Koszt instalacji układu pomiarowo–rozliczeniowego w mikroinstalacji. Interpretacja MG
Kto powinien ponosić koszty montażu układu pomiarowego służącego tylko i wyłącznie do pomiaru ilości wytworzonej energii z mikroinstalacji fotowoltaicznej?
Firma zajmująca się instalacjami fotowoltaicznymi wystąpiła do Ministerstwa Gospodarki z pismem, w którym zwraca się z prośbą o wyjaśnienie po czyjej stronie – wytwórcy energii z instalacji OZE czy operatora sieci dystrybucyjnej (OSD) – są koszty zakupu i montażu owego urządzenia pomiarowego.
W odpowiedzi na powyższe pismo Ministerstwo Gospodarki, powołując się na art. 5 ust. 2 pkt. 3 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (Dz. U. 2015 poz. 478), stwierdziło, że koszt montażu urządzenia pomiarowego służącego do pomiaru wytworzonej energii z mikroinstalacji spoczywa na wytwórcy energii elektrycznej.
– Art. 5 ust. 2 pkt 3 ustawy o OZE nakłada na wytwórcę obowiązek poinformowania OSD o ilości wytworzonej przez niego energii w mikroinstalacji. Należy zatem przyjąć, że na wytwórcy spoczywa obowiązek wyposażenia instalacji w urządzenia pomiarowe, umożilwiajace pozyskanie i przekazanie do OSD tych danych. (…) Instalacja i legalizacja licznika dotyczącego pomiaru całej wytworzonej energii elektrycznej, także tej zużywanej na potrzeby własne wchodzi w zakres obowiązków wytwórcy – czytamy w interpretacji Departamentu Energii Odnawialnej (DEO).
Oczywiście nic takiego nie wynika wprost z ww. przepisu, ale do takiej interpretacji DEO doszedł drogą dedukcji. Zdaniem przedstawicieli DEO, skoro w art. 5 ust. 2 pkt. 3 ustawy o OZE, na wytwórcę energii z mikroinstalacji nałożony został obowiązek informowania OSD o ilości wytworzonej energii z mikroinstalacji, to w takim razie stwierdzono, że koszt takiego urządzenia spoczywa po stronie wytwórcy.
Należy zauważyć, że w omawianym przepisie w pkt. 3 oprócz obowiązku informowania OSD o ilości wytworzonej energii z mikroinstalacji (lit. a) mamy również w lit. b nałożony na wytwórcę obowiązek informowania OSD o ilości energii elektrycznej sprzedanej przez wytwórcę sprzedawcy zobowiązanemu, o którym mowa w art. 40 ust. 1, która została wytworzona z odnawialnych źródeł energii w mikroinstalacji i wprowadzona do sieci operatora systemu dystrybucyjnego elektroenergetycznego.
Idąc drogą dedukcji DEO, należałoby również założyć, że koszt zakupu i montażu układu pomiarowo-rozliczeniowego mierzącego ilość energii pobranej z sieci oraz ilość energii wprowadzonej do sieci, znajdującego się na granicy sieci OSD i sieci odbiorcy, także leży po stronie wytwórcy energii z mikroinstalacji fotowoltaicznej. Niemniej jednak w tym samym piśmie DEO zwraca uwagę, że koszt zakupu układu znajdującego się na granicy sieci OSD z siecią odbiorcy leży po stronie OSD. Jak widać, interpretacja DEO dwóch zapisów znajdujących się w tym samym artykule, ustępie i punkcie jest zgoła odmienna, co nakazuje przesłaną interpretację traktować jako ukłon w stronę zakładów energetycznych.
Omawiane przepisy ustawy o OZE w żaden sposób nie odnoszą się wprost do sprawy ponoszenia kosztów zakupu układu pomiarowo–rozliczeniowego, więc MG powinno pofatygować się i znaleźć takowy przepis w ustawie z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz. U. 1997 nr 54 poz. 348 z późn. zm.), który wprowadzono w tzw. małym trójpaku, czyli w nowelizacji Prawa energetycznego z 2013 r.
Jak sugeruje nasz rozmówca z firmy, która zwróciła się o interpretację do Ministerstwa Gospodarki, zapisy mówiące o tym, kto i za co ponosi koszty w przypadku przyłączenia do sieci OSD mikroinstalacji, reguluje art. 7 ust. 8d4 Prawo energetyczne: „W przypadku gdy podmiot ubiegający się o przyłączenie mikroinstalacji do sieci dystrybucyjnej jest przyłączony do sieci jako odbiorca końcowy, a moc zainstalowana mikroinstalacji, o przyłączenie której ubiega się ten podmiot, nie jest większa niż określona w wydanych warunkach przyłączenia, przyłączenie do sieci odbywa się na podstawie zgłoszenia przyłączenia mikroinstalacji, złożonego w przedsiębiorstwie energetycznym, do sieci którego ma być ona przyłączona, po zainstalowaniu odpowiednich układów zabezpieczających i układu pomiarowo-rozliczeniowego. W innym przypadku przyłączenie mikroinstalacji do sieci dystrybucyjnej odbywa się na podstawie umowy o przyłączenie do sieci. Koszt instalacji układu zabezpieczającego i układu pomiarowo-rozliczeniowego ponosi operator systemu dystrybucyjnego elektroenergetycznego.”
Należy zastanowić się, co poprzez układ pomiarowo–rozliczeniowy rozumieją autorzy tzw. małego trójpaku oraz autor pisma z DEO. Niestety w ustawie Prawo energetyczne nie znajdziemy definicji układu pomiarowo–rozliczeniowego.
Szukając owej definicji w przepisach prawa natrafiłem na wyrok z 17 grudnia 2003 r., sygn. akt XVII Ame 8/03, w którym to Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów stwierdza, że „Układ pomiarowo-rozliczeniowy jest bowiem urządzeniem służącym do pomiarów i rozliczeń z odbiorcami i stanowi przyrząd pomiarowy w rozumieniu ustawy z dnia 3.04.1993 r. – Prawo o miarach [obecnie ustawa z dnia 11 maja 2001 r. Prawo o miarach (Dz.U. 2001 nr 63 poz. 636 z późn. zm.)].
Natomiast zgodnie z art. 4 ust. 5 ustawy Prawo o miarach, przyrząd pomiarowy to „urządzenie, układ pomiarowy lub jego elementy, przeznaczone do wykonania pomiarów samodzielnie lub w połączeniu z jednym lub wieloma urządzeniami dodatkowymi; wzorce miary i materiały odniesienia są traktowane jako przyrządy pomiarowe”.
Skoro zatem układ pomiarowo–rozliczeniowy kwalifikuje się jako przyrząd pomiarowy, który to nie koniecznie jest jednym urządzeniem, a może stanowić grupę kilku urządzeń lub elementów służących do wykonywania pomiarów, to moim zdaniem poprzez układ pomiarowo–rozliczeniowy, o którym mowa w art. 7 ust. 8d4 ustawy Prawo energetyczne, należy rozumieć zarówno urządzenie służące do pomiaru ilości energii elektrycznej wytworzonej z mikroinstalacji oraz urządzenie pomiarowe mierzące ilość energii pobranej z sieci oraz ilość energii wprowadzonej do sieci, znajdujące się na granicy sieci OSD i sieci odbiorcy (dwukierunkowy licznik energii elektrycznej).
Jak wspomina nasz rozmówca z firmy zajmującej się instalowaniem systemów fotowoltaicznych, w 2014 r., a więc już po wejściu w życie małego trójpaku, w przypadku zgłoszenia jednej z instalacji, OSD chciał obarczyć osobę fizyczną nie prowadzącą działalności gospodarczej kosztami instalacji układu pomiarowo–rozliczeniowego (licznik na granicy sieci OSD i sieci odbiorcy). Wspomniana firma skierowała skargę do URE, po której OSD ustąpił i następnie instalował już liczniki na swój koszt.
Jak widać praktyki cedowania kosztów układu pomiarowo–rozliczeniowego przez OSD na wytwórców energii z mikroinstalacji, mimo działania wbrew obowiązującej literze prawa, miały już miejsce, jednak firmie instalacyjnej i wytwórcy udało się wyjść obronna ręką.
Jestem przekonany, że również w opisanym przypadku, interpretacja przepisów prawa będzie po stronie prosumentów oraz przedsiębiorców wytwarzających energię z mikroinstalacji.
W omawianym przypadku pewne jest jednak, że interpretacja Departamentu Energii Odnawialnej jest błędna, ponieważ została oparta na art. 5 ust. 2 pkt. 3 ustawy o OZE, a nie na art. 7 ust. 8d4 ustawy Prawo energetyczne, który to reguluje po której stronie są koszty instalacji układu zabezpieczającego i układu pomiarowo–rozliczeniowego.
Należy również zwrócić uwagę na fakt, że art. 7 ust. 8d4 ustawy Prawo energetyczne nie rozróżnia podmiotów na przedsiębiorców oraz osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej regulowanej ustawą z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2013 r. poz. 672, z późn. zm.). W związku z powyższym koszty instalacji układów, o których mowa w ww. przepisie, leżą po stronie OSD, niezależnie czy wytwórcą energii z instalacji OZE jest przedsiębiorca czy osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej.
Patryk Rakowski
