Europejski rynek magazynów przyspiesza. Polska będzie jednym z liderów

Europejski sektor magazynowania energii zanotował w 2024 r. wyraźny wzrost inwestycji – mimo pewnego spadku instalacji segmencie w prosumenckich magazynów pracujących „za licznikiem” po rekordzie z 2023 r. W najbliższych latach jednym z liderów europejskiego rynku magazynowania energii ma być Polska.

Europejskie stowarzyszenie magazynowania energii (European Association for Storage of Energy, EASE) opublikowało najnowszą edycję raportu „European Market Monitor on Energy Storage (EMMES)”, w którym pokazuje, jak rozwija się europejski sektor magazynów energii. Zeszły rok okazał się rekordowy pod względem uruchomienia nowych zdolności do przechowywania energii elektrycznej w Europie.

Wzrost dzięki magazynom „Front-of-Meter”

Autorzy raportu odnotowują powstanie w 2024 r. w Europie magazynów energii o łącznej mocy 12 GW i pojemności 21,9 GWh. Oznacza to wzrost odpowiednio o 3% (moc) i 35% (pojemność) względem inwestycji zrealizowanych w 2023 r.

REKLAMA

Zeszłoroczny wzrost dynamiki inwestycji w magazyny energii w Europie był możliwy dzięki segmentowi sieciowych magazynów pracujących przed licznikiem (Front-of-Meter). EASE szacuje, że w 2024 r. w Europie powstały tego rodzaju magazyny o mocy 4,9 GW i pojemności 12,1 GWh. W porównaniu do inwestycji z 2023 r. oznacza to wzrost o 60%, jeśli chodzi o moc, a także aż o 280% pod względem pojemności.

EASE podkreśla wzrost pojemności magazynów energii „Front-of-Meter” uruchomionych w Europie w 2024 r. O ile zainstalowane rok wcześniej magazyny mogły pracować z nominalną mocą średnio przez 1,5 godz., o tyle magazyny uruchomione w 2024 r. oferowały już przeciętnie pracę przez 2,5 godz. (przy czym według prognozy EASE w 2025 r. średnia w tym zakresie spadnie do niecałych 2 godz.).

Spadek inwestycji w prosumenckie magazyny energii

Odwrotny trend EASE odnotowało w zakresie inwestycji w prosumenckie magazyny instalowane za licznikiem (Behind-the-Meter). W tym segmencie zarówno moc, jak i pojemność nowych magazynów uruchomionych w 2024 r. były niższe o 17% w porównaniu do inwestycji zrealizowanych w 2023 r. W zeszłym roku w Europie zainstalowane zostały magazyny energii „Behind-the-Meter” o łącznej mocy 7,1 GW i pojemności 9,8 GWh.

Należy przy tym podkreślić, że 2023 r. okazał się rekordowy pod względem inwestycji w prosumenckie magazyny energii w Europie. Powstały wtedy prosumenckie magazyny o łącznej mocy aż 8 GW w porównaniu do około 3 GW rok wcześniej.

W dużej mierze była to zasługa mocnego wzrostu cen energii elektrycznej w Europie wywołanego wzrostem cen gazu po rozpoczęciu rosyjskiej inwazji na Ukrainę. Ta sytuacja zwiększyła zainteresowanie europejskich odbiorców urządzeniami, które umożliwiają zwiększenie odporności na wzrost cen prądu z sieci.

W 2024 r. ceny energii elektrycznej w Europie zaczęły się stabilizować, a to przełożyło się na mniejszą liczbę instalacji nie tylko prosumenckich magazynów energii, ale także domowych systemów fotowoltaicznych i pomp ciepła. EASE podkreśla ponadto w tym kontekście wzrost koszów kredytów dla gospodarstw domowych po 2022 r., co wpłynęło na spadek zdolności do sfinansowania tego rodzaju inwestycji.

Na koniec 2024 r. najwięcej domowych magazynów energii w Europie według autorów raportu było: w Niemczech (około 1,7 mln), następnie we Włoszech (653 tys.), Wielkiej Brytanii (187 tys.), a także w Austrii (177 tys.) oraz w Belgii (142 tys.).

Elektrownie szczytowo-pompowe nadal liderem

Według informacji zawartych w najnowszym raporcie EASE całkowita moc magazynów energii w Europie wzrosła na koniec 2024 r. do 89 GW (brakuje informacji o pojemności). Największy udział w tym wyniku miały elektrownie szczytowo-pompowe. Ich łączna moc wynosiła 53 GW, natomiast moc elektrochemicznych magazynów energii – które bazują głównie na technologii litowo-jonowej – wynosiła 35 GW.

W tym akumulatorowe magazyny pracujące „przed licznikiem”, które przede wszystkim są wykorzystywane do świadczenia usług sieciowych i do zarabiania na hurtowych rynkach energii, miały moc 13 GW. Natomiast moc magazynów pracujących „za licznikiem”, głównie przechowujących energię na potrzeby odbiorców, wynosiła 22 GW.

EASE informuje także o magazynach termalnych, podając tym razem nie moc, ale ich skumulowaną pojemność, która na koniec zeszłego roku miała sięgać 1 GWh.

Polska dołączy do liderów

Zdecydowanym europejskim liderem, jeśli chodzi o potencjał magazynów energii, obecnie są Niemcy. Kolejne są Włochy i Wielka Brytania.

Autorzy raportu prognozują wzrost mocy elektrochemicznych magazynów energii w Europie w latach 2024-2030 z około 35 GW do 163 GW. Udział w tym wzroście ma być możliwy w dużej mierze dzięki nowym magazynom energii w Polsce.

REKLAMA

EASE zakłada, że inwestycje w polskim sektorze magazynów energii wzrosną w dużej mierze dzięki projektom „Front-of-Meter”, dla których inwestorzy zabezpieczyli kontrakty na rynku mocy.

Analitycy europejskiego stowarzyszenia magazynowania energii szacują, że Polska może być nawet europejskim numerem jeden w latach 2028-2029, jeśli chodzi o moc oddawanych do użytku sieciowych magazynów energii pracujących „przed licznikiem”.

Ogromne magazyny energii w Polsce wchodzą w etap budowy

Czekające nas przyspieszenie w zakresie rozwoju elektrochemicznych, sieciowych magazynów energii potwierdzają płynące z rynku informacje, które wskazują na przechodzenie pierwszych, ogromnych projektów magazynów w Polsce do etapu budowy.

Ostatnio rozpoczęcie budowy ogromnego magazyny energii na Pomorzu ogłosiła Polska Grupa Energetyczna. Magazyn energii w Żarnowcu – o mocy około 262 MW i pojemności 981 MWh – ma być gotowy za dwa lata i po wybudowaniu będzie jednym z największych tego typu obiektów w Europie. Ten magazyn dla PGE wykona firma LG Energy Solution Wrocław.

Do fazy budowy przechodzą też inne ogromne magazyny energii, które w naszym kraju zrealizuje portugalski GreenVolt. Chodzi o projekty w Turośni Kościelnej w województwie podlaskim (200 MW/800 MWh) oraz Nowej Wsi Ełckiej w województwie warmińsko-mazurskim (200 MW/800 MWh). Ostatnio GreenVolt wybrał wykonawcę tych magazynów. Kontrakt zdobył chiński BYD. Dostawy magazynów dla obu projektów powinny się rozpocząć w ostatnim kwartale 2025 r., a ich zakończenie planowane jest na pierwszy kwartał 2026 r.

Zarówno PGE, jak i GreenVolt zabezpieczyły dla swoich projektów kontrakty na rynku mocy, które przez 17 lat będą zapewniać tym inwestycjom stały poziom przychodów.

Wsparcie dla dużych magazynów energii będzie dostępne także na poziomie inwestycyjnym. Przykładem może być finansowanie z Krajowego Planu Odbudowy, po które chce sięgnąć m.in. PGE dla projektu Żarnowiec.
.

.

Miliardy złotych na magazyny energii w Polsce

Budowie kolejnych magazynów energii w naszym kraju - zarówno przed, jak i za licznikiem - będą ponadto sprzyjać ogromne, liczone w miliardach złotych fundusze, które na ten cel będą mogli pozyskać inwestorzy z programów realizowanych przede wszystkim przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW).

Pieniądze na ten cel Polska ma do wydania z unijnego Funduszu Modernizacji, Krajowego Planu Odbudowy, a także z regionalnych programów operacyjnych dla poszczególnych województw, w których już jest uruchamiane dofinansowanie na projekty parasolowe mające na celu wyposażenie prosumenckich instalacji OZE w urządzenia do przechowywania energii.

Już 4 kwietnia NFOŚiGW ma uruchomić nabór wniosków w dotychczas największym krajowym programie dofinansowania na magazyny energii z budżetem liczącym ponad 4 mld zł. Więcej na ten temat w artykule: Ogromne pieniądze na magazyny energii. Znamy zasady dofinansowania.

Piotr Pająk

Piotr.pajak@gramwzielone.pl

© Materiał chroniony prawem autorskim. Wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu tylko za zgodą wydawcy Gramwzielone.pl Sp. z o.o.