Ponad 5 mld euro dla Polski z Europejskiego Banku Inwestycyjnego
W 2023 r. Grupa EBI udzieliła w Polsce ponad 5 mld euro finansowania. To kwota zbliżona do wsparcia udzielonego Polsce w roku 2022, jednak finansowanie transformacji energetycznej wzrosło o 80 proc.
W 2023 r. Polska otrzymała niemal 5,1 mld euro finansowania od Grupy EBI. Europejski Bank Inwestycyjny (EBI) udzielił finansowania w wysokości 4,67 mld euro, a Europejski Fundusz Inwestycyjny (EFI) – 632 mln euro (z czego 255 mln euro przypadło na pokrywające się projekty).
Grupa EBI wspiera unijny plan RePowerEU, który wśród priorytetów ma inwestycje w efektywność energetyczną i odnawialne źródła energii. Jednocześnie bank wspiera także rozwój regionalny oraz rozwój przedsiębiorczości. W skład Grupy EBI wchodzą Europejski Bank Inwestycyjny (EBI) oraz Europejski Fundusz Inwestycyjny (EFI). Grupa, której właścicielami są państwa członkowskie Unii Europejskiej, finansuje inwestycje przyczyniające się do realizacji celów polityki UE.
Wysokość finansowania dla projektów związanych z transformacją energetyczną w ramach programu RePowerEU w porównaniu z 2022 r. wzrosła o 80 proc. i wyniosła 1,78 mld euro. Środki na projekty przyjazne dla klimatu stanowiły ponad połowę (52 proc.) wszystkich inwestycji EBI w Polsce, podczas gdy w 2022 r. było to 49 proc.
Regiony i miasta otrzymały na rozwój 2,33 mld euro, małe i średnie przedsiębiorstwa – 633 mln euro. Kwota ta wsparła ponad 47,7 tys. polskich MŚP i pomogła utrzymać prawie 450 tys. miejsc pracy. Poziom inwestycji banku w innowacyjne projekty i wsparcie kapitału ludzkiego wyniósł 360 mln euro.
Inwestycje w OZE i rozwój sieci
Do wsparcia finansowego EBI w Polsce w znacznym stopniu przyczyniły się inwestycje w inicjatywy RePowerEU i InvestEU. Z całkowitej kwoty 1,78 mld euro przyznanej na transformację energetyczną 610 mln euro (częściowo wsparte przez InvestEU) zainwestowano w rozwój jednej z największych farm wiatrowych na świecie (i pierwszej farmy wiatrowej w polskiej części Morza Bałtyckiego) Baltic Power, budowanej przez Orlen i Northland Power.
Środki na rozwój i modernizację sieci dystrybucji energii otrzymały także PGE (1,4 mld zł) i poznańska grupa energetyczna Enea (1 mld zł). Projekty te mają znaczenie strategiczne i są zgodne z planem RePowerEU mającym na celu zwiększenie udziału energii odnawialnej w sektorze energetycznym, poprawę efektywności energetycznej i wzmocnienie niezależności energetycznej UE. Niebawem zarządzająca systemem dystrybucyjnym w zachodniej Polsce spółka Enea Operator otrzyma kolejną transzę pieniędzy, z których sfinansuje modernizację swojej sieci. Szerzej o tym pisaliśmy w artykule: 2 mld euro na modernizację sieci w zachodniej Polsce.
Zwiększenie efektywności energetycznej
W ubiegłym roku EBI udzielił Jeronimo Martins Polska – właścicielowi sieci sklepów Biedronka – finansowania w wysokości 1,5 mld zł na inwestycje w poprawę efektywności energetycznej. W wyniku zawartej umowy do końca roku na dachach sklepów sieci i jej centrów dystrybucyjnych mają pojawić się panele fotowoltaiczne. Więcej o tym w artykule: Biedronka zainwestuje w fotowoltaikę i umowy PPA.
Z kolei producent żywności Maspex otrzymał od EBI finansowanie w wysokości 104 mln euro dla na modernizację zakładów produkcyjnych.
EBI wspiera także podmioty publiczne i prywatne w transformacji energetycznej. W tym celu bank zainicjował europejski program pomocy lokalnej energetyce – ELENA (European Local ENergy Assistance). Granty pochodzące z programu mogą być spożytkowane w trzech obszarach: wspierania efektywności energetycznej i inwestycji w energię odnawialną, zwiększania efektywności energetycznej budynków oraz rozbudowy innowacyjnego transportu miejskiego.
W ramach programu ELENA w ubiegłym roku pomoc w przygotowaniu do modernizacji około 100 budynków użyteczności publicznej otrzymała Mazowiecka Agencja Energetyczna. Planowane jest zainstalowanie systemów odnawialnej energii na potrzeby produkcji ciepła i energii elektrycznej, co ma poprawić efektywność energetyczną budynków.
Miliardy finansowania na zielone transformacje
W ubiegłym roku EBI wsparł projekty zrównoważonego rozwoju miejskiej infrastruktury m.in. w Tychach, Dąbrowie Górniczej, Szczecinie, Krakowie, Wrocławiu i Gdańsku, udzielając finansowania w wysokości 2,33 mld euro. W Krakowie 33 mln euro przeznaczono na modernizację taboru tramwajowego, a 244 mln zł na budowę i wyposażenie obiektów dydaktycznych i badawczych na kampusie medycznym – Collegium Medicum – Uniwersytetu Jagiellońskiego.
W obszarze transportu drogowego w Polsce w ubiegłym roku EBI zintensyfikował współpracę z Bankiem Gospodarstwa Krajowego, skupiając się na modernizacji polskich dróg, które stanowią element Transeuropejskiej Sieci Transportowej (TEN-T). Bank przekazał także 450 mln euro na budowę fragmentu drogi ekspresowej S6, a 450 mln zł – na sfinansowanie budowy autostrady A2.
W innych działaniach promujących rozwój polskich regionów w ubiegłym roku uruchomiony przez EBI program JASPERS (Joint Assistance to Support Projects in European Regions) wsparł inicjatywy w zakresie gospodarki wodnej i ograniczania skutków powodzi, a także redukcji emisji pochodzącej z transportu.
Umowy z Pekao Leasing, Europejskim Funduszem Leasingowym i Credit Agricole ułatwiły finansowanie zielonych inwestycji, innowacji oraz przedsiębiorczości kobiet.
Inwestycje EFI na polskim rynku kapitałowym venture capital mające na celu wsparcie najbardziej innowacyjnych firm w Polsce osiągnęły w 153 mln euro 2023 r.
Jak podaje EBI, w zeszłym roku grupa podpisała nowe finansowanie o łącznej wartości 88 mld euro na ponad 900 projektów. Zobowiązania te mają uruchomić inwestycje o wartości około 320 mld euro, wspierając 400 tys. przedsiębiorstw i 5,4 mln miejsc pracy.
W latach 2019-2023 całkowita inwestycja Grupy EBI w transformację polskiego sektora energetycznego wyniosła 4,75 mld euro. W tym czasie inwestycje Grupy EBI w innowacje, cyfryzację i kapitał ludzki w Polsce wyniosły 4,3 mld euro. W latach 2019-2023 inwestycje Grupy EBI w zrównoważony rozwój regionalny sięgnęły 11,91 mld euro. W tym okresie wsparcie Grupy EBI dla MŚP i średnich przedsiębiorstw wyniosło 6,62 mld euro.
Katarzyna Poprawska-Borowiec
