Ile projektów PV zostanie zgłoszonych do aukcji?
Pierwsza aukcja dla instalacji fotowoltaicznych o mocy do 1 MW została ogłoszona przez prezesa Urzędu Regulacji Energetyki na 30 grudnia 2016 r. Dzięki niej, zdaniem Ministerstwa Energii, mają zostać zakontraktowane projekty farm fotowoltaicznych o mocy ok. 100 MW. W kolejnym roku, zgodnie z zapowiedziami ME i z projektem rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie maksymalnej ilości i wartości energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii, która może być sprzedana w drodze aukcji w 2017 r., dla instalacji PV o mocy do 1 MW ma być przeznaczone ok. 300 MW, z pominięciem instalacji o mocy zainstalowanej elektrycznej powyżej 1 MW.
Zgodnie z art. 7 ust. 8l pkt. 1 ustawy Prawo energetyczne, przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się przesyłaniem lub dystrybucją energii elektrycznej jest obowiązane sporządzać informacje dotyczące podmiotów ubiegających się o przyłączenie źródeł do sieci elektroenergetycznej o napięciu znamionowym wyższym 1 kV, lokalizacji przyłączeń, mocy przyłączeniowej, rodzaju instalacji, dat wydania warunków przyłączenia, zawarcia umów o przyłączenie do sieci i rozpoczęcia dostarczania energii elektrycznej. Informacje te przedsiębiorstwo ma aktualizować co najmniej raz na kwartał oraz zamieszczać je na swojej stronie internetowej.
Biorąc pod uwagę fakt, że aukcje zbliżają się wielkimi krokami, sprawdźmy, jaki jest potencjał rynku instalacji fotowoltaicznych. W tym celu skupmy się na instalacjach, które uzyskały od zakładów energetycznych warunki przyłączenia do sieci dystrybucyjnej, które z dużym prawdopodobieństwem mogą zostać zgłoszone przez inwestorów w aukcjach zapowiadanych w 2017 roku. Pod lupę weźmy czterech największych operatorów sieci dystrybucyjnych tj. PGE Dystrybucja, Energa Operator, Enea Operator oraz Tauron Dystrybucja.
Poniższe dane dotyczą stanu na koniec września 2016 r. Niestety brak jest informacji dotyczącej warunków przyłączenia do sieci dla instalacji fotowoltaicznych wydanych przez Polskie Sieci Elektroenergetyczne (wysokie napięcie), ze względu na brak rozróżnienia w zestawieniu instalacji OZE na poszczególne technologie. Można jednak z dużym prawdopodobieństwem przypuścić, że do tej pory żaden podmiot nie otrzymał od PSE warunków przyłączenia do sieci WN dla instalacji fotowoltaicznej, ponieważ zgodnie z prezentowanym zestawieniem (stan na 31.10.2016 r.), ostatnie warunki przyłączenia do sieci PSE dla instalacji OZE zostały wydane w dniu 25 października 2012 r., kiedy jeszcze mało kto myślał o budowie w Polsce instalacji fotowoltaicznych. Przykładowo pierwsze warunki przyłączenia do sieci Enea Operator dla instalacji PV o mocy 200 kW zostały wydane 4 lipca 2013 r.
Należy mieć także na uwadze, że informacje publikowane przez zakłady energetyczne dotyczą mocy przyłączeniowej, a nie mocy zainstalowanej elektrycznej, która będzie brana pod uwagę przy kwalifikowaniu instalacji do poszczególnych aukcji tj. aukcji dla instalacji o mocy do 1 MW. Dla niniejszego tekstu założyłem, że w każdym przypadku falowniki w instalacjach fotowoltaicznych nie zostały przeciążone, co pozwoliło mi przyjąć, że warunki przyłączenia do sieci wydane dla instalacji fotowoltaicznej o mocy przyłączeniowej wynoszącej 1 MW, dotyczą instalacji PV o mocy zainstalowanej elektrycznej równej 1 MW. Mając jednak na uwadze fakt, że w naszych szerokościach geograficznych moc zainstalowana elektryczna (moc paneli PV) jest w większości przypadków większa o ok. 10-20 proc. od mocy znamionowej falowników po stronie AC, niektóre instalacje fotowoltaiczne o mocy przyłączeniowej zbliżonej do 1 MW powinny zostać zakwalifikowane do koszyka aukcyjnego dla instalacji o mocy zainstalowanej elektrycznej powyżej 1 MW.
Niemniej jednak, można śmiało założyć, że zdecydowana większość inwestorów, których instalacje PV nieznacznie przekraczają moc zainstalowaną elektryczną 1 MW, zdecyduje się na zmniejszenie ich mocy, co ostatecznie pozwoli im wystartować w aukcjach przeznaczonych dla instalacji o mocy do 1 MW.
Przejdźmy teraz do liczb, jakie uzyskamy po analizie informacji zamieszczanych przez czterech głównych operatorów sieci dystrybucyjnych na terenie Polski. W przypadku instalacji fotowoltaicznych o mocy zainstalowanej do 1 MW wydane zostały warunki przyłączenia do sieci na łączną moc 1303,655 MW, natomiast dla instalacji fotowoltaicznych o mocy powyżej 1 MW na łączną moc 407,657 MW, co wskazuje jednoznacznie, w jakim kierunku zmierzali inwestorzy od momentu pojawienia się pierwszych projektów ustawy o OZE i jest zapewne pokłosiem potencjalnie wyższych stawek za sprzedawaną energię, które miały przysługiwać właścicielom instalacji o mocy do 1 MW.
Moc zainstalowana dla instalacji fotowoltaicznych o mocy do 1 MW przekłada się bezpośrednio na 1049 instalacji PV, co daje średnią moc na poziomie 0,75 MW. W przypadku instalacji o mocy powyżej 1 MW, warunki przyłączenia do sieci zostały wydane dla 223 instalacji PV, o średnia moc wynosi 1,83 MW, co – trzeba przyznać – nie jest specjalnie imponującym wynikiem.
Jeżeli chodzi o wydane warunki przyłączenia do sieci dla instalacji PV na terenie poszczególnych dystrybutorów energii elektrycznej, sprawa przedstawia się następująco:
Jak można wyczytać z powyższej tabeli, najwięcej wydanych warunków przyłączenia do sieci dla instalacji PV o mocy przyłączeniowej do 1 MW, zostało wydanych na terenie PGE Dystrybucja, co oczywiście wynika z tego, że PGE działa na największym obszarze dystrybucyjnym na terenie Polski.
Chcąc przeanalizować również rozwój rynku instalacji fotowoltaicznych na przestrzeni ostatniego roku, po wejściu w życie ustawy o OZE, postanowiłem przyjrzeć się również wydanym warunkom przyłączenia do sieci w 2016 r. Warunki wydane w 2016 r. uwzględniają wnioski złożone najwcześniej w sierpniu 2015 r., ze względu na okres, jaki mają zakłady energetyczne na wydanie warunków przyłączenia do sieci, który zgodnie z ustawą Prawo energetyczne wynosi 150 dni od momentu wpłacenia zaliczki na poczet przyłączenia instalacji do sieci OSD. Ilość wydanych warunków w 2016 roku przedstawia poniższa tabela:
Po zsumowaniu mocy przyłączeniowej wychodzi, że w 2016 r. wydano warunki przyłączenia do sieci dla instalacji fotowoltaicznych o mocy do 1 MW na łączna moc 313,633 MW, co stanowi 24 proc. łącznej sumy mocy wydanych warunków przyłączeniowych. Poza mało znaczącymi wyjątkami, zdecydowana większość wydanych warunków przyłączeniowych obejmuje okres od połowy 2013 r. do końca września 2016 r., co pozwala stwierdzić, że wejście w życie ustawy o OZE niespecjalnie wpłynęło na poczynania inwestorów. Z danych wynik, że przygotowywanie projektów przez inwestorów rozkłada się prawie równomiernie na cały ww. okres.
Największą instalacją, jaka do tej pory otrzymała warunki przyłączenia do sieci, jest instalacja położona na terenie obszaru Tauron Dystrybucja, a jej moc przyłączeniowa wynosi 17,971 MW. Poza przedstawionymi powyżej danymi, w informacjach przedstawianych przez Enea oraz Energa Operator zawarte są również dane podmiotów, które złożyły wnioski, ale nie otrzymały jeszcze warunków przyłączenia do sieci dystrybucyjnej.
Z przedstawionych danych, wynika, że na terenie Enea oraz Energa wpłynęły wnioski o przyłączenie instalacji o mocy do 1 MW odpowiednio o łącznej mocy 37,178MW i 34,574 MW oraz wnioski odpowiednio o łącznej mocy 61,394 MW i 19,808 MW dla instalacji powyżej 1 MW. Na uwagę zasługuje jedna instalacji na obszarze dystrybucji Enea, której wnioskowana moc przyłączeniowa wynosi 39,99 MW, która to w przypadku pozytywnego rozpatrzenia wniosku byłaby największą instalacją, jaka otrzymałaby warunki przyłączenia do sieci OSD.
Z przedstawionych danych, zgromadzonych na podstawie informacji udostępnianych przez głównych dystrybutorów energii na terenie Polski, wynika, że w tegorocznej (planowanej na 30 grudnia 2016 r.) oraz głównie w przyszłorocznej aukcji, można spodziewać się sporej konkurencji cenowej pomiędzy inwestorami. Niestety planowane 400 MW mocy, jaka ma zostać zakontraktowana w obecnym oraz przyszłym roku (dotyczy tylko instalacji o mocy zainstalowanej do 1 MW), jest zdecydowanie niewystarczająca dla potencjału, jakim dysponuje rynek instalacji fotowoltaicznych w Polsce.
Myślę, że Ministerstwo Energii powinno poważnie rozważyć przeprowadzenie w następnym roku przynajmniej jeszcze jednej aukcji dla instalacji o mocy do 1 MW oraz dodatkowej dla instalacji o mocy powyżej 1 MW, aby wykorzystać potencjał rynku oraz przybliżyć się do zapowiadanej realizacji 1-2 GW instalacji fotowoltaicznych do 2020 roku.
Musimy pamiętać, że przeprowadzenie aukcji nie gwarantuje realizacji inwestycji, szczególnie mając na uwadze dużą możliwą konkurencję cenową pomiędzy inwestorami oraz ryzyko braku realizacji inwestycji ze względu na zbyt niską cenę uzyskaną w aukcji na sprzedaż energii elektrycznej do sieci.
Patryk Rakowski