Tyle pieniędzy pochłaniają subsydia dla energetyki w Unii Europejskiej

Tyle pieniędzy pochłaniają subsydia dla energetyki w Unii Europejskiej
Gramwzielone.pl / AI

Komisja Europejska w najnowszym raporcie podsumowuje koszty dopłat dla sektora energetycznego w Unii Europejskiej. Bardzo wzrosły one w latach 2022-2023. Najwięcej pieniędzy trafiło do energetyki wykorzystującej paliwa kopalne.  

Z najnowszego raportu Komisji Europejskiej wynika, że całkowita kwota dotacji w energetyce 27 państw Unii Europejskiej wzrosła z 213 mld euro w 2021 r. do 397 mld euro w 2022 r., a następnie zmniejszyła się o 10 proc. – do 354 mld euro – w 2023 r.

Komisja Europejska podkreśla, że lata 2022-2023 były okresem kryzysu na europejskim rynku energii, wynikającego ze wzrostu cen gazu po rozpoczęciu rosyjskiej inwazji na Ukrainę. Autorzy raportu zaznaczają, że ożywienie gospodarcze po pandemii COVID-19 już w 2021 r. wywarło presję wzrostową na światowe i europejskie ceny energii oraz doprowadziło do pierwszego wzrostu dotacji. Ich wysokość następnie podwoiła się w roku 2022 – w porównaniu ze 199 mld euro w 2020 r. – na skutek wprowadzenia nadzwyczajnych środków przez państwa członkowskie w celu ustabilizowania sytuacji na rynkach energii.

REKLAMA

W ujęciu względnym dotacje w energetyce wzrosły z 1,3 proc. unijnego Produktu Krajowego Brutto w 2021 r. do 2,37 proc. w 2022 r. i 2,1 proc. w 2023 r.

 

Łączne dotacje w energetyce w UE-27 (w mld EUR z 2023 r. po lewej stronie, % PKB UE po prawej stronie)
Łączne dotacje w energetyce w UE-27 (w mld euro z 2023 r. po lewej stronie, proc. PKB UE po prawej stronie). Źródło: Enerdata, Trinomics, Komisja Europejska 2024

Spadek subsydiów dla energetyki w Unii Europejskiej na poziomie 10 proc., który nastąpił w 2023 r., Komisja Europejska tłumaczy zmniejszeniem dotacji dla energetyki na skutek wygaśnięcia lub wycofania niektórych środków mających na celu ograniczenie wzrostu wynagrodzenia wytwórców oraz złagodzenie skutków kryzysu energetycznego dla odbiorców energii.

Podział subsydiów w 2023

Najwięcej subsydiów w 2023 r., jeśli chodzi o źródła wytwórcze w europejskiej energetyce, pochłonęły elektrownie zasilane paliwami kopalnymi (111 mld euro) oraz odnawialne źródła energii (61 mld euro). Autorzy raportu uwzględnili jeszcze kategorię „wszystkie źródła energii”, ujmując w niej subsydia mające zastosowanie do energii produkowanej „zarówno z paliw kopalnych, jak i ze źródeł niskoemisyjnych lub z nieznanego źródła”. Subsydia dla tej kategorii wyniosły w 2023 r. 126 mld euro.

 

REKLAMA

Dotacje do paliw kopalnych według nośnika energii w Unii Europejskiej
Dotacje do paliw kopalnych według nośnika energii. Pozycja „Inne” obejmuje dotacje przeznaczone na wszystkie paliwa kopalne i energię cieplną ze źródeł kopalnych. Dane liczbowe ujęte na wykresie uwzględniają wydatki podatkowe, których nie można porównać bezpośrednio między krajami. Źródło: Enerdata, Trinomics, Komisja Europejska 2024

Jeśli chodzi o rodzaj subsydiów, najważniejszą pozycją w subsydiowaniu unijnej energetyki są środki określane przez autorów raportu jako „różne środki wsparcia dochodu”, które stanowiły 42 proc. wszystkich subsydiów. Kolejne były bezpośrednie transfery i dotacje (29 proc.) oraz środki podatkowe (27 proc.).

W raporcie podkreślono, że środki podatkowe były najczęściej wykorzystywanym instrumentem do wspierania paliw kopalnych, natomiast subsydia dla odnawialnych źródeł energii w większym stopniu opierają się na środkach wsparcia dochodu.

 

Podział dotacji dla energetyki w Unii Europejskiej według instrumentów (2023)
Podział dotacji dla energetyki w UE według instrumentów. Dane za 2023 r. Źródło: Enerdata, Trinomics, Komisja Europejska 2024

Miks energetyczny UE coraz bardziej zielony

Niedawno poznaliśmy dane dotyczące miksu energii elektrycznej w Unii Europejskiej za 2024 r. Dane z zeszłego roku potwierdzają rosnące znaczenie odnawialnych źródeł energii w unijnej energetyce, a także malejący udział energetyki węglowej, która produkuje już znacznie mniej energii niż OZE. W 2024 r. po raz pierwszy znajdujące się w UE elektrownie fotowoltaiczne wytworzyły więcej energii niż elektrownie zasilane węglem.

Jednocześnie rozwój odnawialnych źródeł energii w Unii Europejskiej w ostatnich latach wyraźnie przyczynił się do ograniczenia kosztów importu paliw kopalnych spoza UE. Więcej na ten temat w artykule: Tyle Unia Europejska zaoszczędziła dzięki OZE na imporcie gazu i węgla.

Piotr Pająk

piotr.pajak@gramwzielone.pl

© Materiał chroniony prawem autorskim. Wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu tylko za zgodą wydawcy Gramwzielone.pl Sp. z o.o.