Współpraca z lokalnymi społecznościami sposobem na opóźnienia w realizacji projektów OZE

Zauważalna od pewnego czasu tendencja do zwiększania wagi konsultacji społecznych sprawia, że inwestorzy z branży OZE powinni prowadzić je w sposób profesjonalny i efektywny. Konflikt z okolicznymi mieszkańcami może bowiem nie tylko doprowadzić do opóźnienia w realizacji inwestycji, ale nawet ją całkowicie zablokować. Sposobem na zminimalizowanie tego ryzyka jest powierzenie przeprowadzenia konsultacji społecznych profesjonalnym pełnomocnikom.

Ryzyko społeczne jako element inwestycji w OZE

Konsultacje i współpraca z lokalnymi społecznościami to niezbędne elementy prawidłowego przeprowadzania istotnych inwestycji w OZE. Przychylnie nastawiona ludność nie tylko ułatwia realizację całego przedsięwzięcia, ale także eliminuje część problemów pojawiających się podczas eksploatacji farm wiatrowych lub fotowoltaicznych. Podmiotom z branży energetycznej powinno w związku z tym szczególnie zależeć na tym, by nie ignorować stanowiska osób, które żyją w okolicach planowanych inwestycji.

Tzw. ryzyko społeczne jest istotnym elementem bezpieczeństwa każdego większego przedsięwzięcia związanego z odnawialnymi źródłami energii. Coraz częściej konsultacji społecznych wymagają podmioty finansujące przedsięwzięcia inwestycyjne rozumiejąc, że opór lokalnej społeczności może doprowadzić nie tylko do zwiększenia kosztów inwestycji, ale nawet jej całkowitego zablokowania. Należy zatem wsłuchiwać się w głos mieszkańców zainteresowanych działaniami inwestora i rozwiewać ich wątpliwości. Niezbędne wydaje się tutaj wsparcie specjalistów z zakresu komunikacji i prawa, którzy w prostych słowach wytłumaczą wszystkie podnoszone kwestie oraz wskażą, jakie korzyści płyną z realizacji inwestycji.

Korzyści z OZE dla lokalnych społeczności

Choć inwestycje energetyczne wciąż są w Polsce demonizowane przez część społeczeństwa, nie ma ku temu racjonalnych podstaw. Istnieją co najmniej trzy powody, dla których OZE opłaca się lokalnym społecznościom.

Po pierwsze, co dosyć oczywiste, inwestycje związane z energetyką odnawialną tworzą nowe miejsca pracy. Przedsiębiorcy wykonujący prace budowlane i instalacyjne często sięgają po robotników mieszkających w okolicy inwestycji, chcąc w ten sposób ograniczyć koszty związane z przejazdami i zakwaterowaniem pracowników z innych części Polski. Inwestycje związane z OZE generują popyt na pracowników w czasie budowy oraz podczas późniejszej eksploatacji. Na rynku pojawiła się już tendencja pracowników do specjalizowania się w budowie i obsłudze urządzeń energetyki odnawialnej.

Społecznościom lokalnym powinno także zależeć na pozyskiwaniu inwestycji związanych z OZE, ponieważ oznacza to wzrost wpływów z podatków do budżetów samorządowych (przede wszystkim podatku od nieruchomości i od czynności cywilnoprawnych), a także wzrost popytu na dobra i usługi niezbędne do przeprowadzenia inwestycji.

Wreszcie jako zaletę OZE wskazuje się rozwijanie świadomości ekologicznej i edukację w zakresie troski o klimat. Farmy fotowoltaiczne lub farmy wiatrowe są idealnym pretekstem do prowadzenia zajęć z uczniami lub osobami chcącymi poznać tę tematykę. Wciąż jesteśmy daleko w tyle w kwestii edukacji ekologicznej i każde inicjatywy w tym zakresie należy uznać za potrzebne.

Rosnące znaczenie konsultacji społecznych

Wraz ze wzrostem świadomości lokalnej i mozolnym budowaniem społeczeństwa obywatelskiego rośnie także znaczenie konsultacji społecznych. Wyrazem tych tendencji są między innymi zmiany w prawie, które zwiększają wpływ mieszkańców na planowane w okolicy inwestycje. Przykładowo, we wrześniu 2023 r. w życie weszła duża nowelizacja ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, która wprowadziła do tego aktu prawnego cały rozdział poświęcony partycypacji społecznej w planowaniu przestrzennym, co oznacza także bezpośredni wpływ na inwestycje energetyczne.

Konieczność przeprowadzenia efektywnych konsultacji społecznych to jednak nie tylko wymóg natury prawnej. Jak wspomniano, nastawienie lokalnej społeczności ma istotne znaczenie dla powodzenia dużych inwestycji w OZE. Z tego powodu konsultacje społeczne warto dobrze zaplanować oraz zlecić ich poprowadzenie profesjonalistom, na przykład z kancelarii prawnych zajmujących się inwestycjami energetycznymi.

Koncepcja energetyki obywatelskiej

W ostatnich latach coraz głośniej mówi się o tzw. energetyce obywatelskiej. To termin używany do opisywania różnych form angażowania społeczności lokalnych oraz małych przedsiębiorstw w produkcję, dystrybucję i zarządzanie energią. Energetyka obywatelska zgodnie ze swoimi założeniami jest wytwarzana i konsumowana w ramach danej społeczności, co skutecznie walczy z demonizowaniem OZE i przekonuje mieszkańców danego regionu do zainteresowania się odnawialnymi źródłami energii.

Popularnym także na polskim gruncie przykładem takiej inicjatywy jest prosumpcja, czyli sytuacja, w której producent energii jest jednocześnie jej konsumentem. Nieco bardziej egzotyczne odmiany energetyki obywatelskiej to natomiast mikrosieci, czyli niezależne i lokalne sieci energetyczne, oraz spółdzielnie energetyczne rozkładające zyski i koszty produkcji energii w danej społeczności.

Rola prawnika w komunikacji ze społeczeństwem

Efektywne przeprowadzenie konsultacji społecznych wymaga nie tylko wnikliwej znajomości branży OZE, ale także eksperckiej wiedzy z zakresu prawa energetycznego, doświadczenia w relacjach z ludźmi oraz umiejętności rozwiązywania konfliktów społecznych. Uważamy, że dobrze przygotowani prawnicy z kancelarii zajmujących się odnawialnymi źródłami energii spełniają wszystkie powyższe wymagania.

Pełnomocnik procesowy posiada jeszcze jedną, istotną z perspektywy społeczności lokalnej zaletę. Działając w interesie oraz na rzecz swojego klienta może jednocześnie spojrzeć na problem danej inwestycji obiektywnie oraz z empatią podejść do zastrzeżeń mieszkańców. To trudna do przecenienia cecha, która często decyduje o tym, czy dany konflikt uda się zażegnać z korzyścią dla planowanego zamierzenia energetycznego.

Nie można także zapominać o tym, że każdy problem w relacjach inwestor – społeczność lokalna jest potencjalnym czynnikiem opóźniającym inwestycję. Przekłada się to oczywiście na wyższe koszty prac, a także szereg problemów natury podatkowej i administracyjnej. Jak wskazaliśmy wyżej, współpraca z lokalną społecznością powinna być priorytetem dla inwestorów z branży OZE, ponieważ nie tylko chronią się w ten sposób przed opóźnieniami w realizacji inwestycji, ale także dbają o to, by wybudowana instalacja OZE w kolejnych latach działała bez przeszkód ze strony okolicznych mieszkańców.