Randy M. Mott, CEERES: polski system wsparcia energii odnawialnej niezgodny z prawem
{więcej}Większość form pomocy państwa skierowanych do przemysłu wymaga zaawansowanych uzgodnień z Komisją Europejską. Niestety, wsparcie dla odnawialnych źródeł energii to kolejny przypadek, kiedy Polska działa tak, jakby wymogi Unii Europejskiej były opcjonalne lub fakultatywne – pisze Randy M. Mott, prezes firmy CEERES.
Artykuł 107 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej stanowi, że „wszelka pomoc przyznawana przez Państwo Członkowskie lub przy użyciu zasobów państwowych, w jakiejkolwiek formie, która zakłóca lub grozi zakłóceniem konkurencji poprzez sprzyjanie niektórym przedsiębiorstwom lub produkcji niektórych towarów, w zakresie, w jakim wpływa na wymianę handlową między państwami członkowskimi, jest niezgodna z rynkiem wewnętrznym. „
Artykuł 108 (3) przewiduje również, że państwa członkowskie muszą zawiadomić Komisją przed tym, zanim pomoc państwa będzie skuteczna: „Komisja będzie informowana, w czasie odpowiednim do przedstawienia swych uwag o wszelkich planach przyznania lub zmiany pomocy . Jeśli uznaje ona, że plan nie jest zgodny z rynkiem wewnętrznym w rozumieniu artykułu 107, bezzwłocznie wszczyna procedurę przewidzianą w ustępie 2. Państwo członkowskie nie może wprowadzać w życie projektowanych środków dopóki procedura ta nie doprowadzi do wydania decyzji końcowej „.
Pomoc państwa zakłócającą konkurencję wyklucza Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.
Cztery lata po tym, jak Komisja zbadała podobny do polskiego przypadek Wielkiej Brytanii i gdzie program „zielonych certyfikatów” dla energii odnawialnej uznano za „pomoc państwa”[DG Competition, C(2001)3267 final, State aid No N 504/2000 – United Kingdom Renewables Obligation and Capital Grants for Renewable Technologies, 28 listopada 2001], polski rząd w 2005 roku zignorował wymóg zgłoszenia Komisji naszego systemu. Oznaczać to może, że wszystkie zielone certyfikaty i opłaty zastępcze przyznane przez system od 2005 r. są niezgodne z prawem w rozumieniu Traktatu. [Zobacz CELF (C-199/06), 12 lutego 2008]. „W przypadkach, w których państwa członkowskie nie powiadomiły Komisji o planach przyznania lub zmiany zasad udzielania pomocy przed rozpoczęciem wprowadzanie jej w życie, pomoc ta jest niezgodna z prawem w odniesieniu do prawa wspólnotowego od momentu jej przyznania.” Informacja Komisji: „Zapewnienie skutecznego wykonania decyzji Komisji nakazujących państwom członkowskim odzyskanie pomocy przyznanej bezprawnie i niezgodnej pomocy państwa” (2007 / C 272/05), ust. 8. „Obowiązkowym w takich przypadkach jest odzyskanie przyznanych środków”.
Postępowaniem rekomendowanym w tym momencie jest natychmiastowe zgłoszenie i doprowadzenie do zatwierdzenia tego rodzaju pomocy publicznej przez Brukselę. Chociaż byłby to skrajny przypadek wstecznej akceptacji, nie jest to nieprawdopodobne. Problemem może być to, że wyżej wymienione zatwierdzenie przez Komisję wymaga zgodności z wytycznymi w sprawie pomocy państwa przeznaczonej na ochronę środowiska – to właśnie mogłoby być przeszkodą dla zaakceptowania polskich zielonych certyfikatów.
Problemem obecnego programu wsparcia jest także to, że w sumie około 70% certyfikatów otrzymały zamortyzowane już instalacje oraz te, które prowadzą współspalanie.
Pomoc udzielana dla współspalania węgla z biomasą w pełnej wartości zielonego certyfikatu zapewnia nieproporcjonalnie wysokie zyski firmom, które to współspalanie prowadzą i zakłóca konkurencję. Zgodnie z regułami konkurencji żadna technologia nie może otrzymać korzystniejszego traktowania od innych.
Na mocy obowiązującej ustawy Prawo Energetyczne, wszelkie formy wytworzonej energii odnawialnej objęte postanowieniami ustawy mają otrzymywać taką samą pomoc, tj. „zielony certyfikat” za MWh wytworzonej energii elektrycznej. Faktem jest, że wszystkie formy energii odnawialnej, z wyjątkiem współspalania, obejmować muszą budowę nowych urządzeń wytwarzających energię.
„Jak stwierdzono w pkt 59, akapit 1 – wytycznymi dotyczącymi ochrony środowiska, państwa członkowskie mogą zrekompensować różnicę między kosztami produkcji energii ze źródeł odnawialnych a ceną rynkową danej energii. Tak więc, rekompensata może odnosić się jedynie do dodatkowych kosztów produkcji przyjaznej dla środowiska produkcji energii elektrycznej w porównaniu do kosztów produkcji energii w oparciu o konwencjonalne źródła energii. ” – fragment decyzji Komisji z dnia 24 kwietnia 2007 r. w sprawie pomocy państwa przyznanej przez Słowenię – sprawa nr C 7/2005, ust. 85, zobacz także C 4938 (2011) (Rumunia), par. 64 str.15.
Wsparcie współspalania w Polsce jest rażąco i całkowicie sprzeczne z tą zasadą. Instytut Energetyki Odnawialnej, który został oficjalnie upoważniony w poprzednim roku do zbierania danych o kosztach budowy i funkcjonowania różnych technologii OZE w celu zapewnienia dostosowania tak zwanych „współczynników korekcyjnych”, stwierdził w nieoficjalnym raporcie, że współspalanie biomasy z węglem, wymaga maksymalnie tylko 0,13 zielonego certyfikatu na MWh energii elektrycznej. IRR (wewnętrzna stopa zwrotu inwestycji) dla współspalania wynosi ponad 120%, to jest około dziesięć razy więcej niż dla innych technologii. Ten fakt łatwo tłumaczy zakłócenia na rynku zielonych certyfikatów.
Kolejny problem dotyczy wybudowanych wiele lat temu elektrowni wodnych, które otrzymują zielone certyfikaty z naruszeniem wyraźnych przepisów UE, gdyż te obiekty zostały już w pełni zamortyzowane [Wytyczne wspólnotowe w sprawie pomocy państwa na ochronę środowiska 2008, Dz.U. C 82/1, par. 109 (a)]. Niektóre z tych elektrowni pochodzą nawet sprzed drugiej wojny światowej.
Zgodnie z projektem nowej ustawy o Odnawialnych Źródłach Energii przygotowanym przez Ministerstwo Gospodarki, wsparcie dla współspalania rozpoczyna się od jednej trzeciej obecnego poziomu i jest stopniowo zmniejszane do zera w ciągu kilku lat. Instytut Energetyki Odnawialnej, który został wybrany przez Ministerstwo Gospodarki do weryfikacji kosztów wytworzenia energii odnawialnej dla wszystkich technologii, zauważył, że współspalanie prawdopodobnie nie wymaga w ogóle wsparcia lub tylko 13% pełnej wartości certyfikatów (w krótkim okresie amortyzacji). Tak więc wyrównanie szans dla różnych technologii energii odnawialnej musi spowodować przyjęcia dla współspalania znacznie niższego wsparcia niż dla innych wytwórców, ma to związek z proporcjonalną kwotą dotacji wymaganej do pobudzenia inwestycji na rynku. Stare elektrownie wodne w ramach projektu ustawy autorstwa Ministerstwa Gospodarki nie będą otrzymywać żadnego wsparcia.
Inne technologie miałyby współczynniki korekcyjne na podstawie rzeczywistych kosztów produkcji różnych rodzajów energii odnawialnej. To zróżnicowanie jest konieczne dla spełnienia unijnych przepisów. Zobacz C (2010) 2211, State aid No N 65/2010 – United Kingdom Amendments to the Renewables Obligation Certificates (ROCs) scheme 30 marca 2010 r. („… zróżnicowanie kosztów odpowiadających średnim przewidywanym przychodom … będzie zatem można uniknąć nadmiernej rekompensaty dla różnych producentów „). Zobacz C (2011) 4938, Pomoc państwa SA. 33134 2011/N- Rumunia, Zielone certyfikaty dla promowania energii ze źródeł odnawialnych, 13 lipca 2011. 8-9.
Obecnie polskie firmy otrzymały miliardy złotych niezgodnej z prawem pomocy, w tym wszystkich certyfikatów i opłat zastępczych. Sytuacja robi się poważna, ponieważ Komisja bada już skargi na ten temat. Bez jakiegokolwiek działania, może się skończyć koniecznością zwrotu uzyskanych kwot, co miałyby istotny wpływ na cały sektor energetyczny. Rozwiązanie problemu wymaga zgłoszenia i zatwierdzenia przez UE, a to z kolei wymaga zmiany całego systemu.
Polska nie może analizować uruchomienia nowego systemu bez naprawienia starego. Utrzymywanie takiego stanowiska jest świadectwem wysokiej nieodpowiedzialności rządu. Konieczność zwrotu zielonych certyfikatów i opłat zastępczych stworzy ogromny problem na rynku. Nie ma już czasu na ignorancję ani prowadzenie gier z Brukselą.
Randy M. Mott, CEERES
…
Obecnie w Komisji Europejskiej trwa dochodzenie związane z brakiem uzasadnienia legalności współczynników współspalania. Dla upublicznienia tego faktu w dn. 15-16 stycznia 2014 r. w Warszawie, odbędzie się największa międzynarodowa konferencja z udziałem ekspertów prawniczych :
POMOC PAŃSTWA A ENERGIA ODNAWIALNA:
CZY KONKURENCJI UDA SIĘ PRZETRWAĆ TĘ INTERWENCJĘ?
Więcej informacji – w tym pełna agenda spotkania – znajduje się na stronie:
http://www.bellevue.com.pl/index.php/pl/program
