Wsparcie na „zazielenianie” polskiego ciepłownictwa

Dekarbonizacja polskiego ciepłownictwa to już nie pieśń przyszłości, ale proces, który się dzieje, a dzieje się tym szybciej, im bliżej nam do dat granicznych z dyrektywy EED. Dyrektywa EED (Energy Efficiency Directive) opublikowana 20 września 2023 roku, zastąpiła dotychczasowe przepisy z 2018 roku i zmieniła definicję efektywnego systemu ciepłowniczego odnoszącą się do udziału poszczególnych źródeł w systemie lub alternatywnie do emisyjności gazów cieplarnianych na jednostkę ciepła lub chłodu wytwarzanych przez system.

Systemy ciepłownicze zobowiązane są do spełnienia definicji systemów ciepłowniczych, a nie jest to łatwe. Poniżej w postaci tabelarycznej przedstawiono wyzwania, jakie w zakresie miksu źródeł ciepła w systemach stoją przed branżą ciepłowniczą.

Jak czytać tabelę?

Aby od stycznia 2028 r. system ciepłowniczy uznać można było za efektywny, energia cieplna będzie musiała pochodzić w co najmniej 50% z OZE, lub w co najmniej 50% z ciepła odpadowego, lub w co najmniej 50% z OZE i ciepła odpadowego, lub w co najmniej 80% z wysokosprawnej kogeneracji, lub w co najmniej 50% z kombinacji wszystkich wymienionych źródeł, przy minimalnym 5-proc. udziale energii z OZE. Wymagania dotyczące udziału OZE i ciepła odpadowego będą rosły aż do 100% w 2050 r.

Alternatywą dla wymogów dotyczących źródeł jest spełnienie kryteriów dotyczących ilości emisji gazów cieplarnianych na jednostkę ciepła lub chłodu dostarczonego odbiorcom przez system ciepłowniczy lub chłodniczy podane w gramach/kWh.

Wyzwania są ambitne, a koszty związane z dostosowaniem systemów ciepłowniczych w Polsce do wskazanej i zmieniającej się definicji są bardzo wysokie.

Ciepłownicy nie zostali zostawieni jednak sami sobie, gdyż uruchamia się ogromne środki publiczne na wsparcie inwestycji w źródła i podnoszenie efektywności energetycznych sieci ciepłowniczych.

Skąd te środki i na co?

Wachlarz możliwych programów wsparcia dla ciepłownictwa jest szeroki i można by się było w nim pogubić, gdyby nie fakt, że większością z nich zajmuje się Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie.

Ma to swoje oczywiste plusy: jeden podmiot rozdysponowujący środki to kompleksowa i nienakładająca się oferta oraz optymalizacja wydatkowania publicznych pieniędzy.

NFOŚiGW musi bowiem pogodzić wydawanie dotacji unijnych w ramach różnych programów, takich jak Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat i Środowisko 2021-2027 (dalej: FENX), KPO, Funduszu Modernizacyjnego czy własnych funduszy krajowych.

A programy powyższe to różne wymagania, różne daty graniczne dla wydatkowania środków, różne priorytety i kryteria.

Jeden podmiot, to też pełna wiedza o potrzebach rynku. Do NFOŚiGW nieustannie napływają informacje o zapotrzebowaniu na nowe instrumenty wsparcia, a indykatywny charakter środków Funduszu Modernizacyjnego pozwala tworzyć programy, które te potrzeby zaspokoją.

Poniżej w tabeli zebrano w sposób obrazowy dostępne programy wsparcia ze środków publicznych na inwestycje w systemy ciepłownicze.

Programy dofinansowują budowę i modernizację sieci ciepłowniczych, jej digitalizację (tu II nabór zakończył się 30.09.2024) i nowe źródła wysokosprawnej kogeneracji czy OZE.

Elementem fakultatywnym większego projektu mogą być przyłącza i magazyny energii.

Wielość programów wynika z różnej charakterystyki systemów ciepłowniczych: przed tymi mniejszymi stoją inne wymagania niż przed systemami o mocy powyżej 5 MW czy 50MW. Inne stoją przed tymi, które już dzisiaj są efektywne, a inne przed tymi, które definicji efektywnego systemu dzisiaj nie spełniają.

Programy na sieci ciepłownicze

Programy na źródła energii

Warto zaznaczyć, że katalog możliwości nie jest zamknięty – Polska w ramach Funduszu Modernizacyjnego może wciąż zgłaszać propozycje nowych programów wsparcia. Niewykluczone zatem, że pojawią się nowe możliwości, których dzisiaj w tabeli nie ma. Warto w tym zakresie trzymać rękę na pulsie.

Oddzielny temat to wsparcie na sieci dla systemów do 5 MW mocy zamówionej. Tu dofinansowania szukamy w odpowiednim terytorialnie województwie. Programy regionalne to różne terminy naborów i różne instytucje, do których składa się wnioski w każdym województwie. W 2024 r. planowane są nabory dla systemów do 5 MW w województwach: kujawsko-pomorskim, małopolskim, zachodniopomorskim.

Ile tego dofinansowania?

FENX.02.01 Infrastruktura ciepłownicza to środki unijne. Dofinansowanie sięga tu 79,71% kosztów kwalifikowanych (39,06% dotacji i 40,65% pożyczki preferencyjnej 0%), a w konkursie dla sieci w systemach efektywnych dodatkowo NFOŚiGW udostępnia współfinansowanie ze środków krajowych (20,29% pożyczki na warunkach rynkowych) pozwalając sfinansować 100% kosztów netto takiego projektu.

Konkursy na źródła mocy ze środków Funduszu Modernizacyjnego, a więc Kogeneracja powiatowa, Kogeneracja dla Ciepłownictwa to dotacja i możliwość wnioskowania o pożyczkę nawet do 100% kosztów.

W zależności od tego, czy instalacja kogeneracyjna oparta jest na OZE czy nie, można otrzymać dotację w wysokości:

Łączna kwota dofinansowania inwestycji w programie OZE- źródło ciepła dla ciepłownictwa (także Fundusz Modernizacyjny) nie może przekroczyć 70% kosztów kwalifikowanych inwestycji (dotacja 45% dla dużych, 50% dla średnich i małych, pozostałe % to możliwość uzupełnienia finansowania pożyczką).

Cały czas czekamy na szczegóły konkursu ze środków KPO B1.1.1 Inwestycje w źródła ciepła w systemach ciepłowniczych o alokacji 300 mln euro planowany na III kwartał, ale jak widać opóźniony.

Kiedy?

Już! Teraz jest ostatni czas na przygotowanie do wnioskowania, gdyż nabory trwają (OZE źródło ciepła dla ciepłownictwa) lub ruszają w najbliższych tygodniach, a przygotowanie projektu pod dofinansowanie zajmuje nawet dwa miesiące. Dłużej już zwlekać z decyzją nie można.

• OZE – źródło ciepła dla ciepłownictwa – nabór kończy się 17.12.2024 r.
• Kogeneracja powiatowa – rusza w listopadzie i potrwa do kwietnia (lub do wyczerpania alokacji)
• Kogeneracja dla Ciepłownictwa – rusza w listopadzie i potrwa do kwietnia (lub do wyczerpania alokacji)
• FENX.02.01 sieci w systemach efektywnych – rusza 31 października i potrwa do końca stycznia 2025.
• FENX.02.01 sieci w systemach nieefektywnych – rusza 10 grudnia i potrwa do końca marca 2025.

Szczególnie ważne jest, by w konkursach kogeneracyjnych wnioski złożyć jak najszybciej. Tu z powodu wyczerpania alokacji nabór może się bowiem zamknąć przed terminem.

Jak wybrać odpowiednie źródło wsparcia?

Odpowiedzi na to pytanie dostarczy bezpłatne webinarium zaplanowane na 23 października na godzinę 11:00.

Magdalena Tuszyńska – od 2007 r. Doradca ds. Finansowania Inwestycji w METROPOLIS Doradztwo Gospodarcze Sp. z o.o. przeprowadzi wszystkich zainteresowanych przez programy i wymagania stawiane projektom i wnioskodawcom.

Podpowie także, jak się przygotować do wnioskowania, by przebiegło bezboleśnie.

Serdecznie zapraszamy do zapisów pod adresem: www.metropolisdg.pl/webinar

A tym z Państwa, którym termin nie pasuje lub nie mogą czekać, polecamy już dzisiaj kontakt mailowy: magdalena.tuszynska(@)metropolisdg.pl.

Metropolis – materiał sponsorowany