Lewiatan: Konieczne zmiany w programie Czyste Powietrze

Celem programu Czyste Powietrze powinna być poprawa nie tylko jakości powietrza, ale i efektywności energetycznej budynków. Bez tego gospodarstwom domowym grozi wzrost kosztów energii. Niewłaściwy zakres i kolejność prac termomodernizacyjnych oraz nieszczelność systemu sprawiają, że zamiast walczyć z ubóstwem energetycznym program Czyste Powietrze może je zwiększać – ostrzegają eksperci Rady ds. Czystego Powietrza Konfederacji Lewiatan.

Konfederacja Lewiatan przedstawiła raport „Czyste Powietrze – cele, wyzwania, rekomendacje”, w którym podkreśla, że o ile program Czyste Powietrze był już wielokrotnie modyfikowany, o tyle nadal potrzebuje zmian. Eksperci Lewiatana wskazują na potrzebę opracowania planu działań i wskazania jasnych celów programu Czyste Powietrze.

„Nazwa programu wyraźnie komunikuje tylko jeden cel – poprawę jakości powietrza. Osiąga się go dzięki wymianie źródła ciepła, która jednak przeprowadzona bez poprawy efektywności energetycznej budynku najczęściej prowadzi do zwiększenia kosztów ogrzewania i a w konsekwencji – zwiększenia skali ubóstwa, nie tylko energetycznego” – wskazuje Lewiatan.

REKLAMA

Autorzy raportu zwracają uwagę, że przy inwestycji jedynie w wymianę źródła ciepła poziom ubóstwa energetycznego może rosnąć wraz ze wzrost kosztów ogrzewania i przygotowania c.w.u. Dlatego potrzebne jest wprowadzeni takich zasad, które sprawią, że wraz z wymianą źródeł ciepła poprawiana będzie jednocześnie efektywność energetyczna domów.

Jakie są wątpliwości do programu Czyste Powietrze?

Wątpliwości Lewiatana budzi przyjęty aktualnie poziom dofinansowania. W ocenie autorów raportu obecne progi dochodowe, niestosowane w innych programach finansowych NFOŚiGW, a warunkujące wysokość dofinansowania i „premiowanie” niższych dochodów (i szarej strefy), budzą niepewność, czy jest to program o charakterze bardziej środowiskowym czy socjalnym.

Lewiatan wskazuje też na brak wymogów dotyczących kolejności wykonywania inwestycji termomodernizacyjnych, a także na nieuwzględnienie w kryteriach merytorycznych spodziewanych efektów modernizacji. Wadą systemu według ekspertów jest brak premiowania kompleksowego podejścia, w którym poziom (intensywność) dofinansowania zależałby od poziomu poprawy efektywności energetycznej.

REKLAMA

Autorzy raportu zwracają uwagę także na ich zdaniem niską jakość audytów energetycznych budynków – zwłaszcza wykonywanych w programie ArCADia-TERMOCAD. Ich zdaniem ten program poprawnie wykonuje proste wyliczenia, np. ocieplenie ścian zewnętrznych, ale popełnia błędy, gdy chodzi o bardziej skomplikowane zagadnienia. W rezultacie usprawnienia termomodernizacyjne mają źle obliczone czasy zwrotu nakładów (Simple Pay Back Time, SPBT), co powoduje wadliwe wskazanie zestawu optymalnych usprawnień, np. bardzo krótkie SPBT dla ścian fundamentowych.

Kolejny problem programu, zdaniem Lewiatana, to brak wiarygodnych informacji o wykonawcach. Autorzy raportu wskazują przy tym na rynek pomp ciepła, na którym ich zdaniem działają nierzetelne firmy, które często oferują urządzenia o parametrach niewłaściwych dla danego budynku, np. o zbyt małej lub zbyt dużej mocy.

Autorzy raportu wskazują także na potrzebę usprawnienia i zintegrowania systemu weryfikacji wniosków, a także ujednolicenia zasad we wszystkich wojewódzkich funduszach ochrony środowiska i gospodarki wodnej (WFOŚiGW) oraz informatyzacji procesu procedowania wniosków.

Pełen zakres słabych punktów programu Czyste Powietrze, które zdiagnozowali eksperci Konfederacji Lewiatan, wraz z propozycjami zmian w zasadach programu znajdziemy w raporcie opublikowanym na stronie Konfederacji Lewiatan.