Reforma wsparcia OZE w Niemczech. Założenia ustawy EEG 3.0
Niemiecka Energiewende jest u progu ważnej reformy. Przyjęty przez rząd projekt ustawy wprowadza szereg zmian w systemie wsparcia OZE, które będą miały konsekwencje o zasięgu europejskim, również dla Polski. Cele niemieckiej transformacji energetycznej się nie zmieniają – w 2025 r. 45 proc. energii elektrycznej powinno pochodzić ze źródeł odnawialnych, a w 2050roku 80 proc. – przede wszystkim ze słońca i wiatru. Jednak funkcjonujący od ponad 20 lat system wsparcia dla OZE ma być bardziej rynkowy – komentuje Forum Analiz Energetycznych.
Niemiecka ustawa EEG to jedno z głównych narzędzi rozwoju OZE w Niemczech – od czasu, kiedy weszła w życie w 1990 r., udział OZE w wytwarzaniu energii elektrycznej w Niemczech wzrósł z 3,6 proc. do 30 proc. w 2015 r.
– Nowa, niemiecka ustawa OZE będzie miała zastosowanie dla nowych instalacji. Główne zmiany planowane obecnie przez rząd dotyczą m.in. odejścia od feed-in-tariffs (taryf gwarantowanych) na rzecz systemu aukcyjnego, preferowanego przez Komisję Europejską. Celem w prowadzenia aukcji jest poprawa efektywności kosztowej systemu wsparcia oraz uzyskanie większej kontroli nad rozwojem OZE – tempem wprowadzania poszczególnych źródeł do systemu. Jest to konieczne, żeby zarówno rozbudowa sieci, jak i działania, mające na celu efektywną kosztowo integrację z systemem energetycznym, nadążały za przyrostem mocy – komentuje Joanna Maćkowiak Pandera, szefowa Forum Analiz Energetycznych.
Coraz ważniejszą rolę będą też odgrywały wiatr i słońce. W ustawie przewiduje się roczny przyrost w energetyce wiatrowej na poziomie 2,8 GW rocznie, 600 MW w wielkoprzemysłowych instalacjach fotowoltaicznych oraz 7,2 GW w morskich farmach wiatrowych do 2020 r. Najwięcej kontrowersji budziło jeszcze niedawno finansowanie biomasy w Energiewende, jednak wypracowano kompromis w tej sprawie – zostanie utrzymane w ograniczonym zakresie. Niektóre technologie jak geotermia, hydroenergetyka czy wykorzystanie gazu wysypiskowego uważane są za technologie o ograniczonym potencjale, nie ma wystarczającej konkurencji pomiędzy podmiotami, aby można dla tych technologii wprowadzić system aukcyjny.
Dalszy intensywny rozwój energetyki w Niemczech będzie skutkował dyskusją o nowej architekturze rynku energii elektrycznej, w której istotne miejsce będzie odgrywać poprawa elastyczności systemu oraz rozwój współpracy regionalnej w kontekście europejskim. Duży priorytet źródeł OZE w Niemczech oraz w innych krajach – jak Francja i Wielka Brytania – będzie oddziaływał na politykę Unii Europejskiej.
Podjęto też zdecydowane kroki mające na celu ograniczenie przepływów kołowych (generowanych na północy Niemiec) poprzez ograniczenie powstawania farm wiatrowych na północy kraju. Na razie tempo rozwoju infrastruktury przesyłowej jest niewystarczające, aby dostarczyć energię elektryczną na południe, gdzie jest zlokalizowany przemysł. Dla współpracy polsko-niemieckiej w energetyce może to oznaczać odblokowanie jednego z ważnych, technicznych elementów, do tej pory uniemożliwiających integrację.
Znowelizowana ustawa powinna wejść w życie 1 stycznia 2017 r. po zatwierdzeniu przez obie izby parlamentu, co nastąpi w ciągu kilku tygodni. Przewiduje się, że zostanie przyjęta w kształcie zaproponowanym przez rząd.
Najważniejsze elementy nowelizacji:
- Aukcje zamiast taryf gwarantowanych
- Aukcje mają zastąpić dotychczasowy system feed-in tariffs. Taryfy gwarantowane otrzymają tylko te instalacje OZE, które wygrają przetarg.
- Przystępując do aukcji inwestor będzie musiał posiadać wymagane pozwolenia.
- Po wygraniu aukcji inwestor będzie miał dwa lata na oddanie instalacji do użytku.
- Po tym okresie, jeżeli instalacja nie powstanie, będą naliczane kary.
- Nowe instalacje, które wygrają aukcje, mają zapewnione finansowanie na kolejne 20 lat.
- Za system aukcyjny będzie odpowiadać Federalna Agencja ds. Sieci (Bundesnetzagentur), odpowiednik polskiego URE.
- Wsparcie energetyki wiatrowej na terenach północnych Niemiec zostanie ograniczone do poziomu 60% ze względu na konieczność dostosowania rozwoju OZE do infrastruktury przesyłowej oraz przepływy kołowe. Rozbudowa energetyki wiatrowej będzie odbywała się z uwzględnieniem specyfiki infrastruktury przesyłowej.
- 5% nowo instalowanych mocy OZE będzie udostępnione na aukcjach dla podmiotów z państw członkowskich UE.
- Aukcje dla dużych farm morskich będą zorganizowane według modelu centralnego. Urząd przygotuje powierzchnię pod budowę parku wiatrowego o potencjale np. 400 MW, a następnie ogłoszony zostanie przetarg na dostawcę technologii.
- Energetyka prosumencka
- Małe instalacje (mniejsze niż 750 kW) nie będą podlegać aukcjom – będą otrzymywać wsparcie poprzez taryfy gwarantowane na mocy dotychczasowej ustawy, tzw. EEG 2014. To rozwiązanie ma służyć utrzymaniu projektów małych i obywatelskich.
- Rozwój poszczególnych technologii OZE
- Dla wiatru na lądzie przewiduje się 2,8 GW rocznie, dla farm PV 600 MW (oraz dodatkowo duża część w instalacjach przydomowych), dla wiatru na morzu 7,2 GW do 2020 r. a do roku 2030 15 GW.
- Przyrost instalacji dedykowanych dla biomasy wyniesie 150 MW brutto rocznie do 2019 r. a w latach 2020 – 2022 r. 200 MW.
- Dla instalacji biomasowych wprowadzono ograniczenie wysokości wsparcia od 14,88 centów/kWh do maksymalnie 16,9 centów/kWh (w zależności od typu instalacji).
- Energetyka wodna, geotermalna i inne technologie OZE są wyłączone z systemu aukcji z powodu niskiego potencjału oraz zbyt małej konkurencji.
Forum Analiz Energetycznych
