Mniejsi odbiorcy energii czekają na nowe standardy umów PPA
Na temat korporacyjnych umów PPA w Polsce, barierach w jego rozwoju i możliwości korzystania z tego instrumentu przez mniejszych odbiorców energii rozmawiamy z Szymonem Kowalskim, wiceprezesem zarządu Polskiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej (PSEW).
Barbara Blaczkowska, Gramwzielone.pl: Rynek korporacyjnych umów PPA (cPPA) rozwija się w Polsce od 2018 r. Czy umów tych systematycznie przybywa czy któryś rok był wyjątkowy pod względem liczby umów lub wolumenu zakontraktowanej energii?
Szymon Kowalski: Rynek umów cPPA systematycznie rośnie z roku na rok. Trudno wskazać, że jakiś rok odznaczał się od poprzedniego. Faktycznie wyjątkowy in minus był rok 2022, kiedy liczba tych kontraktów delikatnie spadła. Było to spowodowane wyjątkową, jak wiemy, sytuacją na rynku i zawieranie wielu długoterminowych kontraktów zostało wstrzymane. Do tego zostały wprowadzone nieprzemyślane regulacje, które traktowały tego typu umowy w sposób dyskryminujący. Niemniej jednak umów przybywa i zakładamy, że będzie ich coraz więcej, ponieważ rynek się do nich przyzwyczaja, a strony tych kontraktów dostrzegają ich zalety i korzyści z nich płynące.
Umowy cPPA w praktyce
Ile takich umów w Polsce zostało podpisanych i jaką ilość energii objęły?
I to jest bardzo podchwytliwe pytanie. Zgodnie z przygotowanym przez nas raportem do końca trzeciego kwartału 2023 tych umów było w sumie podpisanych około 64, licząc od mniej więcej roku 2018 – na szacowaną moc około 1000 MW. Niemniej jednak trzeba mieć na uwadze, że część z tego typu kontraktów nie została upubliczniona z uwagi na brak chęci ich ogłaszania przez strony. Dlatego w praktyce może ich być więcej.
Na ile lat przedsiębiorcy najczęściej zawierają takie umowy i z czego to wynika?
Obecnie jest to między 8 a 12 lat, ze średnią na poziomie około 10 lat. Wynika to z kilku czynników, tj. wymogów bankowalności projektów OZE (cechują się one dosyć długą stopą zwrotu) oraz chęci zabezpieczenia przez odbiorców ceny energii w jak najdłuższym terminie. Przy czym wydaje się, że ten pierwszy powód jest jednak decydujący.
Czy rosnące ceny energii wpłynęły na wzrost popularności umów cPPA?
Zdecydowanie wpłynęły. Im wyższa cena energii na rynku, tym większe zainteresowanie tymi kontraktami, ponieważ cena oferowana w tych kontraktach jest zazwyczaj niższa od cen rynkowych. Obecnie OZE to najtańsze źródła energii. Mogą zaoferować energię najtaniej na rynku.
Dzisiaj najczęściej interesują się tymi kontraktami duże korporacje, stąd nazwa Corporate Power Purachase Agreement. Niemniej jednak obserwujemy zainteresowanie coraz mniejszych przedsiębiorstw.
W jaki sposób w praktyce strony kontraktów cPPA nawzajem się odnajdują? Czy to producenci energii promują swoje oferty czy przedsiębiorcy szukają potencjalnych dostawców?
Odbywa się to w najróżniejszy sposób. Często odbiorcy z wytwórcami poznają się przy takich okazjach jak organizowana przez RE-Source Poland Hub coroczna konferencja, gdzie organizowane są sesje B2B, w ramach których odbiorca ma szanse porozmawiać z wytwórcą. Taka konferencja odbędzie się w tym roku w kwietniu w Katowicach. Ponadto strony często korzystają z firm doradczych, które łączą te podmioty i pomagają im wypracować optymalne dla stron rozwiązania. Jeszcze inny popularny sposób to zwyczajny przetarg na zakup/sprzedaż zielonej energii.
Bezpieczeństwo umów PPA
Jakie warunki powinni spełniać wytwórcy i odbiorcy, aby takie umowy były bezpieczne? Jakie zapisy powinny zawsze się znaleźć w takich umowach?
Przede wszystkim odbiorca i wytwórca powinni być bankowalni, tzn. powinni mieć status finansowy gwarantujący, że będą w stanie spełnić swoje zobowiązania wobec drugiej strony w okresie obowiązywania kontraktu, który – jak wiemy – jest kontraktem wieloletnim. Co do warunków umownych to jest ich szereg i nie sposób ich wszystkich wymienić. Dzisiaj nie mamy jednego standardu umowy, jest ona najczęściej szyta na miarę w zależności od potrzeb stron. Liczymy, że w najbliższym czasie w miarę rosnącej liczby kontraktów takie standardy rynkowe się pojawią. Natomiast co do kluczowych zapisów to na pewno minimalnie powinny znaleźć się w umowie zapisy regulujące długość kontraktu, cenę oraz sposób rozliczenia, a w przypadku kontraktów wirtualnych także odniesienie się do ceny rozliczenia kontraktu.
Czy zdarza się rozwiązywanie umów cPPA w trakcie trwania kontraktu? Co może być tego przyczyną?
Obecnie nie mam wiedzy na temat kontraktów, które rozwiązano. Na pewno pojawiły się problemy w ich realizacji w przypadku umów tzw. wirtualnych i były one związane z wprowadzeniem nieprzemyślanej regulacji dotyczącej cen energii elektrycznej, czyli słynnej ustawy cenowej z października 2022 r. Sytuacja ta pokazuje, że co do zasady umowy te są dobrze „uszyte” i odpowiadają potrzebom stron, a problemy pojawiają się, gdy następuje nadmierna ingerencja regulatora. Nie chodzi tu o to, że ustawa cenowa była zła, ale część jej zapisów była zdecydowanie nieprzemyślana.
Jakie są prognozy dla rynku cPPA w Polsce w roku bieżącym – czy umów będzie więcej, zmieni się struktura odbiorców?
Zdecydowanie widzimy, że rynek energii potrzebuje umów cPPA, dlatego jesteśmy optymistami i liczymy, że z roku na rok tych umów będzie więcej. Świadczą o tym kolejno ogłaszana nowe umowy, jak choćby firmy Decathlon z Qair.
Bariery rozwoju PPA
Jakie czynniki szczególnie mogą wpłynąć na pobudzenie aktywności przedsiębiorców obszarze PPA – skuteczne odblokowanie inwestycji wiatrowych na lądzie, wymogi dotyczące ESG, może inne regulacje?
Na pewno konieczne jest przyspieszenie inwestycji w energetykę odnawialną. Obecnie obserwujemy niedobór tych źródeł na rynku, w szczególności źródeł wiatrowych, których rozwój był zablokowany prawie przez dekadę. Przyspieszenie rozwoju OZE poprzez wprowadzenie przepisów ułatwiających rozwój projektów z pewnością poprawi sytuację na rynku OZE, a zatem da odbiorcom szansę na zakontraktowanie większej ilości zielonej energii. Kwestia raportowania ESG jest również bardzo istotna. Widzimy, że regulacje w tym zakresie będą coraz mocniej wpływały na odbiorców i dopingowały ich do kontraktowania źródeł OZE.
Jakie bariery na tym rynku dostrzega branża? Co trzeba szczególnie uregulować?
Po pierwsze, tak jak wspomniałem, musimy przyspieszyć rozwój źródeł odnawialnych. Jeżeli ich nie będzie, to odbiorcy nie będą mieli możliwości zakupu zielonej energii, przez co mogą stracić swoją konkurencyjność. Dlatego musimy jak najszybciej budować OZE. Po drugie rząd powinien ograniczyć ingerencję w tego typu umowy, jak to miało miejsce w 2022 r. przy okazji regulacji cen energii. Po trzecie należy jak najszybciej zmienić przepisy dotyczące linii bezpośredniej, tak by możliwość jej budowy nie była tylko teoretyczna, ale także praktyczna.
Podczas ostatniego Kongresu Energetycznego we Wrocławiu wskazywał Pan, że temat korporacyjnych umów PPA jest wystarczająco doregulowany, choć potrzebuje określenia standardów, i istnieje ryzyko popsucia tego, co już zostało wypracowane (jak w przypadku wspomnianej umowy cenowej). Czy stowarzyszenie widzi szansę na udział przedstawicieli branży w ewentualnym formułowaniu przepisów, tak żeby odpowiadały one rzeczywistym potrzebom i przystawały do specyfiki i praktyki tego rynku?
W pełni podtrzymuję wyrażoną wówczas opinię. Liczymy, że obecny rząd będzie prowadził proces legislacyjny w sposób transparentny i nie powtórzą się już sytuacje, jakie mieliśmy miejsce w 2022 r.
Czy (kiedy) stronom kontraktu cPPA opłaca się zawieranie takich umów, gdy jedną z nich jest mała firma? Czy takie umowy są opcją dla każdego podmiotu biznesowego?
Tak jak wskazywałem, obecnie głównie duże korporacje zawierają tego typu umowy. Niemniej jednak widzimy zainteresowanie umowami PPA ze strony coraz to mniejszych podmiotów, dlatego liczymy, że w kolejnych latach wypracowane zostaną standardy umowne, które pozwolą na zawieranie takich kontraktów nawet małym odbiorcom energii. W chwili obecnej nasza fundacja pracuje nad rozwiązaniami, które pozwolą na zawieranie tego typu umów przez samorządy, które dzisiaj jak nigdy potrzebują taniej zielonej energii.
Niedawno ukazał się raport „Rynek cPPA w Polsce” przygotowany przez RE-Source Poland Hub i DWF – więcej informacji tutaj.
Barbara Blaczkowska
barbara.blaczkowska@gramwzielone.pl
© Materiał chroniony prawem autorskim. Wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu tylko za zgodą wydawcy Gramwzielone.pl Sp. z o.o.
