Zmiany na stacjach ładowania. Nowe prawo weszło w życie

13 kwietnia zaczęło obowiązywać unijne rozporządzenie w sprawie rozwoju infrastruktury paliw alternatywnych (AFIR). W najbliższych latach w całej Europie ma powstać więcej stacji ładowania aut elektrycznych i tankowania wodorem. Dla Polski oznacza to, że musi przyspieszyć z budową punktów ładowania samochodów elektrycznych. Obecne – zbyt wolne – tempo tworzenia infrastruktury może oznaczać kary.

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1804 w sprawie rozwoju infrastruktury paliw alternatywnych (AFIR) jest elementem pakietu Fit for 55. Ma on na celu dostosowanie unijnego prawodawstwa do nowego celu redukcji emisji gazów cieplarnianych w UE o co najmniej 55 proc. do 2030 r. (w stosunku do poziomu z 1990 r.), a do 2050 r. zapewnienie neutralności klimatycznej w Unii Europejskiej. Nowe regulacje będą obowiązywać we wszystkich krajach członkowskich UE, które zostaną zobligowane do osiągnięcia konkretnych celów wyznaczonych na 2025 r. i kolejne lata.

Stacje ładowania co 60 km

Przepisy AFIR, które właśnie weszły w życie, to bardzo istotny element strategii Fit for 55, przewidują bowiem więcej publicznych punktów ładowania na ulicach miast i przy autostradach w Europie. Do 2025 r. na głównych trasach Unii Europejskiej stacje ładowania o mocy minimum 400 kW mają być rozmieszczone co 60 km w obu kierunkach. W kolejnych dwóch latach moc stacji ma być zwiększona do przynajmniej 600 kW.

REKLAMA

Jak podkreśla Polskie Stowarzyszenie Paliw Alternatywnych (PSPA), konieczność dostosowania się do nowego unijnego prawa sprawi, że najbliższe lata będą dla Polski ogromnym infrastrukturalnym wyzwaniem. Do końca 2025 r. łączna moc punktów ładowania musi zwiększyć się o 49 proc., a w kolejnych pięciu latach o 559 proc.

Niezbędne będzie również wybudowanie wzdłuż sieci TEN-T (transeuropejskiej sieci transportowej) co najmniej 200 stref ładowania dla ciężarówek elektrycznych. Jak wylicza Piotr Ziółkowski, ekspert PSPA, obecnie w Polsce ogólnodostępne punkty przeznaczone dla elektrycznych ciężarówek funkcjonują w zaledwie jednej lokalizacji. Rozporządzenie zakłada, że do końca 2027 r. wzdłuż połowy sieci bazowej TEN-T będą musiały funkcjonować przeznaczone dla elektrycznych pojazdów ciężarowych (eHDV) strefy ładowania o mocy co najmniej 2800 kW każda.

Ponadto po 2030 r. ma być rozwijana sieć stacji tankowania wodorem. Mają one powstawać nie tylko przy drogach, ale również w portach oraz na stacjach kolejowych i autobusowych objętych siecią TEN-T. Powinny zostać rozmieszczone maksymalnie co 200 km.

Ministerstwo Klimatu i Środowiska przygotowało propozycję rozmieszczenia ogólnodostępnej infrastruktury ładowania oraz tankowania wodoru, która spełnia wymagania wchodzącego rozporządzenia. Szerzej o tym w artykule: W tych miejscach w Polsce mają powstać stacje ładowania EV i tankowania wodoru.

Cele na 2025 i 2030

Rozporządzenie AFIR przewiduje konkretne cele, które należy zrealizować do 2025 lub 2030 r.:

• do 2025 r. należy zainstalować co 60 km wzdłuż sieci TEN-T stacje o mocy co najmniej 150 kW do szybkiego ładowania samochodów osobowych i dostawczych;
• co 60 km wzdłuż sieci bazowej TEN-T i co 100 km wzdłuż szerszej kompleksowej sieci TEN-T należy umieścić stacje o minimalnej mocy wyjściowej 350 kW do ładowania samochodów ciężarowych. Proces ten należy rozpocząć od 2025 r., a zakończyć do 2030 r.;
• do 2030 r. we wszystkich węzłach miejskich i co 200 km wzdłuż bazowej sieci TEN-T należy umieścić stacje tankownia wodoru do obsługi samochodów osobowych i ciężarowych;
• do 2030 r. porty morskie, które przyjmują określoną liczbę dużych statków pasażerskich lub kontenerowców, muszą zapewnić im dostęp do energii elektrycznej pobieranej z lądu;
• do 2025 r. lotniska muszą zapewnić samolotom podczas postoju elektryczność przy wszystkich bramkach, a do 2030 r. – także przy wszystkich oddalonych stanowiskach;
• w punktach ładowania i tankowania użytkownicy pojazdów elektrycznych lub zasilanych wodorem muszą być w stanie łatwo płacić kartami płatniczymi lub zbliżeniowo, bez konieczności posiadania abonamentu, a ceny muszą być w pełni przejrzyste;
• operatorzy punktów ładowania lub tankowania muszą zapewnić użytkownikom pełne elektroniczne informacje o dostępności punktów, czasie oczekiwania i cenach na stacjach.

W poniższej tabeli przedstawiono wymogi, jakie stawia m.in. przed Polską unijne rozporządzenie w zakresie infrastruktury paliw alternatywnych.

REKLAMA

Zmiana w płatnościach

Nowe unijne prawo wprowadza rewolucję w zakresie rozliczeń za ładowanie aut elektrycznych (EV). Nowe przepisy dla stacji ładowania eliminują konieczność posiadania specjalnych kart lub aplikacji podczas płatności. Według nowych przepisów każda nowo uruchomiona stacja ładowania EV powinna zapewnić użytkownikom swobodne płatności, bez konieczności zawierania umowy z operatorem. Możliwość zapłaty kartą płatniczą lub kodem QR bez rejestracji u danego operatora ma dać użytkownikom aut elektrycznych pełną swobodę korzystania ze wszystkich stacji.

Regulacje AFIR dotyczą wszystkich stacji oddanych do użytku od dnia wejścia w życie nowych przepisów (13 kwietnia 2024 r.). Wcześniej uruchomione ładowarki (o ile mają moc co najmniej 50 kW) będą musiały zostać uzupełnione o urządzenia do płatności do końca 2026 r.

Rozwój infrastruktury ładowania

Po polskich drogach porusza się obecnie ponad 100 tys. samochodów osobowych z napędem elektrycznym, z czego nieco ponad połowę stanowią auta w pełni elektryczne (BEV). Park samochodów dostawczych i ciężarowych z takim napędem liczy nieco ponad 6,1 tys. Liczba elektryków przypadających na jedną ładowarkę wzrosła z czterech w 2019 r. do prawie 10 w 2024 r.

Według danych Europejskiego Stowarzyszenia Producentów Samochodów (ACEA) pod względem liczby punktów ładowania aut elektrycznych, z wynikiem poniżej jednej ładowarki na 100 km dróg, Polska zajmuje jedno z ostatnich miejsc w Unii Europejskiej.

W cyklicznej analizie rynku elektromobilności w Polsce – Polish EV Outlook Index (PEVO Index) – przygotowanej przez PSPA, IBRM Samar i Otomoto – możemy znaleźć najnowsze dane na temat ogólnodostępnych punktów ładowania pojazdów elektrycznych. Na koniec lutego 2024 r. w Polsce było ich 6213, co oznacza wzrost rok do roku o 33 proc. W tym było 4507 punktów ładowania typu AC (+26 proc. r/r) oraz 1706 typu DC (+55 proc. r/r). W lutym przybyło 127 nowych punktów.

PSPA podkreśla, że aby Polska mogła wypełnić cele unijnego rozporządzenia AFIR i rozwijać zeroemisyjny transporty na szeroką skalę, konieczne jest usprawnienie procedur przyłączeniowych i zwiększenie nakładów finansowych na rozbudowę sieci przez operatorów systemów dystrybucyjnych. Więcej o tym w artykule: Jak przyspieszyć rozwój infrastruktury ładowania? PSPA ma propozycje zmian.

Katarzyna Poprawska-Borowiec