A. Rabiega, KIER: sposób rozliczeń dystrybucji kluczem do rozwoju klastrów [wywiad]

Na stronach Ministerstwa Energii pojawił się dokument pt. Koncepcja Funkcjonowania Klastrów Energii w Polsce, za którego opracowanie odpowiada konsorcjum w składzie Krajowa Agencja Poszanowania Energii (KAPE), WISE Europa, Atmoterm oraz Krajowy Instytut Energetyki Rozproszonej (KIER). O przygotowanej na zlecenie Ministerstwa Energii ekspertyzie opowiada w wywiadzie dla Gramwzielone.pl Arnold Rabiega, prezes KIER, współautor opracowania i współzałożyciel pierwszej w Polsce spółdzielni energetycznej.

Gramwzielone.pl: – Czego potrzebujemy, aby klastry energii w Polsce miały szansę się rozwinąć?

Arnold Rabiega, KIER: – O ile zaproponowane przez nas rozwiązania zostaną wdrożone, to w perspektywie najbliższych lat w Polsce większość OZE funkcjonować będzie właśnie w ramach klastrów energii. Wykazaliśmy, że przy odpowiednim podejściu niektóre rodzaje źródeł odnawialnych, działających w ramach klastra energii, mogą w dłuższej perspektywie stać się niezależne od zewnętrznych systemów wsparcia. Klastry energii to przełom w sposobie funkcjonowania sektora energii w Polsce. Myślę, że stoimy u progu dynamicznego rozwoju tej formy organizacji.

REKLAMA

Jakie tematy poruszone w ekspertyzie są kluczowe w kontekście rozwoju klastrów energii?

– Cała ekspertyza jest bardzo obszernym dokumentem i ciężko jest mi wartościować pewne jej części jako bardziej lub mniej znaczące. Każdy z rozdziałów jest ważnym elementem pewnej spójnej wizji. Tym niemniej wydaje mi się, że największa zmiana dotyczy organizacji rozliczeń w sektorze dystrybucji energii elektrycznej. To właśnie niezbyt realistyczny, nieodzwierciedlający lokalnego charakteru łańcucha dostaw energii mechanizm rozliczeniowy stanowił dla nas największe wyzwanie. Myślę, że nasza propozycja dosyć zgrabnie rozwiązuje te zagadnienia, nie czyniąc szkód wśród pozostałych uczestników systemu.

Jakie były dotychczas główne bariery rozwoju lokalnych kooperatyw energetycznych takich jak klastry?

– Poza wspomnianym już sposobem rozliczeń w sektorze dystrybucji, dosyć istotnym problemem była niejasna definicja legalna klastra energii oraz mało precyzyjne przepisy prawa materialnego. Staraliśmy się zaproponować nowe brzmienie przepisów, które będą jednocześnie maksymalnie zbliżone do ich aktualnego kształtu, tak aby nie wylać dziecka z kąpielą. W mojej ocenie się to udało, ale oczywiście z niecierpliwością czekamy na głos branży, dopuszczamy bowiem do siebie myśl, że nasze propozycje nie są ostatecznym panaceum na problemy klastrów.

Jakie są główne tezy opracowanej przez Państwa ekspertyzy?

– Jeżeli miałbym sparafrazować kilkaset stron w trzech zdaniach, brzmiałoby to w następujący sposób. Klastry energii mogą zwiększyć przychody wytwórców energii oraz znacząco obniżyć koszty zaopatrzenia w energię wśród odbiorców końcowych. W szerszym horyzoncie niektóre rodzaje OZE będą mogły funkcjonować w ten sposób bez wsparcia operacyjnego. Zachodzące zjawisko synergii pozwoli osiągać również efekty np. w postaci rozwoju gospodarczego gmin, poprawy jakości zasilania czy redukcji zjawiska niskiej emisji.

REKLAMA

Dynamiczny rozwój klastrów energii wymaga pewnych, niezbyt głębokich interwencji legislacyjnych. Główne zmiany, jakie zostały przez nas zasugerowane, to te dotyczące samej konstrukcji definicji klastra energii oraz sposobu jego działania i organizacji, a także zagadnienia związane z obliczaniem taryfy dystrybucyjnej. Ponadto klastry energii wedle zaproponowanych zmian nie będą funkcjonowały w ramach osobnych koszyków aukcyjnych. Pomysłem na klastry energii nie jest dodatkowa pomoc publiczna, tylko zmiana środowiska funkcjonowania źródeł klastrowych, dlatego jeżeli chodzi o aukcje, wytwórcy będą konkurować ze sobą na równych zasadach.

Jakie są szanse na wdrożenie sformułowanych w ekspertyzie pomysłów?

– Ciężko mi brać odpowiedzialność za dalsze ruchy ze strony rządu i parlamentu, ale myślę, że szanse są duże i że zaproponowana przez nas koncepcja zostanie wprowadzona w życie. Należy bowiem mieć na uwadze, że w toku prac na bieżąco konsultowaliśmy nasze pomysły z przedstawicielami Ministerstwa Energii. Nie jest to zatem utopijna wizja, ale pewne realne propozycje wypracowane w gronie ekspertów, które uzyskały wstępną akceptację ze strony Ministerstwa.

Jakie będą dalsze działania w kontekście rozwoju klastrów?

– Najważniejsza jest na pewno nowelizacja prawa, zgodnie z przedstawionymi rekomendacjami. Równolegle wdrażane będą znaczne środki na rozwój pilotażowych klastrów energii. Zanim jednak się to wydarzy, czekamy na głos ze strony przedstawicieli różnych zainteresowanych branż z sektora energetyki. Przedstawione propozycje w wielu miejscach są odważne i niesztampowe, dlatego liczymy się też z licznymi głosami krytyki. Wiele z nich na pewno okaże się cennymi wskazówkami, które pozwolą nam udoskonalić naszą koncepcję.

Czy to właściwy czas, by przedsiębiorcy i gminy zawiązywały już porozumienia klastrowe?

– Zdecydowanie jest to dobry moment, o ile klaster energii ma funkcjonować jako inicjatywa pilotażowa, a takich nie ma być znowu aż tak wiele. To oczywiście wiąże się z pewnym ryzykiem, które z kolei ma być kompensowane poprzez atrakcyjne wsparcie finansowe. Żeby jednak móc się o nie ubiegać, musimy się naprawdę solidnie przygotować, co jest zadaniem skomplikowanym, dlatego warto rozpocząć przygotowania już dziś. Wiele przedsiębiorstw zgłaszało się do nas z prośbą o wsparcie w tej kwestii jeszcze przed opublikowaniem treści ekspertyzy.

Jaka jest relacja klastrów energii do podmiotów, jakimi są spółdzielnie energetyczne?

– Spółdzielnie energetyczne mogą na podstawie przepisów funkcjonujących już teraz tworzyć zamknięte systemy dystrybucyjne. Są też świetną formą organizacji dla koordynatora klastra. Nie ulega jednak wątpliwości, że także spółdzielnie powinny zostać uregulowanie dokładniej. Myślę, że ekspertyza o klastrach to także dobry punkt wyjścia do dyskusji na temat roli spółdzielczości energetycznej.

red. gramwzielone.pl