Tyle pomp ciepła kupili Polacy w 2022 roku

Co trzecie kupione w Polsce w 2022 roku urządzenie grzewcze to pompa ciepła – informuje w swojej analizie organizacja PORT PC. Cały rynek pomp ciepła w naszym kraju wzrósł w ubiegłym roku o 120 proc., a największym zainteresowaniem cieszyły się urządzenia typu powietrze-woda. Także inne kraje europejskie zanotowały istotne wzrosty sprzedaży pomp ciepła w minionym roku.

Polska Organizacja Rozwoju Technologii Pomp Ciepła (PORT PC) podsumowała rok 2022 na rynku pomp ciepła. W stosunku do 2021 roku sprzedaż tych urządzeń w Polsce wzrosła ogólnie o 120 proc. – łącznie sprzedano 203,3 tys. pomp ciepła. W segmencie urządzeń przeznaczonych do centralnego ogrzewania wodnego wzrost sięgnął 130 proc. Jeszcze więcej – aż o 137 proc. ‒ wzrosła liczba sprzedanych pomp ciepła typu powietrze-woda.

PORT PC zaznacza, że w ostatnich 2 latach w Polsce notowana była największa dynamika sprzedaży pomp ciepła w Europie.

REKLAMA

Wzrosty od 5 lat

Jak informuje branżowa organizacja, w ciągu ostatnich 10 lat w Polsce nastąpił ponad 100-krotny wzrost rynku pomp ciepła typu powietrze-woda. Piąty rok z rzędu polski rynek tego typu urządzeń miał dynamikę sprzedaży wynoszącą około 100 proc. r/r. W 2022 roku był to wzrost aż o 137 proc. względem roku wcześniejszego.

Znacząco zwiększyła się też sprzedaż gruntowych pomp ciepła – o 28 proc. dla urządzeń typu solanka-woda. Pompy ciepła typu powietrze-woda przeznaczone tylko do przygotowania ciepłej wody użytkowej zanotowały wzrost sprzedaży o około 2 proc.

W ujęciu liczbowym PORT PC podaje następujące dane: w 2022 roku sprzedano łącznie 203,3 tys. pomp ciepła, w tym 188,2 tys. urządzeń typu powietrze-woda, około 7,2 tys. gruntowych pomp ciepła i 7,9 tys. pomp ciepła do ciepłej wody użytkowej. Oznacza to, że udział pomp ciepła w ogólnej liczbie sprzedanych urządzeń grzewczych w 2022 roku na polskim rynku (uwzględniając jej 10-proc. spadek w stosunku do roku 2021) może wynieść blisko 30 proc. Przy uwzględnieniu sprzedanych klimatyzatorów z funkcją grzania było to już niemal co drugie sprzedane urządzenie grzewcze.

Rynek pomp ciepła w 2022 roku w Polsce. Źródło: PORT PC

Przyczyny sukcesu

Według PORT PC głównymi czynnikami wpływającymi na tak istotne wzrosty sprzedaży pomp ciepła typu powietrze-woda w Polsce jest ich atrakcyjność użytkowa, w tym wysoki komfort obsługi i możliwość chłodzenia pomieszczeń. Do tego dochodzą korzystniejsze koszty ogrzewania w porównaniu do innych źródeł ciepła i coraz wyższe zaufanie do tej technologii, zarówno wśród użytkowników, jak i instalatorów.

Ponadto na popyt istotnie wpływa zainteresowanie konsumentów bezemisyjnymi systemami grzewczymi, na które można pozyskać rządowe wsparcie finansowe. Znaczenie ma także wzrost świadomości ekologicznej Polaków.

Szczególnie istotny w kontekście potrzeby zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego kraju jest fakt, że prawie cała energia w formie ciepła przekazywana przez pompę ciepła jest pobierana z krajowych zasobów energii. Pompy ciepła korzystają w 70–80 proc. z energii z OZE pobieranej z gruntu, wody lub powietrza w formie ciepła.

W 2022 roku do wzrostu zainteresowania pompami ciepła przyczyniły się też znaczne podwyżki cen nośników energii i paliw. Istotne znaczenie miała też ulga termomodernizacyjna i zmiany w programie Czyste Powietrze, zwiększające finansowe wsparcie dla pomp ciepła.

Zainteresowanie rządowymi dotacjami

Jak informuje PORT PC, w grudniu 2022 roku udział pomp ciepła w programie Czyste Powietrze wyniósł aż 63 proc. w ogólnej liczbie wniosków na wymianę źródeł ciepła, podczas gdy w styczniu 2022 roku było to zaledwie 28 proc.

Dynamika wzrostu zainteresowania montażem pomp ciepła w ramach wymiany źródła ciepła w budynkach jednorodzinnych w Polsce w poszczególnych miesiącach 2022 roku – na podstawie wniosków składanych w programie Czyste Powietrze. Źródło: PORT PC wg danych NFOŚiGW

Widoczne jest też wzmożone zainteresowanie produkcją energii elektrycznej na własne potrzeby, np. poprzez montaż systemów fotowoltaicznych na dachach budynków mieszkalnych. Jest to wspierane nie tylko przez program Czyste Powietrze, ale też Mój Prąd, który promuje rozwój prosumenckich instalacji PV z nowym systemem rozliczeń – tzw. net-billingiem. W ocenie organizacji jest on mniej korzystny niż poprzedni system, tzw. net-metering, ale nadal zapewnia większą opłacalność niż kupowanie energii elektrycznej z sieci elektroenergetycznej.

REKLAMA

Programem, który dofinansowuje pompy ciepła w nowych budynkach jednorodzinnych o zwiększonym standardzie energetycznym, jest uruchomiony w kwietniu 2022 roku program Moje Ciepło. Oprócz dofinasowania pomp ciepła na poziomie do 30 proc. pozwala on pośrednio na uzyskanie korzystniejszych warunków kredytowych na cały budynek. Według aktualnych informacji z NFOŚiGW od czasu uruchomienia programu do końca stycznia 2023 roku złożono ponad 15 tys. wniosków na dofinansowanie do montażu pomp ciepła.

Duży wzrost rynku pomp ciepła w Europie

PORT PC informuje, że także w kilku innych krajach europejskich widoczny jest ogromny wzrost sprzedaży pomp ciepła. Na przykład w Niemczech w 2022 roku nastąpił 53-proc. wzrost rynku i sprzedano tam około 236 tys. pomp ciepła do ogrzewania budynków.

Rząd Niemiec założył, że w 2024 roku sprzedaż pomp ciepła sięgnie w tym kraju ponad 500 tys. urządzeń (ponad trzykrotny wzrost w ciągu 3 lat). Od 1 stycznia 2024 roku u naszych zachodnich sąsiadów wszystkie nowo zainstalowane systemy grzewcze będą musiały być zasilane w co najmniej 65 proc. energią z OZE, co ma się dodatkowo przyczynić do zwiększenia liczby instalacji pomp ciepła w kolejnych latach. Do 2030 roku w budynkach w Niemczech ma być zamontowanych nawet 5–6 mln elektrycznych pomp ciepła.

Kolejny kraj, który zanotował istotnie zwiększone zainteresowanie tego typu urządzeniami, to Norwegia. Obecnie około 2/3 gospodarstw domowych dysponuje tam pompą ciepła. W 2022 roku nastąpił 25-proc. wzrost ich sprzedaży. Prawie wszystkie nowe systemy grzewcze instalowane w ubiegłym roku w Norwegii są zasilane pompami ciepła.

W Belgii i na Słowacji z kolei rynek pomp ciepła w 2022 roku uległ podwojeniu. Dojrzałym rynkiem tych urządzeń jest także Finlandia, gdzie w 2022 roku sprzedaż pomp ciepła wzrosła o 50 proc. W Szwajcarii natomiast w zeszłym roku odnotowano trochę mniejszy, bo 23-proc. wzrost rynku pomp. Jednocześnie aż 2/3 wszystkich systemów grzewczych sprzedanych w Szwajcarii w 2022 roku to pompy ciepła.

Duże zmiany widać też w Czechach, gdzie zanotowano 50-proc. wzrost sprzedaży tego typu urządzeń.

Jak informuje PORT PC, obecnie największy w Europie rynek pomp ciepła ma Francja. W 2022 roku wzrósł on o 30 proc.

Co dalej?

W strategiach Europejskiego Zielonego Ładu pompy ciepła zostały uznane za kluczowe rozwiązania dekarbonizacyjne w ogrzewaniu budynków.

Jak zaznacza PORT PC, dla pokazania perspektyw rozwoju rynku pomp ciepła w Europie w najbliższych latach istotne znaczenie ma dokument opublikowany 18 maja 2021 roku przez Międzynarodową Agencję Energetyczną (IEA) – tzw. mapa drogowa „Net Zero by 2050” – a także przekrojowe analizy: „The Future of Heat Pumps”, wydana 28 listopada 2022 roku, i „World Energy Outlook 2022” (WEO), opublikowana w październiku 2022 roku. Według tych opracowań elektryczne pompy ciepła mają zaspokajać połowę globalnego zapotrzebowania na ciepło do 2045 roku i dostarczać blisko 2/3 ciepła w krajach rozwiniętych (OECD) w 2050 roku. Łączna liczba zainstalowanych pomp ciepła powinna w związku z tym zwiększyć się ze 180 mln sztuk w 2020 roku do 600 mln sztuk w 2030 roku (niemal czterokrotnie) oraz do 1,8 mld sztuk w 2050 roku (10-krotnie).

Dla Polski w 2023 roku PORT PC przewiduje dalsze znaczne wzrosty sprzedaży pomp ciepła typu powietrze-woda. W wariancie optymistycznym może on wynieść około 40–50 proc. w stosunku do roku 2022, a w przypadku gruntowych pomp ciepła ‒ około 30–40 proc.

Bariery w rozwoju rynku

W ocenie organizacji potrzebne jest wprowadzenie nowego programu wymiany istniejących kotłów na paliwa kopalne oraz pilne podpisanie porozumienia z branżą polskich producentów pomp ciepła, które będzie wspierało działania zgodne z przygotowywanym przez Komisję Europejską aktem prawnym o zerowej wartości netto dla przemysłu w UE.

PORT PC zauważa, że istotną barierą dla dalszego upowszechniania technologii może się okazać deficyt wykwalifikowanych instalatorów montujących pompy ciepła oraz jakość urządzeń i instalacji. Może to stanowić wąskie gardło dla dalszego rozwoju rynku, wobec czego niezbędne jest podjęcie w tym zakresie intensywnych działań.