Co się bardziej opłaca – klaster czy spółdzielnia energetyczna?

Klaster czy spółdzielnia energetyczna? Który model jest optymalnym rozwiązaniem dla samorządów i innych podmiotów w realizacji lokalnych inicjatyw energetycznych? Tłumaczy to w rozmowie z portalem Gramwzielone.pl Maciej Wiśniewski z Fundacji Polski Instytut Rozwiązań Energooszczędnych.

Piotr Pająk, Gramwzielone.pl: Transformacja energetyczna to nie tylko wielkie inwestycje i strategie rządowe, ale także lokalne inicjatywy. Jak obecnie wygląda rozwój społeczności energetycznych w Polsce, szczególnie klastrów energii i spółdzielni energetycznych? Jakie są podstawowe dane na ich temat?

Maciej Wiśniewski, Fundacja Polski Instytut Rozwiązań Energooszczędnych (PIRE): To prawda, lokalne społeczności energetyczne są nieodłącznym elementem transformacji energetycznej. W Polsce mamy już ponad 100 zarejestrowanych klastrów energii i kilkadziesiąt spółdzielni energetycznych. Oba te modele różnią się nieco swoją strukturą i celami, ale łączy je jedno: decentralizacja systemu energetycznego oraz wspieranie odnawialnych źródeł energii (OZE).

REKLAMA

Społeczności energetyczne to szansa na zwiększenie lokalnej samowystarczalności energetycznej, poprawę efektywności energetycznej i redukcję emisji gazów cieplarnianych. Dzięki nim mieszkańcy, przedsiębiorcy i samorządy mogą wspólnie produkować, magazynować i konsumować energię w sposób bardziej zrównoważony.

Jakie są konkretne korzyści wynikające z zaangażowania się w społeczności energetyczne, takie jak klastry czy spółdzielnie?

Korzyści można podzielić na kilka kluczowych obszarów:

Redukcja kosztów energii – dzięki wykorzystaniu OZE i mechanizmów bilansowania energii, takich jak net-billing, członkowie społeczności mogą znacznie obniżyć swoje rachunki. W przypadku spółdzielni energetycznych dochodzą dodatkowe ulgi, np. od opłat dystrybucyjnych.

Zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego – lokalne źródła energii i magazyny energii zmniejszają zależność od dużych dostawców, a także minimalizują ryzyko przerw w dostawach energii.

Wspieranie zrównoważonego rozwoju – obie formy organizacyjne przyczyniają się do walki ze zmianami klimatu, wspierając rozwój innowacyjnych technologii oraz edukację mieszkańców na temat efektywnego wykorzystania energii.

Rozwój lokalnej gospodarki – inwestycje w klastry i spółdzielnie sprzyjają tworzeniu miejsc pracy w takich obszarach jak montaż instalacji PV, serwisowanie magazynów energii czy obsługa systemów zarządzania energią.

Budowanie zaangażowania społecznego – wspólne projekty energetyczne wzmacniają więzi społeczne i zwiększają świadomość ekologiczną mieszkańców.

W takim razie czy lepiej wybrać model klastra energii czy spółdzielni energetycznej?

Te dwie formy społeczności energetycznych są kluczowe dla rozwoju lokalnych inicjatyw energetycznych, ale różnią się pod względem struktury, celu i zasad działania i dlatego warto w skrócie przybliżyć ich główne cechy.

Klaster energii to porozumienie cywilnoprawne pomiędzy różnymi podmiotami: osobami fizycznymi, prawnymi, jednostkami samorządu terytorialnego (JST) i innymi organizacjami. Celem klastra jest wspieranie transformacji energetycznej poprzez: wytwarzanie energii z odnawialnych źródeł energii, bilansowanie zapotrzebowania na energię w ramach określonego obszaru, a także dystrybucję i obrót energią produkowaną lokalnie.

Struktura klastra jest dość elastyczna, ale wymaga spełnienia pewnych wymogów formalnych, takich jak określenie zasięgu terytorialnego i wyznaczenie koordynatora odpowiedzialnego za organizację działań i rejestrację w Urzędzie Regulacji Energetyki (URE).

Spółdzielnia energetyczna to z kolei forma prawna, której członkowie, na zasadzie dobrowolności, współpracują w celu wspólnego wytwarzania, dystrybucji i konsumpcji energii, głównie z OZE. Model działania przypomina tradycyjną spółdzielnię, z podziałem korzyści między członków. Spółdzielnia działa w obrębie jednej gminy lub maksymalnie sąsiadujących 3 gmin. Członkowie spółdzielni mogą liczyć na ulgi w postaci np. zwolnienia z opłat dystrybucyjnych.

Dla kogo klaster, a dla kogo spółdzielnia?

Dla jakich podmiotów lepszym rozwiązaniem będzie klaster energetyczny, a dla jakich spółdzielnia energetyczna?

Budowanie spółdzielni czy klastra energetycznego przypomina projekt budowy domu – aby stworzyć solidną i trwałą strukturę, konieczne jest dokładne przeanalizowanie wszelkich aspektów, od uwarunkowań ekonomicznych po techniczne i prawne. Kluczową rolę w tym procesie odgrywa ocena potencjałów energetycznych, finansowych oraz dostępnych zasobów w danej społeczności. Tylko wówczas możemy podjąć świadomą decyzję, czy lepszym rozwiązaniem będzie spółdzielnia energetyczna czy klaster energii.

Z naszych analiz wynika, że wszędzie tam, gdzie istnieją odpowiednie możliwości techniczne i prawne, bardziej opłacalnym wyborem dla członków będzie założenie spółdzielni energetycznej. Daje ona bowiem dodatkowe korzyści ekonomiczne wynikające z korzystnego parametru rozliczenia energii pobieranej i oddawanej do sieci: 1:0,6. Oznacza to, że członkowie spółdzielni mogą odbierać 0,6 jednostki energii za każdą jednostkę przekazaną do sieci.

Z kolei klaster energii, choć niesie ze sobą różnorodne korzyści, takie jak możliwość obniżenia opłat dystrybucyjnych, działa w oparciu o bardziej rygorystyczne warunki ustawowe. Jest to rozwiązanie odpowiednie dla większych projektów, gdzie istnieje potrzeba bilansowania energii na większym obszarze i integracji różnych podmiotów.

Spółdzielnia energetyczna jest bardziej opłacalna dla małych społeczności lokalnych, natomiast klaster energii sprawdzi się w większych inicjatywach wymagających zaawansowanych rozwiązań technologicznych i współpracy między większą liczbą podmiotów. Wybór powinien być zawsze oparty na szczegółowej analizie lokalnych potrzeb i możliwości lokalnej społeczności.

Klaster czy spółdzielnia – co się bardziej opłaca?

Który model – klaster energetyczny czy spółdzielnia – jest korzystniejszy dla lokalnych społeczności, biorąc pod uwagę różnice w wymaganiach technicznych, ryzyku inwestycyjnym i stabilności prawnej?

Klaster energetyczny może być atrakcyjnym rozwiązaniem, ale wiąże się z istotnymi wyzwaniami, które mogą wpłynąć na jego opłacalność. Z jednej strony oferuje możliwość obniżenia opłat dystrybucyjnych, co jest dużym atutem, ale aby to osiągnąć, musi spełnić bardzo rygorystyczne wymogi techniczne i prawne. Na przykład w okresie 2024–2026 co najmniej 30 proc. energii wytwarzanej przez klaster musi pochodzić z odnawialnych źródeł, a magazyny energii muszą mieć moc równą co najmniej 2 proc. mocy zainstalowanej. W kolejnych latach te wymogi stają się jeszcze bardziej wymagające – udział OZE rośnie do 50 proc., a magazyny muszą osiągnąć 5 proc. mocy instalacji.

Dodatkowym problemem jest brak pełnej stabilności prawnej. Choć system upustów na opłaty dystrybucyjne obowiązuje teoretycznie do 2029 r., to jego pełne wdrożenie wymaga zgody Komisji Europejskiej. Proces notyfikacji jest w toku, ale może potrwać kilka lat, co oznacza, że obecnie wsparcie operacyjne w postaci upustów jest zawieszone. Nawet klaster, który spełni wszystkie wymagania i formalności, nie ma pewności, że w krótkim czasie uzyska obiecywane korzyści finansowe. To rodzi ryzyko inwestycyjne, zwłaszcza przy kosztownych projektach, takich jak budowa magazynów energii.

Z kolei spółdzielnie energetyczne są mniej skomplikowane i bardziej dostępne dla mniejszych społeczności. Oferują korzystne rozliczenia w stosunku 1:0,6, co zapewnia ich członkom bezpośrednie korzyści ekonomiczne bez konieczności spełniania tak zaawansowanych wymogów technicznych. Dzięki temu są bardziej stabilne i przewidywalne, szczególnie tam, gdzie skala działania jest mniejsza.

Wybór pomiędzy klastrem a spółdzielnią powinien zależeć od lokalnych warunków i możliwości. Klaster może być bardziej opłacalny dla większych projektów o solidnym zapleczu technicznym, ale spółdzielnia oferuje mniejsze ryzyko i większą przewidywalność, co czyni ją lepszym wyborem dla społeczności lokalnych.

Spółdzielnia energetyczna to większa elastyczność

Jakie konkretne działania mogą podjąć spółdzielnie energetyczne, aby w pełni wykorzystać swój potencjał jako motor napędowy lokalnej gospodarki i integrator inicjatyw społecznych?

Moim zdaniem ten właśnie aspekt będzie kluczowy, jeżeli chodzi o możliwości rozwoju spółdzielni. Spółdzielnie energetyczne mogą wykraczać daleko poza tradycyjne funkcje dostarczania tańszej energii swoim członkom. Dzięki możliwości rozszerzenia działalności i aktywnej współpracy z lokalnymi przedsiębiorcami mogą stać się kluczowym narzędziem rozwoju społeczności lokalnych. W efekcie spółdzielnie mają potencjał do tworzenia nowych miejsc pracy, dywersyfikacji źródeł dochodów i zwiększania samowystarczalności gospodarczej w regionach wiejskich i miejsko-wiejskich.

Kluczowe kierunki rozwoju spółdzielni energetycznych to przede wszystkim ich potencjał do wspierania lokalnych społeczności, szczególnie w obszarach o wysokim zużyciu energii, takich jak rolnictwo. Spółdzielnie mogą dostarczać tanią energię do procesów, takich jak suszenie biomasy, ziarna czy kukurydzy, co pozwala obniżyć koszty produkcji i przetwarzać odpady rolnicze na ekologiczne paliwa, takie jak pellety czy brykiety. Dzięki temu rolnicy nie tylko zmniejszają swoje wydatki, ale także zyskują możliwość dywersyfikacji swojej działalności.

Rozwój spółdzielni energetycznych stwarza możliwość generowania dodatkowych dochodów poprzez rozszerzenie ich działań. Partnerstwa z lokalnymi firmami i samorządami, takie jak wynajem dachów i gruntów pod instalacje OZE czy realizacja projektów mobilnych chłodni i stacji ładowania pojazdów elektrycznych, otwierają nowe źródła przychodów. Dodatkowo spółdzielnie wspierają rozwój energochłonnych sektorów, takich jak produkcja prefabrykatów budowlanych czy lokalne centra danych, korzystając z taniej energii, co przyciąga inwestorów i wspiera rozwój regionalny.

Istotnym elementem działalności spółdzielni energetycznych jest zwiększanie samowystarczalności energetycznej gmin. Integracja technologii OZE, takich jak fotowoltaika, turbiny wiatrowe czy biogazownie, budowa lokalnych sieci dystrybucyjnych obniżających koszty przesyłu energii oraz inwestycje w magazyny energii, pozwalają na lepsze zarządzanie nadwyżkami i stabilizację dostaw.

Dzięki tym działaniom spółdzielnie energetyczne nie tylko odpowiadają na lokalne potrzeby energetyczne, ale również stają się impulsem do rozwoju gospodarczego i społecznego.

Model spółdzielni energetycznych wyróżnia się elastycznością w porównaniu z klastrami energii. Dostosowywanie działań do specyficznych potrzeb lokalnych społeczności umożliwia nie tylko redukcję kosztów energii, ale także wspieranie rozwoju lokalnych ekosystemów gospodarczych. W dłuższej perspektywie działania te przyczyniają się do wzrostu konkurencyjności i niezależności energetycznej regionów.

Z danych na 8 listopada 2024 r. wynika, że w Krajowym Ośrodku Wsparcia Rolnictwa zarejestrowano 47 spółdzielni energetycznych. Dla porównania – według stanu na 18 października br. w Urzędzie Regulacji Energetyki zarejestrowanych jest jedynie 5 klastrów energii. Te dane pokazują rosnące zainteresowanie modelem spółdzielni energetycznych jako bardziej efektywnym rozwiązaniem dla lokalnych społeczności.

Tylko 5 klastrów energii – dlaczego tak mało?

Z czego wynika tak mała liczba zarejestrowanych klastrów energii?

Problemy napotykane przez klastry energii w procesie współpracy z operatorami systemów dystrybucyjnych (OSD) są wielowymiarowe i często wynikają z niedopracowanych przepisów oraz konieczności wprowadzania nowych, skomplikowanych rozwiązań organizacyjnych i technicznych. W trakcie procedowania wniosków klastry energii muszą dostosować się do wymagań formalnych, takich jak dostarczenie danych o rocznym zapotrzebowaniu członków na energię elektryczną, zarówno na podstawie rzeczywistych pomiarów, jak i szacunkowych danych w przypadku ich braku. Współpraca z OSD, mimo konstruktywnego charakteru, wymaga czasu, szczególnie że obie strony muszą nauczyć się nowych procedur.

REKLAMA

Zasadnicze wyzwania techniczne obejmują naliczanie upustów, które wymaga wymiany liczników, aktualizacji umów oraz opracowania złożonego mechanizmu rozliczeń dostosowanego do systemów informatycznych OSD. Konieczne jest również uwzględnienie zróżnicowania taryf dystrybucyjnych oraz progów bilansowania energii, które wpływają na poziom upustów. Chociaż prawo przewiduje, że sprzedawcy i OSD mają określone terminy na wdrożenie nowych zasad, w praktyce proces ten bywa przedłużony z uwagi na złożoność oraz niezależne od stron przeszkody techniczne i proceduralne.

Dodatkowo wprowadzenie zapisów ustawy dotyczących mechanizmu wsparcia dla klastrów energii, takich jak upusty, zostało odroczone z powodu braku notyfikacji przez Komisję Europejską. Złożenie wniosku prenotyfikacyjnego nastąpiło dopiero w czerwcu 2024 r., a proces ten może trwać od kilku do kilkunastu miesięcy. W efekcie przepisy mające wspierać rozwój klastrów energii pozostają martwe, co skutecznie uniemożliwia korzystanie z deklarowanych ulg czy wsparcia operacyjnego.

Pomimo skutecznego zawarcia nowych umów z OSD pierwszy w Polsce zarejestrowany klaster energii nie może jeszcze realnie korzystać z mechanizmów wsparcia. Barierą jest nie tylko brak odpowiednich regulacji, ale także ograniczenia wynikające z innych ustaw, takich jak przepisy o zamówieniach publicznych, które komplikują bilansowanie popytu i podaży energii w lokalnych społecznościach.

Zapisy ustawowe, które miały wspierać rozwój społeczności energetycznych, często okazują się teoretyczne, a w praktyce napotykają na bariery administracyjne i proceduralne. Proces wdrażania innowacyjnych rozwiązań organizacyjnych i technicznych w obszarze energetyki rozproszonej wymaga znacznie większego zaangażowania ze strony ustawodawcy, aby zachęty do tworzenia klastrów energii przynosiły rzeczywiste korzyści, a nie stawały się polem minowym dla niedoświadczonych podmiotów.

Umowy PPA

Czy widzi Pan obecnie alternatywę dla rozwoju klastra w obszarach, gdzie nie ma możliwości jego przekształcenia w spółdzielnię energetyczną?

Interesującą alternatywą w takich przypadkach są umowy typu PPA. Pozwalają one na efektywne rozliczenia wewnętrzne oraz zapewniają stabilne przychody dla wytwórców energii. Dzięki PPA członkowie klastra mogą zawierać długoterminowe kontrakty na dostawę energii z lokalnych źródeł OZE, co daje przewidywalność finansową zarówno inwestorom, jak i odbiorcom.

W porównaniu do mechanizmu rynku aukcji umowy PPA w klastrach energii oferują znacznie większą elastyczność. Warunki takiej umowy mogą być dopasowane do specyfiki projektu oraz indywidualnych potrzeb stron, co jest szczególnie ważne w przypadku inwestycji w nowe źródła odnawialne. Stabilność przychodów gwarantowana przez PPA ułatwia pozyskanie finansowania i zwiększa prawdopodobieństwo realizacji projektu.

Rynek aukcji działa jako mechanizm gwarantujący stałą cenę energii przez określony czas, co zapewnia przewidywalność przychodów dla inwestora. Podobny efekt można jednak osiągnąć dzięki umowie PPA, która również umożliwia ustalenie stałej ceny energii na ustalony okres, eliminując ryzyko związane z wahaniami rynkowymi. Dodatkowo, w przeciwieństwie do aukcji, PPA pozwalają na bardziej elastyczne warunki dostosowane do charakterystyki projektu, co czyni je bardziej uniwersalnym narzędziem dla inwestorów.

Umowy PPA nie tylko zapewniają dostęp do taniej i czystej energii, ale również stanowią istotne zabezpieczenie spłaty źródeł finansowania inwestycji. To bezpośrednio wpływa na tzw. bankowalność projektu, co jest kluczowym czynnikiem przy ubieganiu się o środki publiczne, rządowe czy unijne. Dokładne określenie celu inwestycyjnego oraz odpowiednio zaprojektowany montaż finansowy są podstawowymi elementami sukcesu. Wsparcie wyspecjalizowanych firm w tym procesie znacząco zwiększa szanse na uzyskanie dofinansowania i efektywną realizację inwestycji.

Dodatkowo umowy PPA wspierają lepsze wykorzystanie lokalnie wytworzonej energii, ograniczając zależność od zewnętrznych dostawców. Tym samym wzmacniają autonomię energetyczną klastra, obniżając koszty dystrybucji i oferując korzystniejsze ceny dla odbiorców. PPA promują również zrównoważony rozwój poprzez wspieranie lokalnych OZE i współpracy między członkami klastra.

Co więcej, PPA mogą przyjmować różne formy w zależności od potrzeb stron:

• On-site PPA: Energia jest wytwarzana i dostarczana bezpośrednio w miejscu jej zużycia, eliminując koszty przesyłu i opłaty dystrybucyjne.
• Near site direct wire PPA: Energia jest przesyłana dedykowaną linią bezpośrednią z pobliskiej instalacji OZE, co również pozwala uniknąć kosztów związanych z korzystaniem z zewnętrznej sieci.
• Off-site PPA: Energia jest dostarczana z odległych instalacji za pośrednictwem sieci dystrybucyjnej lub przesyłowej, co umożliwia korzystanie z energii OZE bez konieczności budowy własnej infrastruktury.

Trzeba dodatkowo pamiętać, że zgodnie z zasadami funkcjonowania rynku energii w Polsce kontrakt PPA powinien być obsługiwany przez Podmiot Odpowiedzialny za Bilansowanie (POB). Rolą POB w ramach takiej umowy jest aktywne zarządzanie profilami, opracowanie grafików handlowych, określenie korytarzy bilansowania, sprzedaż nadwyżek lub zakup niedoborów na Towarowej Giełdzie Energii (TGE) oraz fizyczne rozliczenie niezbilansowania energii pomiędzy wytwórcą a odbiorcą.

Każdy z tych modeli może być dostosowany do specyfiki klastra i potrzeb jego członków, zapewniając maksymalną elastyczność i optymalizację kosztów. W miejscach, gdzie przekształcenie klastra w spółdzielnię nie jest możliwe, PPA stanowią nowoczesne i efektywne rozwiązanie, które łączy cele energetyczne, ekonomiczne i środowiskowe, wspierając lokalne inicjatywy i rozwój odnawialnych źródeł energii.

Niestety należy pamiętać, że w przypadku klastrów energii wciąż nie jest uregulowana kwestia zakupów energii przez jednostki samorządu terytorialnego (JST) w kontekście zgodności z Prawem zamówień publicznych (PZP). Brak tych regulacji może stanowić istotne utrudnienie dla efektywnego funkcjonowania i rozwoju klastrów w tym obszarze. W tym kontekście bardzo ciekawym rozwiązaniem dla rozwoju klastrów energii może być model ESCO.

Model ESCO alternatywą dla JST

Proszę nam opowiedzieć w skrócie, co oznacza model ESCO.

Model ESCO (Energy Service Company) z gwarancją oszczędności to nowoczesne rozwiązanie, które może być skuteczną alternatywą dla tradycyjnych metod finansowania i realizacji projektów energetycznych, szczególnie w kontekście poprawy efektywności energetycznej budynków, infrastruktury czy instalacji. Jego unikalność polega na połączeniu wsparcia finansowego, zarządzania ryzykiem i realizacji projektów w sposób gwarantujący rzeczywiste oszczędności energii.

Dlaczego model ESCO? To zabezpieczenie finansowe – zobowiązania wynikające z umowy ESCO nie wpływają na poziom długu publicznego ani deficytu sektora finansów publicznych, co jest kluczowe dla instytucji publicznych i samorządów. W modelu tym to firma ESCO ponosi większość ryzyka związanego z budową oraz osiągnięciem gwarantowanych oszczędności.

Kompleksowa usługa – model ESCO obejmuje finansowanie, projektowanie, realizację oraz utrzymanie projektów energetycznych. Firma w modelu ESCO zarządza całością przedsięwzięcia, co odciąża inwestora i pozwala skupić się na innych priorytetach.

Gwarancja oszczędności – wynagrodzenie firmy w modelu ESCO jest uzależnione od osiągnięcia rzeczywistych oszczędności energii, a w przypadku nieosiągnięcia gwarantowanego poziomu wynagrodzenie jest pomniejszane. Dzięki temu model ESCO zapewnia realne korzyści finansowe dla inwestora.

Outsourcing ryzyka – ryzyko techniczne i ekonomiczne jest przenoszone na firmę działającą w modelu ESCO, co minimalizuje obciążenia dla inwestora. Dodatkowo firma ESCO monitoruje i utrzymuje parametry zużycia energii przez cały okres trwania umowy.

W tradycyjnym modelu inwestycje realizowane są na zasadach przetargów publicznych, a wynagrodzenie wykonawcy nie zależy od uzyskanych oszczędności. W modelu ESCO wynagrodzenie wykonawcy jest uzależnione od uzyskanych oszczędności, co motywuje do maksymalizacji efektywności energetycznej. Zamawiający kupuje nie tylko usługę, ale także rezultat modernizacji.

Model ESCO znajduje zastosowanie w projektach związanych z termomodernizacją budynków, modernizacją oświetlenia, instalacją efektywnych systemów grzewczych czy chłodniczych, a także w zarządzaniu zużyciem energii w zakładach przemysłowych. Może być także wykorzystywany w kontekście klastra energetycznego jako rozwiązanie wspierające efektywność energetyczną członków klastra.

Dzięki eliminacji wpływu na dług publiczny oraz możliwości finansowania projektów przez ESCO model ten stanowi atrakcyjną opcję dla samorządów, które chcą poprawić efektywność energetyczną infrastruktury, nie obciążając swoich budżetów. W połączeniu z gwarancją oszczędności i profesjonalnym zarządzaniem przez firmę ESCO model ten staje się bezpiecznym i efektywnym narzędziem do realizacji celów energetycznych.

W efekcie model ESCO oferuje kompleksowe, bezpieczne i zrównoważone rozwiązanie, które umożliwia osiągnięcie długoterminowych oszczędności energetycznych i finansowych. Może stanowić doskonałą alternatywę w miejscach, gdzie tradycyjne formy finansowania są mniej efektywne lub obarczone większym ryzykiem.

Wirtualne elektrownie

Jakie jeszcze możliwości dla lokalnych inicjatyw energetycznych daje rynek energii?

Kolejną interesującą alternatywą dla rozwoju klastra, w sytuacji gdy przekształcenie go w spółdzielnię energetyczną nie jest możliwe, jest wdrożenie modelu wirtualnej elektrowni (Virtual Power Plant, VPP). Ten system integruje lokalne źródła energii odnawialnej oraz odbiorców w ramach zintegrowanego mechanizmu zarządzania. Dzięki temu możliwe jest efektywne zarządzanie zasobami energetycznymi, co pozwala na optymalizację zarówno lokalnego zapotrzebowania na energię, jak i jej nadwyżek.

Wirtualna elektrownia nie tylko zwiększa autonomię energetyczną klastra, ale także umożliwia lepsze wykorzystanie dostępnych zasobów energii. Działa jako sterowalna jednostka w ramach Krajowego Systemu Elektroenergetycznego (KSE), co ułatwia integrację z ogólnokrajowym rynkiem energii. Taki model pozwala na bardziej elastyczne reagowanie na zmiany w zapotrzebowaniu i produkcji energii, a także stwarza możliwości uczestnictwa w usługach systemowych, takich jak bilansowanie sieci czy handel nadwyżkami energii na rynkach hurtowych.

Dzięki zastosowaniu tego modelu możliwe jest maksymalne wykorzystanie lokalnie wytwarzanej energii, obniżenie kosztów dystrybucji oraz sprzedaż nadwyżek na takich rynkach energii jak RDB, RDN czy RTT. Ponadto wirtualna elektrownia może wspierać dodatkowe funkcjonalności, takie jak wykorzystanie agregatów prądotwórczych czy mechanizmy DSR (Demand Side Response), które zwiększają stabilność i elastyczność całego systemu energetycznego.

Wprowadzenie wirtualnej elektrowni to nowoczesne i skalowalne rozwiązanie, które wspiera rozwój lokalnych inicjatyw energetycznych. Przyczynia się ono do wzrostu niezależności energetycznej, zrównoważonego rozwoju klastra oraz jego rentowności, stanowiąc istotny krok w kierunku transformacji energetycznej.

Wsparcie dla społeczności energetycznych

Gdzie podmioty planujące rozwój społeczności energetycznych mogą szukać wsparcia inwestycyjnego?

Jednym z najbardziej obiecujących programów wspierających społeczności energetyczne jest „Regulamin wyboru przedsięwzięć do objęcia wsparciem bezzwrotnym z Planu Rozwojowego” w ramach Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO). Zatwierdzony przez Ministra Rozwoju i Technologii program obejmuje wsparcie przedinwestycyjne dla instalacji OZE realizowanych przez społeczności energetyczne (Inwestycja B2.2.2).

Zwiększenie budżetu tego działania do ponad 310 mln zł wyraźnie podkreśla rosnącą wagę i znaczenie społeczności energetycznych w procesie transformacji energetycznej w Polsce. Dotychczas pozytywne decyzje otrzymało już 90 instytucji, co świadczy o dynamicznej realizacji programu i jego dużym zasięgu. Taki rozwój pokazuje, że inicjatywa cieszy się ogromnym zainteresowaniem i stanowi istotny krok w kierunku zrównoważonej energetyki opartej na OZE.

Jednak to, że środki są dostępne, nie oznacza automatycznego sukcesu. Kluczowym wyzwaniem dla społeczności energetycznych jest odpowiedzialne podejście do realizacji projektów. W tym miejscu chciałbym zwrócić uwagę, że sukces programu zależy nie tylko od dostępności środków finansowych, ale przede wszystkim od jakości opracowywanych analiz i koncepcji.

Społeczności muszą uważać, z kim współpracują i jak zarządzają środkami, aby uniknąć sytuacji, w której pieniądze zostaną „przepalone” na dokumenty bez realnej wartości. Tylko dobrze przygotowane analizy i plany rozwoju mogą stanowić solidną podstawę do dalszych działań, które będą miały rzeczywisty wpływ na rozwój lokalnych społeczności i transformację energetyczną w całej Polsce.

Piotr Pająk

Piotr.pajak@gramwzielone.pl

© Materiał chroniony prawem autorskim. Wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu tylko za zgodą wydawcy Gramwzielone.pl Sp. z o.o.