Priorytety NFOŚiGW na 2025 r. – wsparcie dla ciepłownictwa

Rada Nadzorcza NFOŚiGW zatwierdziła listę programów priorytetowych Funduszu na 2025 r., których łączna alokacja to aż 25 mld zł. Jak podaje Fundusz, priorytetem będą przedsięwzięcia z zakresu efektywności energetycznej, odnawialnych źródeł energii, przeciwdziałania emisjom, modernizacji energetycznej. Część środków skierowanych zostanie także na programy dla odbiorców indywidualnych w ramach programów: Czyste Powietrze, Moje Ciepło, Mój Prąd, Ciepłe Mieszkanie, ale nadal olbrzymie środki pozostaną do dyspozycji dla pozostałych zainteresowanych.

Jak wynika z informacji NFOŚiGW, planowany wzrost wypłat na finansowanie ochrony środowiska wynosi 80 proc. w stosunku do 2024 r. W 2025 r. planowane jest przeprowadzenie naborów w 53 programach priorytetowych (w ramach których trwają lub będą ogłaszane nabory o dofinansowanie wniosków). Najważniejsze obszary wsparcia to: adaptacja do zmian klimatu, transformacja niskoemisyjna, ciepłownictwo, sieci elektroenergetyczne i magazyny energii.

Nabory w ramach programów priorytetowych finansowane są ze: środków własnych NFOŚiGW, środków zgromadzonych na rachunku Funduszu Modernizacyjnego (FM), środków europejskich otrzymanych na realizację instrumentu finansowego w perspektywie finansowej 2021-2027, tj. ze środków funduszu spójności w ramach Programu Operacyjnego Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko 2021–2027 oraz KPO.

Skąd takie zainteresowanie wsparciem ciepłownictwa?

Dekarbonizacja polskiego ciepłownictwa otrzyma potężny zastrzyk środków, co pomoże spełnić wymagania dyrektywy EED. Dyrektywa EED (Energy Efficiency Directive) opublikowana 20 września 2023 r. zastąpiła dotychczasowe przepisy z 2018 r. i zmieniła definicję efektywnego systemu ciepłowniczego odnoszącą się do udziału poszczególnych źródeł w systemie lub alternatywnie do emisyjności gazów cieplarnianych na jednostkę ciepła lub chłodu wytwarzanych przez system.

Systemy ciepłownicze zobowiązane są do spełnienia definicji systemów ciepłowniczych, a nie jest to łatwe. I tak na przykład, aby od stycznia 2028 r. system ciepłowniczy uznać można było za efektywny, energia cieplna będzie musiała pochodzić:

• w co najmniej 50 proc. z OZE lub
• w co najmniej 50 proc. z ciepła odpadowego, lub
• w co najmniej 50 proc. z OZE i ciepła odpadowego, lub
• w co najmniej 80 proc. z wysokosprawnej kogeneracji, lub
• w co najmniej 50 proc. z kombinacji wszystkich wymienionych źródeł przy minimalnym 5-proc. udziale energii z OZE.

Wymagania dotyczące udziału OZE i ciepła odpadowego będą rosły aż do 100 proc. w 2050 r.

Alternatywą dla wymogów dotyczących źródeł jest spełnienie kryteriów dotyczących ilości emisji gazów cieplarnianych na jednostkę ciepła lub chłodu dostarczonego odbiorcom przez system ciepłowniczy lub chłodniczy podane w gramach/kWh. Wyzwania są ambitne, a koszty związane z dostosowaniem systemów ciepłowniczych w Polsce do wskazanej i zmieniającej się definicji są bardzo wysokie.

Ciepłownicy nie zostali zostawieni jednak sami sobie, gdyż uruchamia się ogromne środki publiczne na wsparcie inwestycji w źródła i podnoszenie efektywności energetycznej sieci ciepłowniczych.

Na co można uzyskać wsparcie?

Wachlarz możliwych programów wsparcia dla ciepłownictwa jest szeroki, a wsparcie ze środków Funduszu Spójności i EFRR w ramach programu Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat i Środowisko 2021-2027 (FENX), środków KPO, Funduszu Modernizacyjnego czy własnych funduszy krajowych to różne wymagania, różne daty graniczne dla wydatkowania środków, różne priorytety i kryteria.

Do NFOŚiGW nieustannie napływają informacje o zapotrzebowaniu na nowe instrumenty wsparcia, a Fundusz Modernizacyjny pozwala tworzyć programy, które te potrzeby zaspokoją. To niewątpliwy plus sytuacji, w której to NFOŚiGW wdraża większość programów wsparcia szeroko pojętej transformacji energetycznej.

Poniżej w tabeli zebrano w sposób obrazowy dostępne programy wsparcia ze środków publicznych na inwestycje w systemy ciepłownicze. Programy dofinansowują budowę i modernizację sieci ciepłowniczych, ich digitalizację (kolejny nabór, już trzeci, zaplanowano w terminie marzec-październik 2025) i nowe źródła wysokosprawnej kogeneracji czy OZE.

Elementem fakultatywnym większego projektu mogą być przyłącza i magazyny energii. Wielość programów wynika z różnej charakterystyki systemów ciepłowniczych: przed tymi mniejszymi stoją inne wymagania niż przed systemami o mocy powyżej 5 MW czy 50 MW. Inne stoją przed tymi, które już dzisiaj są efektywne, a inne przed tymi, które definicji efektywnego systemu dzisiaj nie spełniają.

Tabela 1. Programy dotyczące sieci ciepłowniczych

Tabela 2. Programy dotyczące źródeł energii w systemach

Warto zaznaczyć, że katalog możliwości nie jest zamknięty – Polska w ramach Funduszu Modernizacyjnego może wciąż zgłaszać propozycje nowych programów wsparcia. Niewykluczone zatem, że pojawią się nowe możliwości, których dzisiaj w tabeli nie ma. Warto w tym zakresie trzymać rękę na pulsie.

Oddzielny temat to wsparcie na sieci dla systemów do 5 MW mocy zamówionej. Tu dofinansowania szukamy w odpowiednim terytorialnie województwie. Programy regionalne to różne terminy naborów i różne instytucje, do których składa się wnioski w każdym województwie.

Ile?

FENX.02.01 Infrastruktura ciepłownicza to środki unijne. Dofinansowanie w formie dotacji sięga tu 79,71 proc. kosztów kwalifikowanych (39,06 proc. dotacji i 40,65 proc. pożyczki preferencyjnej 0 proc.), a w konkursie dla sieci w systemach efektywnych dodatkowo NFOŚiGW udostępnia współfinansowanie ze środków krajowych (20,29 proc. pożyczki na warunkach rynkowych), pozwalając sfinansować 100 proc. kosztów netto takiego projektu.

Konkursy na źródła mocy ze środków Funduszu Modernizacyjnego, a więc Kogeneracja Powiatowa, Kogeneracja dla Ciepłownictwa to dotacja i możliwość wnioskowania o pożyczkę nawet do 100 proc. kosztów.

W zależności od tego, czy instalacja kogeneracyjna oparta jest na OZE czy nie, można otrzymać dotację w wysokości:

Łączna kwota dofinansowania inwestycji w programie OZE – źródło ciepła dla ciepłownictwa (także Fundusz Modernizacyjny) nie może przekroczyć 70 proc. kosztów kwalifikowanych inwestycji (dotacja 45 proc. dla dużych, 50 proc. dla średnich i małych, pozostałe procenty to możliwość uzupełnienia finansowania pożyczką).

Cały czas czekamy na szczegóły konkursu ze środków KPO B1.1.1 Inwestycje w źródła ciepła w systemach ciepłowniczych o alokacji 300 mln EUR planowany na III kwartał, ale – jak widać – opóźniony.

Kiedy?

Już! Teraz jest ostatni czas na przygotowanie do wnioskowania, gdyż nabory trwają (Kogeneracja dla Ciepłownictwa i Kogeneracja Powiatowa) lub ruszają w najbliższych tygodniach, a przygotowanie projektu pod dofinansowanie zajmuje nawet dwa miesiące. Dłużej już zwlekać z decyzją nie można.

• OZE – źródło ciepła dla ciepłownictwa – nabór planowany na IV kwartał 2025
• Kogeneracja Powiatowa – trwa do 30.06.2025
• Kogeneracja dla Ciepłownictwa część 1) – trwa do 30.06.2025
• Kogeneracja dla Ciepłownictwa część 2) – planowana na IV kwartał 2025
• Digitalizacja sieci ciepłowniczych – nabór planowany od 03.03.2025 do 31.10.2025
• FENX.02.01 sieci w systemach efektywnych – trwa do końca lutego 2025
• FENX.02.01 sieci w systemach nieefektywnych – trwa do 31.03.2025.

Szczególnie ważne jest, by w konkursach kogeneracyjnych wnioski złożyć jak najszybciej. Tu z powodu wyczerpania alokacji nabór może się bowiem zamknąć przed terminem.

Jak wybrać odpowiednie źródło wsparcia?

Odpowiedzi na to pytanie dostarczy bezpłatne webinarium: 25 lutego 2025, godz. 11.00.

Magdalena Tuszyńska – od 2007 r. doradca ds. finansowania inwestycji w Metropolis Doradztwo Gospodarcze Sp. z o.o. przeprowadzi wszystkich zainteresowanych przez programy i wymagania stawiane projektom i wnioskodawcom.

Zapraszamy do zapisów:
www.metropolisdg.pl/webinar
lub kontaktowania się bezpośrednio z ekspertką:
magdalena.tuszynska(@)metropolisdg.pl

Nie można tego przegapić – przyszłość ciepłownictwa zaczyna się dziś!

Metropolis – materiał sponsorowany