne tworzenie większej liczby terenów zielonych oraz planowanie przestrzenne w duchu miast 15-minutowych. Strategia ta zakłada, że wszystkie podstawowe potrzeby mieszkańców mogą być zaspokojone w promieniu 15 minut od wyjścia z domu. Przy czym mieszkańcy mają poruszać się pieszo, rowerem lub transportem publicznym.

Wśród rekomendacji działań, które mogą pozytywnie wpłynąć na stan powietrza, a co za tym idzie zdrowie mieszkańców miast, organizacja podkreśla konieczność ograniczenie liczby samochodów poruszających się na ich terenie oraz możliwość spacerowania i jazdy rowerem.

Rekomendacje dla Warszawy, Krakowa, Poznania i Wrocławia HEAL opracował w formie broszur. Można je pobrać tutaj>>>

W latach 2018-2022 obserwacje na temat wpływu poprawy jakości powietrza na zdrowie Polaków prowadziło Europejskie Centrum Czystego Powietrza. Badaniem objęto wówczas mieszkańców województw śląskiego, małopolskiego i mazowieckiego. Więcej o tym w artykule: Poprawa czystości powietrza uratowała życie co najmniej 25 tys. Polaków.

redakcja@gramwzielone.pl