NFOŚiGW przeznaczył rekordowe fundusze na zieloną transformację

W minionym roku Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) zakontraktował niemal 18 mld zł dofinansowania, a 13,5 mld zł trafiło już do beneficjentów. Jak podkreśliła Dorota Zawadzka Stępniak, prezeska NFOŚiGW, wsparciem objęto szczególnie kluczowe przedsięwzięcia przynoszące konkretne efekty ekologiczne, jak Czyste Powietrze i Mój Prąd, które przyczyniają się do ochrony środowiska i podnoszenia jakości życia w Polsce.

W 2024 r., w którym Fundusz świętował jubileusz 35-lecia, przyjęta została także „Wspólna strategia działania Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej na lata 2025-2028” oraz „Strategia Działania Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej na lata 2025-2028”.

Nowa, czteroletnia strategia ukierunkowana jest na wspieranie transformacji niskoemisyjnej, zrównoważonego rozwoju i poprawy jakości środowiska.

REKLAMA

Ile dofinasowania ze środków krajowych i unijnych?

W 2024 r. do beneficjentów trafiło z NFOŚiGW 13,5 mld zł dofinansowania na projekty związane m.in. z poprawą efektywności energetycznej i jakości powietrza, budowaniem odporności miast na zmiany klimatu, elektromobilnością i racjonalnym gospodarowaniem odpadami. Ze środków własnych Fundusz wypłacił 10 mld zł w formie dotacji, a 1,1 mld zł – w formie pożyczek.

W ramach wsparcia zewnętrznego, m.in. z programów: Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej 2021-2027 (FEPW), Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko 2021-2027 (FEnIKS), Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 (POIiŚ), NFOŚiGW wypłacił 2,4 mld zł. W tym przypadku 100 proc. wsparcia stanowiły dotacje.

Najwięcej środków skierowano na realizację programów priorytetowych: Czyste Powietrze, Mój Elektryk i Ciepłe Mieszkanie. Najwyższe pożyczki wypłacone przez NFOŚiGW w 2024 r. otrzymały projekty związane z poprawą efektywności energetycznej, gospodarowaniem odpadami oraz budową instalacji OZE.

Ile umów z beneficjentami podpisał NFOŚiGW?

W ramach programów priorytetowych podpisano ponad 61 tys. umów na kwotę 7,5 mld zł. Kwota obejmuje m.in. ustawowe zadania – Rządowy Fundusz Rozwoju Dróg i Fundusz Rozwoju Przewozów Autobusowych. Najwięcej umów podpisano w programie Mój Prąd – ponad 50 tys.

W 2024 r. Fundusz podpisał 156 umów o wartości ponad 10 mld zł w ramach naborów przeprowadzonych w programach FEnIKS i FEPW. Największe wsparcie przyznano na działania w ramach programu Czyste Powietrze.

W ubiegłym roku NFOŚiGW uruchomił 70 naborów wniosków o dofinansowanie, w tym 41 z w ramach Funduszy Europejskich – programów FEnIKS i FEPW oraz 29 w ramach programów priorytetowych. Nabory objęły projekty inwestycyjne dotyczące m.in.: gospodarki wodno-ściekowej, adaptacji do zmian klimatu, poprawy efektywności energetycznej budynków, gospodarki o obiegu zamkniętym, recyklingu odpadów, ochrony przyrody oraz edukacji przyrodniczej.

Rekordowe środki z Funduszu Modernizacyjnego

W 2024 r. w dwóch transzach z Funduszu Modernizacyjnego NFOŚiGW pozyskał 12,4 mld zł na finansowanie transformacji energetycznej i elektromobilności. Programy przygotowane przez NFOŚiGW zakładają wsparcie m.in. budowy magazynów energii elektrycznej i niezbędnej infrastruktury dla poprawy stabilności polskiej sieci elektroenergetycznej oraz elektrycznych pojazdów ciężarowych.

REKLAMA

Większy budżet w programie Mój Prąd 6.0

We wrześniu minionego roku rozpoczął się szósty nabór wniosków na dopłaty do instalacji fotowoltaicznych w ramach programu Mój Prąd z budżetem 400 mln zł. Ze względu na duże zainteresowanie dotacjami budżet programu został zwiększony do 1,25 mld zł.

Finansowanie w Moim Prądzie 6.0 pochodzi z programu FEnIKS. Szerzej o założeniach programu pisaliśmy w artykule: Startuje Mój Prąd 6.0. Ważne zmiany w regulaminie.

Reforma programu Czyste Powietrze i komponent dla powodzian

W 2024 r. na program Czyste Powietrze NFOŚiGW pozyskał ponad 21 mld zł finansowania – 13,9 mld zł z Krajowego Planu Odbudowy (KPO) i 7,6 mld zł z programu Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko (FEnIKS). Jesienią 2024 r. Fundusz rozpoczął reformę programu Czyste Powietrze.

Celem reformy jest wyeliminowanie nadużyć i dalsze działanie na rzecz lepszej jakości powietrza oraz niższych rachunków za ogrzewanie. Przeprowadzono szerokie konsultacje społeczne. Program w nowej odsłonie, z jasnymi zasadami i nowym źródłem finansowania, wróci 31 marca 2025 r. O tym, jakie zmiany nastąpią w programie, szerzej w artykule: Zmiany w programie Czyste Powietrze. Więcej kontroli, koniec z dopłatami do ogrzewania gazem.

W grudniu uruchomiono program Czyste Powietrze dla powodzian z budżetem 300 mln zł. Wsparcie na wymianę kopciuchów i termomodernizację domów mogą otrzymać mieszkańcy na terenach dotkniętych ubiegłoroczną powodzią w czterech województwach: dolnośląskim, lubuskim, opolskim i śląskim. Wnioski o dotacje przyjmują wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Więcej informacji w artykule: Startuje nabór wniosków w Czystym Powietrzu dla powodzian.

35-lecie działalności NFOŚiGW i nowa strategia działania

Jubileusz 35-lecia NFOŚiGW stał się impulsem do podsumowania działań Funduszu i dyskusji o planach na przyszłość, co było tematem konferencji zorganizowanej z tej okazji w Warszawie. Przedstawiono także założenia nowej strategii działania NFOŚiGW na lata 2025-2028, która opiera się na dziewięciu priorytetach środowiskowych. Celem strategicznym NFOŚiGW jest wspieranie transformacji niskoemisyjnej, zrównoważonego rozwoju i poprawy jakości środowiska poprzez realizację efektywnych i skutecznych inicjatyw.

Projekt Doradztwa Energetycznego 2.0

NFOŚiGW w partnerstwie z 16 wojewódzkimi funduszami ochrony środowiska i gospodarki wodnej rozpoczął Projekt Doradztwa Energetycznego 2.0 finansowany ze środków FEnIKS. Projekt tworzy ogólnopolską sieć doradców w każdym województwie, którzy zapewniają bezpłatne wsparcie w zakresie efektywności energetycznej, gospodarki niskoemisyjnej, wykorzystania OZE i adaptacji do zmian klimatu. Z pomocy doradców mogą skorzystać osoby fizyczne, samorządy, przedstawiciele sektora mieszkaniowego oraz przedsiębiorcy. Szerzej o tym programie pisaliśmy w artykule: Ruszają darmowe porady energetyczne. Kto może z nich skorzystać?.

Katarzyna Poprawska-Borowiec