Dodatkowe 10 mld zł na Czyste Powietrze. Program rusza 31 marca
Program Czyste Powietrze w nowe odsłonie zgodnie z zapowiedzią resortu klimatu zostanie uruchomiony 31 marca 2025 r. Ministerstwo przekazało informacje o zasadach, które będą obowiązywać w zreformowanej wersji tego programu dotacyjnego wspierającego termomodernizację budynków w Polsce i wymianę źródeł ciepła na energooszczędne.
W listopadzie ubiegłego roku Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) wstrzymał przyjmowanie wniosków w programie Czyste Powietrze. Decyzję uzasadniał potrzebą wprowadzenia w nim zmian, które przede wszystkim uszczelnią zasady przyznawania dotacji i przyczynią się do wyeliminowania stwierdzonych nadużyć.
Wznowienie naboru w Czystym Powietrzu zapowiadane było na wiosnę 2025 r. Teraz Ministerstwo Klimatu i Środowiska (MKiŚ) potwierdziło, że program ruszy od 31 marca 2025 r. Jednocześnie przedstawiło jego ostateczne założenia.
Nacisk na wsparcie zagrożonych ubóstwem energetycznym
Jako jeden z głównych celów nowej odsłony programu Czyste Powietrze minister klimatu Paulina Hennig-Kloska wskazała jeszcze skuteczniejszą walkę z ubóstwem energetycznym. Środki mają trafić przede wszystkim do rodzin, które nie byłyby w stanie własnym sumptem przeprowadzić termomodernizacji domu. W przypadku najmniej zarabiających beneficjentów dofinansowanie wyniesie nawet 100 proc. kosztów kwalifikowanych inwestycji.
Kolejny kluczowy cel, który podkreśliła szefowa resortu klimatu, to koniec z tzw. rachunkami grozy. Odniosła się w ten sposób do sytuacji, w których po wymianie źródła ciepła beneficjenci programu otrzymywali znacznie wyższe rachunki za prąd niż wcześniej, a czego przyczyną była niewłaściwie przeprowadzona termomodernizacja bądź nawet jej brak. Teraz wymogiem będzie przeprowadzenie w pierwszej kolejności audytu energetycznego, a po przeprowadzeniu termomodernizacji – uzyskanie świadectwa energetycznego budynku.
Wreszcie trzecim celem wprowadzonych zmian ma być wyeliminowanie nadużyć w korzystaniu z dotacji. Według MKiŚ w minionych latach było wiele przypadków m.in. sztucznego zawyżania kosztów urządzeń i usług, zgłaszania wielu nieruchomości przez jedną osobę czy przepisywania nieruchomości – w celu uzyskania dotacji – na osoby niebędące ich właścicielami, ale wykazujące niskie dochody. Nadużyciom w programie resort klimatu zamierza poświęcić osobną konferencję prasową w przyszłości.
Zasady Czystego Powietrza
Minister klimatu przekazała, że na program Czyste Powietrze przeznaczona zostanie dodatkowa pula środków z Funduszu Modernizacyjnego w wysokości 10 mld zł.
Progi dochodowe
W nowej odsłonie programu podniesione będą progi dochodowe w 2. i 3. grupie beneficjentów, natomiast w grupie 1. pozostaną one bez zmian. Poszczególne progi wyniosą:
- w grupie 1 – roczny dochód na poziomie 135 tys. zł – ta grupa może uzyskać dotację do 40 proc. kosztów kwalifikowanych;
- w grupie 2 – miesięczny dochód w wysokości 2250 zł na osobę w gospodarstwie domowym wieloosobowym, 3150 zł w gospodarstwie jednoosobowym – ta grupa może uzyskać dotację do 70 proc. kosztów kwalifikowanych;
- w grupie 3 – miesięczny dochód w wysokości 1300 zł na osobę w gospodarstwie domowym wieloosobowym, 1800 zł w gospodarstwie jednoosobowym – ta grupa osób może uzyskać dotację do 100 proc. kosztów kwalifikowanych.
Operatorzy programu
Istotną zmianą w programie ma być wprowadzenie funkcji operatora, który przeprowadzi potencjalnego beneficjenta przez cały proces aplikowania o dotację. Krzysztof Bolesta z MKiŚ poinformował, że w tym zakresie resort nawiązuje współpracę z gminami. Zachętą do jej podjęcia ma być wynagrodzenie w wysokości 1,7 tys. zł dla operatora za każdy skutecznie złożony wniosek w programie.
Audyt energetyczny
Gwarancją, że dotowana inwestycja zostanie przeprowadzona w odpowiedni sposób, ma być obowiązkowy audyt energetyczny wykonywany przed podjęciem innych działań inwestycyjnych. Audyt ma pokazać zakres prac potrzebnych do wykonania, w tym np. termomodernizacji budynku, by wymiana źródła ciepła na energooszczędne przyniosła spodziewany efekt.
Z kolei po zakończeniu inwestycji wymagane będzie uzyskanie świadectwa energetycznego budynku, które potwierdzi prawidłowość przeprowadzonych działań.
Limity kosztów, potwierdzona własność nieruchomości
Dla uniknięcia zawyżania kosztów przez sprzedawców urządzeń, wykonawców instalacji itp., w programie ustalone będą maksymalne limity kosztów dla każdego elementu inwestycji, jakie mogą być sfinansowane dotacją z Czystego Powietrza.
Zgodnie z nowymi zasadami dotacja może zostać przyznana konkretnemu beneficjentowi tylko na jeden dom, a nie na kilka nieruchomości – jak było do tej pory. Ponadto beneficjent będzie musiał wykazać, że był właścicielem danej nieruchomości przez minimum 3 lata przed złożeniem wniosku o dotację (wyjątkiem będą np. sytuacje przejęcia spadku).
Urządzenia z listy ZUM, brak wsparcia dla pieców gazowych
Resort klimatu zamierza kontynuować zasadę przyznawania dotacji tylko na instalację urządzeń znajdujących się na liście ZUM. Ma to zapobiec sytuacjom, w którym ze środków publicznych będą finansowane np. pompy ciepła bez certyfikatów lub takie, które mają bardzo wysoki poziom zużycia energii. Dorota Zawadzka-Stępniak, prezes NFOŚiGW, wskazała, że korzystając z tej listy, beneficjent ma pewność, że wybiera sprawdzone, certyfikowane urządzenie.
Nowa odsłona Czystego Powietrza nie przewiduje finansowania kotłów na gaz.
Okres przejściowy
Dorota Zawadzka-Stępniak odniosła się także do sytuacji wnioskodawców w programie Czyste Powietrze, którzy ponieśli wydatki przed momentem wstrzymania programu, tj. przed 28 listopada 2024 r.
Prezes NFOŚiGW zapewniła, że tacy potencjalni beneficjenci nadal mogą otrzymać dofinansowanie w okresie przejściowym, który będzie wynosił 4 miesiące. Uzyskanie przez nich dotacji jest możliwe pod warunkiem, że inwestycja spełnia wymogi programu.
W przypadku elementów związanych z instalacjami gazowymi i kotłami na gaz wkrótce NFOŚiGW ma przekazać informacje o oddzielnym naborze przeznaczonym tylko dla takich źródeł.
Ponad ćwierć miliona wniosków w rok
Jak wskazała Paulina Hennig-Kloska, w 2024 r. wpłynęło 270 tys. wniosków w programie Czyste Powietrze. To ponad 1/4 wszystkich aplikacji złożonych w całej jego historii, która rozpoczęła się w 2018 r. Według minister klimatu było to efekt zaangażowania odpowiednich środków na realizację program. Pochodziły one z programu Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko 2021-2027 (FEnIKS), Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO) oraz środków własnych MKiŚ.
– Nasi poprzednicy zostawili szafy pełne wniosków i pustą kasę, my odwróciliśmy te zasady – opróżniliśmy szafy, a wypełniliśmy pieniędzmi kasę – powiedziała Paulina Hennig-Kloska.
Barbara Blaczkowska
barbara.blaczkowska@gramwzielone.pl
© Materiał chroniony prawem autorskim. Wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu tylko za zgodą wydawcy Gramwzielone.pl Sp. z o.o.
a co z osobami które juz zamontowały kotły gazowe a nie zdazyły z złożeniem wniosku, patologia administracyjna, pompy ciepła sie nie sprzedają?
Kiedy w końcu zostaną zauważone kogeneratory. Kogenerator to nie kocioł. Działa sprawniej niż fotowoltaika i pompy ciepła.
To skandal, że Audytor musi mieć wykształcenie inżyniera – nie jest to zgodne z ustawą. Co oni w tym NFOŚiGW ODP******* ? Kto za to pójdzie siedzieć ?
co z ludźmi , którzy zmienili swoje biznesy i od 3 lat zajmowali się tylko audytami ? co mają teraz zrobić ?
Skandalem to sa audyty ,certyfikaty i dotacje. Nigdy nie powinno byc ani zlotowki z publicznych pieniedzy na finansowanie prywatnych fanaberii malej czesci spoleczenstwa i napychanie kabzy konkretnym firmom z jakiejs listy. Precz z socjalizmem i rozdawnictwem. Obiecaliscie z tym skonczyc, wiec po wyborach prezydenckich do roboty i obciac wszelkie dofinansowania i doplaty dla kogokolwiek. A nieroby i pijaki do roboty ,a nie czekac na darmowe.
” Nasi poprzednicy zostawili szafy pełne wniosków i pustą kasę, my odwróciliśmy te zasady – opróżniliśmy szafy, a wypełniliśmy pieniędzmi kasę ” .Jedno wielkie kłamstwo . Kiedy w końcu wypłacicie zaległą kasę Wykonawcom Prac , bo na dzień dzisiejszy kredytujecie Program Czyste Powietrze środkami prywatnych firm przyczyniając się do ich niewypłacalności i upadku .
@ wyborca koalicji. Meee. Beeee. Chrum. chrum
@marcell991 „a co z osobami które juz zamontowały kotły gazowe?” Odpowiedź: mają przewalone jak w ruskim tanku. Tagi goguś, prokurator, osama
Do audytor bez wykształcenia- tacy ludzie nie powinni nigdy się zajmować sprawami technicznymi. Brak wiedzy elementarnej skutkuje takimi właśnie patologiami jak są w tym ministerstwie. Dlatego to akurat popieram. Nie ma wykształcenia technicznego, to do szkoły lub zmienić biznes.
@Inzynier – osoba bez „inż.” z doświadczeniem, wiedzą, być może po jakimś kursie nie może być audytorem. Ja jestem mgr.inż., ale w zupełnie innej branży, w której zresztą pracuję. Mogę być audytorem, a będzie ze mnie taki specjalista, jak z koziej doopy trąba. Nie wiem, które podejście jest właściwe, ale z pewnościa nie Twoje.