Weszła w życie nowelizacja ustawy o OZE. Co się zmieniło?
Obowiązuje już nowa wersja ustawy o odnawialnych źródłach energii, która została zaktualizowana o nowelizację przyjętą przez Sejm w ubiegłym miesiącu i podpisaną przez prezydenta przed dwoma tygodniami. Co zmieniło się w kluczowej ustawie dla rynku energii odnawialnej?
Najważniejszym obszarem, który reguluje ostatnia nowelizacja ustawy o odnawialnych źródłach energii, jest system aukcyjny, a więc najważniejszy mechanizm wspierania inwestycji w energetyce odnawialnej, który miał przybliżyć Polskę do wywiązania się z celu OZE na rok 2020, ale którego wdrażanie zostało wstrzymane na skutek wadliwych regulacji związanych z łączeniem pomocy publicznej i operacyjnej, które zakwestionowała Komisja Europejska.
Porządki w systemie aukcyjnym
Wprowadzona w ostatniej nowelizacji ustawy o OZE reguła kumulacji publicznej zakłada pomniejszenie pomocy operacyjnej, o którą inwestor ubiega się w aukcji w postaci gwarantowanej ceny za energię, uwzględniającej premię ponad cenę rynkową, o wszelką uprzednio otrzymaną pomoc inwestycyjną – np. unijną dotację.
Brak doprecyzowania tej kwestii we wcześniejszej wersji systemu aukcyjnego mógł dawać przewagę inwestorom, którzy posiadali pomoc inwestycyjną, dzięki czemu potencjalnie mogli oferować niższe ceny za energię, zwiększając tym samym swoje szanse na wygranie aukcji.
Zagwarantowana w drodze aukcji stała cena energii ma przysługiwać inwestorowi przez 15 lat od uruchomienia wytwarzania i będzie co roku powiększana o wskaźnik inflacji.
Przy okazji w ustawie o OZE wprowadzono też w systemie aukcyjnym nowe koszyki aukcyjne, a nawet określono maksymalne ceny, które będą mogli zgłosić inwestorzy w poszczególnych, zaplanowanych na ten rok aukcjach (wcześniej te ceny podawano w rozporządzeniu ministra energii).
W systemie aukcyjnym obowiązują teraz następujące koszyki aukcyjne. W koszyku 1. przewidziano miejsce dla: 1) instalacji wykorzystujących wyłącznie biogaz pozyskany ze składowisk odpadów, 2) instalacji wykorzystujących wyłącznie biogaz pozyskany z oczyszczalni ścieków, 3) instalacji wykorzystujących wyłącznie biogaz inny niż określony w ppkt l i 2 powyżej, 4) wyłącznie dedykowanej instalacji spalania biomasy lub układów hybrydowych, 5) wyłącznie instalacji wykorzystujących biomasę, biopłyny, biogaz lub biogaz rolniczy spalany w dedykowanej instalacji spalania wielopaliwowego, 6) wyłącznie dedykowanej instalacji spalania biomasy lub układów hybrydowych, w wysokosprawnej kogeneracji.
W koszyku 2. przewiduje się miejsce dla trzech technologii: 1) instalacji wykorzystujących wyłącznie hydroenergię do wytwarzania energii elektrycznej oraz 2) instalacji wykorzystujących wyłącznie energię geotermalną do wytwarzania energii elektrycznej, a także 3) instalacji wykorzystujących wyłącznie energię wiatru na morzu.
Koszyk 3. jest dedykowany instalacjom wykorzystującym wyłącznie biogaz rolniczy. W koszyku 4. o wsparcie będą rywalizować instalacje wykorzystujące wyłącznie energię wiatru na lądzie oraz instalacje wykorzystujące wyłącznie energię promieniowania słonecznego. Natomiast w ostatnim koszyku 5. przewidziano wsparcie wyłącznie dla instalacji hybrydowych.
Wejście w życie najnowszej nowelizacji ustawy o odnawialnych źródłach energii otwiera drogę do organizacji kolejnych aukcji, których wdrażanie zostało wstrzymane w roku ubiegłym.
Ministerstwo Energii zakłada, że w najbliższych akcjach skorzystać mają najbardziej inwestorzy planujący budowę farm wiatrowych o mocy ponad 1 MW, którzy powinni zbudować w systemie aukcyjnym wiatraki o łącznej mocy nawet 1 GW. Tegoroczne aukcje mają też dać duże wsparcie dla elektrowni fotowoltaicznych o mocy do 1 MW, skutkując budową elektrowni PV o łącznej mocy do 750 MW. Znaczące wsparcie – do 180 MW – mają też zyskać projekty hybrydowe.
ME zaplanowało też na ten rok aukcje dla innych technologii OZE, ale dla nich nie przewiduje się tak dużego wsparcia.
.png)
Prognozowany przez Ministerstwo Energii potencjał zakontraktowanych mocy w aukcjach w 2018 roku z podziałem na poszczególne technologie (dane w MW)
Taryfy gwarantowane dla biogazu i hydroenergii
Przygotowana przez ME nowelizacja wprowadza też nowe mechanizmy wsparcia dla instalacji OZE o mocy do 500 kW, w postaci stałej ceny, z której będą mogli skorzystać producenci energii z elektrowni wodnych, biogazu rolniczego, odpadowego czy otrzymywanego z oczyszczalni ścieków.
Wprowadzono dla wyżej wymienionych instalacji o mocy zainstalowanej mniejszej niż 500 kW mechanizm określony w ustawie jako feed-in-tariff (FIT), a dla instalacji o mocy nie mniejszej niż 500 kW i mniejszej niż 1 MW – system określany jako feed-in-premium (FIP).
Stała cena zakupu energii ma wynosić 90 proc. ceny referencyjnej dla danego typu instalacji i powinna być waloryzowana corocznie średniorocznym wskaźnikiem cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem z poprzedniego roku kalendarzowego.
Mechanizmy FIT i FIP mają obejmować analogiczne warunki kumulacji pomocy publicznej jak w systemie aukcyjnym.
Taryfy FIT lub FIP mają obowiązywać przez 15 lat, ale nie dłużej niż do 31 grudnia 2035 r.
Jak zwykle zmiany w biomasie
Tradycyjnie nowelizacja ustawy o OZE nie może się obyć bez zmian w zasadach wykorzystywania biomasy.
I tak w ostatniej nowelizacji znajdziemy sześć zmienionych lub nowych definicji związanych z energetyką biomasową – biomasy pochodzenia rolniczego, biopłynów, biowęgla, dedykowanej instalacji spalania biomasy, toryfikatu oraz drewna energetycznego.
Rozwinięcie koncepcji spółdzielni energetycznych
Autorzy najnowszej nowelizacji ustawy o OZE zdecydowali się – dosyć niespodziewanie – na rozwinięcie koncepcji spółdzielni energetycznej, przez którą rozumie się „spółdzielnię w rozumieniu ustawy z dnia 16 września 1982 r. – Prawo spółdzielcze (Dz. U. z 2017 r. poz. 1560 i 1596), której przedmiotem działalności jest wytwarzanie energii elektrycznej lub biogazu, lub ciepła, w instalacjach odnawialnego źródła energii i równoważenie zapotrzebowania energii elektrycznej lub biogazu, lub ciepła, wyłącznie na potrzeby własne spółdzielni energetycznej i jej członków, przyłączonych do zdefiniowanej obszarowo sieci dystrybucyjnej elektroenergetycznej o napięciu znamionowym niższym niż 110 kV lub sieci dystrybucyjnej gazowej, lub sieci ciepłowniczej”.
Łączna moc zainstalowana elektryczna wszystkich instalacji odnawialnego źródła należących do członków spółdzielni ma umożliwiać pokrycie nie mniej niż 70 proc. rocznego zapotrzebowania na energię elektryczną wszystkich członków tej spółdzielni.
Przynajmniej jedna instalacja odnawialnego źródła energii w ramach spółdzielni energetycznej ma zapewniać stopień wykorzystania mocy zainstalowanej elektrycznej większy niż 3504 MWh/MW/rok,
Liczba członków spółdzielni ma być nie mniejsza niż 1000, a działalność takich podmiotów ma obejmować obszar gmin wiejskich lub miejsko-wiejskich w rozumieniu przepisów o statystyce publicznej.
Ponadto przewiduje się ograniczenia dotyczące maksymalnej mocy instalacji działających w ramach spółdzielni. W zakresie energii elektrycznej maksymalna moc instalacji będzie mogła wynosić 10 MW, w zakresie produkcji biogazu przewiduje się maksymalną wydajność rzędu 40 mln m3, a w przypadku produkcji ciepła w instalacjach OZE w skojarzeniu ich maksymalna moc nie powinna przekraczać 30 MW.
Na razie w ustawie o odnawialnych źródłach energii nie znajdziemy jednak rozwiązań, które miałyby tworzyć preferencje dla takich podmiotów na rynku energetycznym.
Instalacje hybrydowe
Aktualnie system aukcyjny przewiduje możliwość organizacji oddzielnych aukcji dla tzw. instalacji hybrydowych.
Zgodnie z wpisaną do ustawy o OZE definicją, przez takie instalacje rozumiemy „wyodrębniony zespół urządzeń opisanych przez dane techniczne i handlowe, przyłączonych do tej samej sieci dystrybucyjnej lub przesyłowej o napięciu znamionowym nie wyższym niż 110 kV, w których energia elektryczna jest wytwarzana wyłącznie z odnawialnych źródeł energii, różniących się rodzajem oraz charakterystyką dyspozycyjności wytwarzanej energii elektrycznej”.
W ramach hybrydowej instalacji, w rozumieniu poprawionej ustawy o OZE, każda jednostka wytwórcza ma posiadać moc zainstalowaną elektryczną nie większą niż 80 proc. łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej tego zespołu.
Dodatkowo jednostki wytwórcze wchodzące w skład instalacji hybrydowej muszą być wyposażone w jeden albo w kilka układów wyprowadzenia mocy, w ramach jednego albo kilku punktów przyłączenia, a łączny stopień wykorzystania mocy zainstalowanej elektrycznej musi być większy niż 3504 MWh/MW/rok.
Dodatkowy warunek dla instalacji hybrydowej to lokalizacja na obszarze jednego powiatu albo maksymalnie 5 graniczących ze sobą gmin, co pokrywa się z maksymalnym zasięgiem klastrów energii.
Instalacje hybrydowe mogą być wspomagane przez magazyny energii – energia z nich oddawana zostanie również uznana za energię odnawialną.
Mikroinstalacje i małe instalacje mogą być większe
Obecnie obowiązująca wersja ustawy o OZE zmienia maksymalną moc mniejszych instalacji, w przypadku których można korzystać z preferencji związanych z formalnościami czy odrębnych mechanizmów wsparcia przy sprzedaży energii.
Maksymalną moc najmniejszych instalacji OZE – tzw. mikroinstalacji – podniesiono z 40 kW do 50 kW. Natomiast maksymalną moc tzw. małych instalacji podniesiono z 200 kW do 500 kW. Ta ostatnia zmiana, w połączeniu z wprowadzeniem nowych mechanizmów wsparcia – może mieć szczególne znaczenie dla operatorów mniejszych biogazowni i hydroelektorwni, ale na preferencjach związanych m.in. z brakiem konieczności uzyskania koncesji skorzystają też właściciele mniejszych wiatraków czy elektrowni fotowoltaicznych.
Zgodnie z aktualną wersją ustawy o OZE mikroinstalacja to „instalację odnawialnego źródła energii o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej nie większej niż 50 kW, przyłączoną do sieci elektroenergetycznej o napięciu znamionowym niższym niż 110 kV albo o mocy osiągalnej cieplnej w skojarzeniu nie większej niż 150 kW, w której łączna moc zainstalowana elektryczna jest nie większa niż 50 kW”.
Natomiast mała instalacja to „instalację odnawialnego źródła energii o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej większej niż 50 kW i mniejszej niż 500 kW, przyłączoną do sieci elektroenergetycznej o napięciu znamionowym niższym niż 110 kV albo o mocy osiągalnej cieplnej w skojarzeniu większej niż 150 kW i nie większej niż 900 kW, w której łączna moc zainstalowana elektryczna jest większa niż 50 kW i mniejsza niż 500 kW”.
Dla małych instalacji ustawa o odnawialnych źródłach energii przewiduje teraz zwolnienie z odpowiedzialności za bilansowanie handlowe, którą ma ponosić – łącznie z jej kosztami – tzw. sprzedawca zobowiązany.
Prosumenci objęci podatkiem VAT
Nowelizacja ustawy o OZE, która właśnie weszła w życie, zakłada istotną zmianę, która dotknie prosumentów. Nowe przepisy nakładają bowiem na nich obowiązki związane z podatkiem VAT.
Regulacje wprowadzone na wniosek Ministerstwa Finansów do ustawy w art. 4 ust. 9 zakładają, że wprowadzanie energii elektrycznej do sieci przez prosumenta będzie co do zasady opodatkowane VAT. – Dodatkowo, prosument dokonujący odpłatnej dostawy energii co do zasady będzie zobowiązany do udokumentowania takiej transakcji fakturą VAT i będzie musiał dokonać stosownej rejestracji jako podatnik VAT, składać deklaracje VAT oraz pliki JPK – oceniają eksperci podatkowi Sławomir Patejuk i Marcin Baj z kancelarii podatkowej Advicero Tax.
Wdrożenie takich regulacji w zaproponowanej formie nie musi oznaczać dla prosumentów konieczności odprowadzania podatku VAT. Z opodatkowania są bowiem zwolnione podmioty, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 tys. zł netto i trudno oczekiwać, że instalacje prosumenckie będą generować większą sprzedaż.
Jednak uznanie działalności prosumenckiej jako podlegającej podatkowi od towarów i usług może oznaczać dla właścicieli mikroinstalacji dodatkową biurokrację.
Wyjaśnienie opodatkowania wiatraków
Obowiązująca już wersja ustawy o OZE wyjaśnia w końcu niejasności związane z zasadami naliczania podatku od elektrowni wiatrowych, przywracając korzystniejsze dla inwestorów zasady sprzed przyjętej w 2016 r. ustawy o inwestycjach w elektrownie wiatrowe.
Zgodnie z brzmieniem ustawy, gminy muszą naliczyć za 2018 r. niższy podatek, zgodny z wcześniejszymi zasadami. Te gminy, które naliczyły już wyższy podatek, kierując się korzystniejszą dla siebie interpretacją przepisów z ustawy wiatrakowej, będą musiały część nadwyżki podatku zwrócić.
Pierwszy raz wyższy podatek część gmin naliczyła za 2017 r. Nowelizacja ustawy o OZE nie mówi jednak nic o konieczności zwrotu wyższego podatku za tamten rok – w tym przypadku właścicielom wiatraków może przyjść z pomocą Naczelny Sąd Administracyjny, który ma wkrótce wydać w tej kwestii wyrok.
Co w kolejnych nowelizacjach?
Ministerstwo Energii zapowiada już opracowanie kolejnej nowelizacji ustawy o odnawialnych źródłach energii, w której znajdą się nowe rozwiązania dla rynku OZE – w kolejce czekają rozstrzygnięcia choćby dotyczące energetyki prosumenckiej, zasad funkcjonowania klastrów energii i spółdzielni energetycznych, ale także kwestia wsparcia morskiej energetyki wiatrowej, dla której ME chce przygotować dedykowany system wsparcia (na razie w ostatniej nowelizacji morska energetyka wiatrowa zyskała jedynie zwolnienie z konieczności zdobycia pozwolenia na budowę jeszcze przed zgłoszeniem się do aukcji).
Resort energii wspomina też o osobnej ustawie o energetyce rozproszonej, na razie jednak nie wiadomo, kiedy jej projekt miałby powstać, ani jakie mechanizmy mogłyby się w niej znaleźć.
gramwzielone.pl
© Materiał chroniony prawem autorskim. Wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu tylko za zgodą wydawcy Gramwzielone.pl Sp. z o.o.
