Magazyny energii to warunek sine qua non rozwoju farm PV w Polsce

W zainstalowanej mocy fotowoltaiki (PV) w Polsce sięgającej około 16 GW większość stanowią instalacje prosumenckie. Jednocześnie w ostatnich latach dynamiki nabrał segment gruntowych farm fotowoltaicznych o mocach od kilkuset kW do kilkudziesięciu MW. Zgodnie z ogólnodostępnymi danymi, na koniec pierwszego kwartału 2023 r. wybudowanych było w sumie 3,4 tys. farm PV o łącznej mocy 3,35 GW, które stanowiły 26 proc. mocy zainstalowanej w fotowoltaice.

Co dalej? Sektor zabiega o możliwościami przyłączenia kolejnych farm fotowoltaicznych, jednak deweloperzy spotykają się coraz częściej z odmowami operatorów. – Magazyny energii to w tym momencie warunek sine qua non rozwoju rynku farm PV w Polsce – przekonuje Bartłomiej Zysiński, prezes polskiej firmy SOLARTECH, zajmującej się budową instalacji PV w formule EPC, a także pomysłodawca i twórca Polskiej Izby Magazynowania Energii (PIME).

Funkcjonalność magazynowania energii zwiększa jeszcze bardziej efektywność wykorzystania energii słonecznej w polskim systemie energetycznym, a prywatnym inwestorom daje wymierne korzyści finansowe.

W publicznej dyskusji o uwarunkowaniach transformacji energetycznej w Europie często wskazuje się, że technologie magazynowania energii to przyszłość nowoczesnej architektury energetycznej.

Magazyny energii to nie przyszłość a już teraźniejszość, to pilna potrzeba systemów energetycznych, przesyłowych i operatorskich i to przede wszystkim w naszym kraju. Operator Polskie Sieci Energetyczne (PSE) już dziś czeka na 6 GW „spokoju” – komentuje prezes SOLARTECH. – Z drugiej strony na „poprawę ekonomii wytwarzania” czeka polski sektor OZE, w tym energetyka słoneczna. Dla wszystkich jasnym jest, że jest to sprawa priorytetowa i to na już!

Polska fotowoltaika zaczynała budowanie farm od Wierzchosławic 2011 (1 MW), pierwszego portfela R.Power i moich skromnych działań dla Doliny Zielawy. Kilka lat temu to były zupełnie inne uwarunkowania rozwoju technologii OZE w Polsce i na świecie. W połowie lat 20. XX w. plan rozwoju polskiej fotowoltaliki zakładał na 2020 – 3 MW i 1 GW na 2030! A my już dogoniliśmy czołówkę europejską w fotowoltaice. Polska rozwinęła sektor energetyki wiatrowej lądowej i morskiej, rozwija biogazownie oraz elektrownie szczytowo-pompowe. Dziś nie rozmawiamy o możliwościach rozwoju OZE, gdyż jest on już ugruntowany. Przechodzimy do wyzwań związanych z zarządzaniem popytem i podażą energii z OZE. Usługi elastyczności sieci, magazyny energii, efektywność energetyczna i efektywność wykorzystania produkcji OZE – to kolejny etap naszej transformacji energetycznej. Jeśli nie zaktywizujemy strony popytowej, trudno będzie opanować szczytową generację OZE. Słowo klucz to elastyczność – przekonuje Zysiński.

Polska marnuje potencjał generacji OZE

W 2023 r. doszło do pierwszych wyłączeń systemowych farm fotowoltaicznych. PSE zdecydowały się na wyłączenia instalacji OZE, w tym farm PV, w celu utrzymania bezpieczeństwa pracy systemu. Doszło do tego w sytuacji, gdy warunki pogodowe były idealne dla instalacji OZE, natomiast poziom zapotrzebowania na energię był niski. Do takich sytuacji najczęściej dochodzi w weekend lub w dniach wolnych od pracy. Po raz pierwszy farmy PV wyłączono 23 i 30 kwietnia, następnie 2 lipca br. Kolejne polecenia zostały wydane jesienią – ostatnio 8 października br.

W tym roku mieliśmy do czynienia z pierwszymi wyłączeniami dużych instalacji słonecznych. Działania PSE są zrozumiałe, gdyż priorytetem jest zapewnienie bezpieczeństwa pracy systemu. Energia elektryczna to fizyka. Takie sytuacje będą częste, jeśli Polska nie przeniesie uwagi na elastyczność systemową i na autokonsumpcję energii. Jednym z rozwiązań są oczywiście magazyny energii, gdyż w przypadku zbyt małego popytu energia może zostać zmagazynowana. Wówczas tanią i bezemisyjną energię można wykorzystać np. wieczorem lub w nocy– wyjaśnia Zysiński.

Inwestorzy w takiej sytuacji tracą, gdyż w przypadku wyłączenia farm PV nie można wykorzystać potencjału np. słonecznego dnia, co przekłada się na wydłużony zwrot z inwestycji. Niemniej jednak trzeba pamiętać, że właściciele wyłączonych na polecenie PSE instalacji PV mają prawo do rekompensaty finansowej z tytułu niewyprodukowania energii elektrycznej w ilości, w jakiej zostałaby ona wygenerowana w przypadku niewydania takiego polecenia. Wówczas składa się odpowiednią dokumentację do operatora.

Fotowoltaika w odstawkę albo uwzględnienie magazynu energii

Takich sytuacji może być więcej w najbliższej przyszłości. Tracić będzie inwestor, system energetyczny, ale też cały proces transformacji energetycznej. Inwestorzy kalkują plany względem farm PV, patrząc na sytuację systemową i uwzględniając ryzyka związane z systemowymi włączeniami instalacji słonecznych. Rozwój fotowoltaiki może przedwcześnie wyhamować.

Inwestorzy już dziś projektują farmy PV z połączeniu z magazynem energii. Potrzebna jest współpraca wszystkich interesariuszy rynku w celu domknięcia trwających za długo prac nad regulacjami i rozwiązaniami rynkowymi, które usprawnią wdrażanie takiej synergii. Budowa instalacji hybrydowej nie jest dziś już dużym wyzwaniem dla firmy EPC, takiej jak SOLARTECH. Kluczem jest odpowiednia implementacja systemów sterowania synergią. Technologie są, umiejętności są – trzeba tylko podjąć się realnych działań – tłumaczy.

Wszystkie ręce na pokład. Polska ma umiejętności

Polska jest dopiero na początku drogi rozwoju magazynów energii. Na rynku pojawiły się już pierwsze przemysłowe magazyny energii współpracujące z instalacjami OZE, oraz te instalowane w gospodarstwach domowych. Zysiński podkreśla, że już dziś potrzebne jest pilne wdrożenie rozwiązań, które przyspieszą rozwój technologii magazynowania energii. Obecnie dostępne są projekty PV, które uwzględniają technologie magazynowania energii. Takie przedsięwzięcia są w zasięgu polskich firm realizujących budowę farm fotowoltaicznych w formule EPC, czyli w modelu pod klucz. Istotą jest sięgnięcie po kompetencje rodzimych firm, ale też technologii i rozwiązań tak, by tzw. wskaźnik local content był jak największy.

SOLARTECH jako polska firma ma już duże doświadczenie w budowie farm PV pod klucz, prowadzimy też prace nad projektami uwzględniającymi magazyny energii. Od początku stawiamy na korzystanie z lokalnych zasobów, kadr i rozwiązań, gdzie tylko to jest możliwe. Polska już dziś włącza się do łańcuchów dostaw dla projektów magazynowania energii i SOLARTECH to dostrzega. W tym roku nawiązaliśmy współpracę z uczelniami technicznymi i prowadzimy dialog z polskimi pionierami branży magazynowania. Chcemy dać polskim specjalistom przestrzeń do testowania innowacji – mówi prezes SOLARTECH.

Bartłomiej Zysiński jest jednym z ekspertów w Polsce, który posiada wiedzę nie tylko na temat budowy i pracy farm PV, ale też funkcjonowania magazynów energii w systemie energetycznym w połączeniu z instalacją OZE.

Budowa synergii technologicznej farmy PV i magazynu energii wymaga nieco szerszej wiedzy niż w przypadku realizacji standardowej budowy PV. Ja mam tę przyjemność, że od wielu lat uczestniczyłem w projektach związanych z technologią magazynowania energii na różnych etapach rozwoju. Nasz zespół stale się rozwija i moje wieloletnie doświadczenia z magazynami energii zdobyte w kraju i za granicą jest obecnie wspomagane najwyższymi kompetencjami za zakresu zarządzania magazynem oraz współpracy z siecią. Wiemy, jak konfigurować układy energoelektroniki i zarządzać nimi oraz jak wdrażać innowacje w zakresie integracji instalacji z siecią. Z dostępem do komponentów nie ma najmniejszego problemu. Jako firma EPC już jesteśmy gotowi do budowy synergii PV + magazyn energii – mówi Zysiński.

SOLARTECH – Polska spółka z siedzibą w Warszawie, będąca jednym z największych wykonawców farm fotowoltaicznych w Polsce. Na zlecenie największych deweloperów na rynku energetyki słonecznej realizuje projekty fotowoltaiczne „pod klucz”, w formule EPC. Usługi firmy obejmują projektowanie farm, budowę, permitting oraz obsługę serwisową i monitoringi techniczne. SOLARTECH stawia na bezpieczeństwo, innowacje i łączenie farm fotowoltaicznych w synergie z innymi technologiami jak magazyny energii | solartech.pl #teamSOLARTECH

Solartech – materiał sponsorowany