Magazyny energii, farmy wiatrowe i fotowoltaika w planach OX2 w Polsce
Wywodząca się ze Szwecji grupa OX2 to jeden z najaktywniejszych inwestorów na polskim rynku zielonej energii. Polski oddział firmy rozpoczął ostatnio budowę największego magazynu energii w naszym kraju. O tym projekcie i planach inwestycyjnych opowiada w rozmowie z portalem Gramwzielone.pl Katarzyna Suchcicka, prezes OX2 Polska.
Piotr Pająk, Gramwzielone.pl: OX2 jest w trakcie budowy magazynu energii, który powinien być wkrótce największą tego typu instalacją w Polsce. Dla części magazynu zabezpieczyliście przychody z rynku mocy.
Katarzyna Suchcicka, OX2 Polska: Krajowy system elektroenergetyczny faktycznie już wkrótce zyska nową jednostkę. Nasz magazyn energii w Osieku Jasielskim jest jeszcze w trakcie budowy, jednak już teraz jesteśmy bardzo dumni z tego projektu, ponieważ jest to pierwszy w Polsce magazyn energii w ramach rynku mocy – w OX2 wytyczamy trendy, co pozwoliło nam tak bardzo rozwinąć się jako firmie zaledwie na przestrzeni pięciu lat działalności w Polsce. Dwa lata temu, gdy rozpoczynaliśmy pracę nad rozwojem technologii magazynowania w Polsce, nie wiedzieliśmy, jak dokładnie będzie wyglądał ten rynek, ale postawiliśmy na rozwój, kontynuowaliśmy pracę i w efekcie jesteśmy pionierami.
Wierzymy, że integracja magazynu z sieciami dystrybucyjnymi przysłuży się zwiększeniu ich niezawodności, elastyczności i wydajności. Realizację inwestycji zapoczątkowaliśmy już w 2022 r. Zakontraktowaliśmy wtedy w aukcji głównej rynku mocy 21 MW obowiązku mocowego dla magazynu, którego moc znamionowa wynosi 50 MW, a pojemność 100 MWh. Nasza jednostka uzyskała 17-letni kontrakt i będzie przyłączona do sieci 110 kV PGE Dystrybucja S.A. Oddział Rzeszów.
Jako OX2 inwestujemy w magazyny energii, ponieważ uważamy, że są kluczowe dla rozwoju OZE, a co za tym idzie dla zmniejszenia obciążenia sieci, co pozwoliłoby zapobiec przerwom w dostawie energii elektrycznej czy redysponowaniu OZE, które staje się w Polsce, niestety, coraz bardziej powszechne.
Czy planujecie budowę w Polsce także innych magazynów energii? Jakie projekty ma w tym zakresie OX2?
W OX2 jesteśmy świadomi rosnącego zainteresowania inwestorów energią ze źródeł odnawialnych, które obejmuje też technologie magazynowania. Przewiduje się, że do 2030 r. globalna pojemność magazynów energii będzie rosła w tempie 31 proc. rocznie. Właśnie dlatego na budowaniu magazynów energii skupiamy się również globalnie – chociażby w kwietniu 2024 r. podpisaliśmy umowę z Flower, szwedzką firmą działającą w branży technologii energetycznych, na sprzedaż naszego pierwszego magazynu energii, jakim jest projekt Bredhälla w Szwecji, składający się z baterii o łącznej mocy i pojemności 42,5 MW/42,5 MWh. W fazie rozwoju są natomiast projekty magazynów w Uusnivali w Finlandii oraz we wspomnianym wcześniej Osieku Jasielskim.
Zamierzamy rozwijać nasze portfolio poświęcone tej gałęzi energetyki i z chęcią opowiemy o niej więcej, kiedy tylko będziemy mogli podzielić się takimi informacjami. Chcemy mieć realny wpływ na transformację energetyczną kraju, co nie byłoby możliwe bez wsparcia zielonych źródeł energii, a tak właśnie postrzegamy magazyny – m.in. jako jeden ze sposobów na uchronienie wielkoskalowych farm fotowoltaicznych od nierynkowej redukcji generacji źródeł PV.
OX2 działa w Polsce także jako deweloper farm wiatrowych. Jakie projekty realizujecie obecnie w tym zakresie i jak wpłynie na Państwa inwestycje wiatrowe na lądzie planowana nowelizacja ustawy o inwestycjach wiatrowych?
Do lądowych projektów wiatrowych, które obecnie realizujemy, należą: FW Wysoka o mocy 62,5 MW, gdzie zainstalowaliśmy turbiny wiatrowe o największej mocy, jakie zostały do tej pory zastosowane w Polsce – 5,5 MW i 5,7 MW każda, a także FW Bejsce (19,8 MW). Ostatnia z nich – FW Bejce – została zakupiona przez polską spółkę Skarbu Państwa Enea Nowa Energia. Farma wspomoże Eneę w realizacji Strategii Rozwoju Grupy, która zakłada rozwój OZE. Planujemy przekazanie tej farmy wiatrowej do użytkowania w drugiej połowie 2025 r.
Jeśli chodzi natomiast o planowaną nowelizację ustawy o inwestycjach wiatrowych na lądzie, to cały sektor czeka na nią już od dawna. Z informacji przedstawionych przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska wynika, że ustawa odległościowa jest dopracowywana i wkrótce ma trafić do konsultacji. Branży energetyki wiatrowej potrzebna jest nowelizacja przepisów, która pozwoli na przyspieszenie nowych inwestycji. To zmiany, których sektor bardzo potrzebuje, aby nadążyć za tempem transformacji energetycznej reszty Europy.
W ramach ostatnio zakończonego projektu Wysoka wybudowaliście największe turbiny wiatrowe, jakie dotychczas powstały w Polsce. Ich jednostkowa moc sięga 5,5-5,7 MW. Budowę nowoczesnych turbin o tak dużej mocy utrudnia na naszym rynku wiatrowym ustawa odległościowa obowiązująca od 2016 r. Czy był to projekt rozpoczęty już w czasie obowiązywania tej ustawy?
W przypadku farmy wiatrowej Wysoka wszystkie postępowania zostały wszczęte przed wejściem w życie tzw. ustawy odległościowej (10H). Znakomita większość pozwoleń również została wydana do tego czasu. Docelowe parametry turbiny zainstalowanej na farmie, w tym moc jednostkowa poszczególnych elektrowni wiatrowych, która w tym przypadku jest największą do tej pory zainstalowaną w Polsce, została określona w zamiennym pozwoleniu na budowę wydanym w 2022 r.
Dokonane zmiany pozwoliły na maksymalne wykorzystanie potencjału projektu, biorąc pod uwagę, że pozwolenie środowiskowe oraz plan zagospodarowania terenu, zakończone oczywiście przed wejściem w życie przepisów ustawy odległościowej, pozwalały na instalację tak mocnej turbiny.
OX2 sygnalizuje także zainteresowanie inwestycjami w farmy wiatrowe w polskiej części Morza Bałtyckiego. Jakie działania w tym zakresie prowadzicie i jakie projekty i kiedy możecie zrealizować?
Obecnie nasze portfolio na Morzu Bałtyckim wynosi 26 GW, co czyni OX2 liderem w liczbie rozwijanych projektów offshore w Europie. Dzięki mnogości prowadzonych przez nas inwestycji w MFW na Bałtyku oferujemy efekt synergii – np. w kwestii łańcuchów dostaw komponentów, w efekcie czego koszty projektów są niższe. Nasze inwestycje na Morzu Bałtyckim się zazębiają, inwestorzy podążają za nami, a ich pieniądze za naszymi projektami. W tym obszarze już od lat blisko współpracujemy z Ingka Group, która zainwestowała w osiem naszych projektów realizowanych w szwedzkiej i fińskiej części Bałtyku o łącznej mocy sięgającej 21 GW. W grudniu 2023 r. Ingka Group zainwestowała w projekty Pleione i Neptunus, z których drugi zlokalizowany jest zaledwie 100 km od polskiej granicy.
Mamy szerokie doświadczenie w projektach offshore w Szwecji, a my jako polski oddział na przestrzeni swojej działalności nieustannie szukamy możliwości, aby współpracować z lokalnymi interesariuszami. Mając to w uwadze, podpisaliśmy kilkadziesiąt deklaracji współpracy z lokalnymi, polskimi dostawcami materiałów i usług oraz z uczelniami wyższymi. Tzw. local content w tworzeniu zaplecza kadrowego, organizacyjnego i logistycznego w procesie budowy morskich farm wiatrowych będzie miał dla nas kluczowe znaczenie.
OX2 buduje także farmy fotowoltaiczne. W te inwestycje ostatnio uderzają jednak coraz częstsze redukcje mocy zlecane przez PSE. Jakie projekty PV obecnie realizujecie i kiedy zostaną oddane do użytku? Jak na plany OX2 w tym zakresie wpływa redysponowanie zlecane przez PSE?
Obecnie realizujemy projekt farmy fotowoltaicznej Rutki o mocy 100 MW, której oddanie planowane jest na 2025 r. Planujemy kolejne inwestycje w odnawialne źródła energii mimo coraz częstszego redysponowania mocy przez PSE, które szczególnie dotyka wielkoskalowe farmy fotowoltaiczne – głównie w okresach charakteryzujących się najwyższą produktywnością, wynikającą z najkorzystniejszych warunków nasłonecznienia.
Ostatnie statystyki pokazują, że w Polsce mamy około 90 proc. odmów na wnioski o przyłączenie do sieci. W 2023 r. ograniczono aż około 40 GWh energii słonecznej, a skala wyłączeń gwałtownie wzrasta od początku 2024 r., przekraczając 350 GWh do połowy maja, czego konsekwencją jest strata taniej zielonej energii, która mogłaby napędzać rozwój polskiej gospodarki. Dla nas jako OX2 jest to oczywiście wyzwaniem. Jest to ryzyko, którym na bieżąco zarządzamy. Jednym ze sposobów mitygowania go jest tworzenie przez nas zdywersyfikowanego portfela. Działamy w wielu rejonach Polski i we wszystkich technologiach i dzięki temu udaje nam się z sukcesem realizować projekty mimo generalnego, uciążliwego problemu z przyłączeniami do sieci – m.in. prowadzimy obecnie projekt pierwszego w Polsce magazynu energii w ramach rynku mocy w Osieku Jasielskim. Naszym zdaniem jest on realnym i dużym wsparciem dla stabilności systemu elektroenergetycznego.
Właśnie dlatego nadchodzące aukcje OZE w Polsce są w kręgu naszego zainteresowania. Poza farmą fotowoltaiczną Rutki mamy też inny projekt fotowoltaiczny o łącznej mocy ponad 100 MW, z którym szykujemy się do rozpoczęcia budowy w przyszłym roku. Zdecydowanie planujemy rozwój nowych projektów.
W ubiegłym roku w polskim prawie pojawiły się nowe możliwości inwestycji w OZE w ramach cable poolingu i linii bezpośredniej. Jakie projekty w tym zakresie planujecie i jakie bariery stoją na drodze do wdrożenia inwestycji z wykorzystaniem tych koncepcji?
Z perspektywy dewelopera OZE widzimy duży potencjał i w cable poolingu, i w liniach bezpośrednich, stanowiących odpowiedź m.in. na oczekiwania dużych odbiorców przemysłowych. Linie umożliwiłyby produkcję energii odnawialnej w bezpośrednim sąsiedztwie zakładów, co z kolei przekładałoby się na obniżenie śladu węglowego. Sprzyjają one dekarbonizacji gospodarki i wpisują się w potrzeby dużego biznesu. Cable pooling z kolei widzimy jako ułatwienie dla zrównoważonego zwiększania mocy zainstalowanej w różnorodnych instalacjach OZE. Ten mechanizm współdzielenia jednego przyłącza do sieci przez dwie (lub więcej) instalacje jest szansą dla sektora – a misją OX2 jest go wspierać.
Na ten moment działamy w zakresie magazynowania energii, jednak jesteśmy otwarci na różne możliwości, których celem jest rozwój bezpieczeństwa i elastyczności polskiego systemu elektroenergetycznego.
Piotr Pająk
Piotr.pajak@gramwzielone.pl
© Materiał chroniony prawem autorskim. Wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu tylko za zgodą wydawcy Gramwzielone.pl Sp. z o.o.
Następne złodzieje