OZE w Bełchatowie. Nowe perspektywy dla regionu

Region bełchatowski, kojarzony głównie z tradycyjną energetyką węglową, przechodzi fundamentalną transformację. W ciągu najbliższej dekady wyczerpią się lokalne złoża węgla brunatnego, a kolejne bloki w Elektrowni Bełchatów – jednej z największych elektrowni węglowych w Europie – będą stopniowo wycofywane z użycia. Region ma jednak szansę pozostać ważnym obszarem wytwarzania energii elektrycznej w Polsce z wykorzystaniem nowych, niskoemisyjnych technologii – przekonuje Forum Energii w swojej analizie.

Rozpędzenie inwestycji OZE w regionie Bełchatowa jest możliwe już teraz, a pierwszym krokiem powinno być ustanowienie w tym regionie tzw. obszarów przyspieszonego rozwoju OZE. Jak podaje Forum Energii, z uwagi na wielkość elektrowni Bełchatów i jej centralne położenie w polskim systemie energetycznym konieczne jest koordynowanie działań na poziomie krajowym, tak by realnie umożliwić budowę i przyłączanie do systemu nowych źródeł energii.

Ważne, by zacząć działania już teraz i o Bełchatowie mówić nie tylko w kontekście wyłączania, ale i włączania nowych mocy.

REKLAMA

– Rozwój OZE w Bełchatowie może przyciągnąć nowy przemysł poszukujący dostępu do zeroemisyjnej energii, co pozwoli na zróżnicowanie gospodarcze regionu. Dostęp do zielonej energii jest coraz częściej kluczowym kryterium lokalizacji dla firm, a region bełchatowski ma potencjał, by stać się liderem w tym obszarze. Firmy produkcyjne pilnie potrzebują dostępu do czystej i taniej energii, a przyciągnięcie ich do regionu stworzy nowe, stabilne miejsca pracy dla jego mieszkańców, którzy do tej pory byli związani z kompleksem wydobywczo-energetycznym – zwraca uwagę Aleksandra Gawlikowska-Fyk, autorka raportu „OZE w Bełchatowie. Nowe perspektywy dla regionu” .

Obszary przyspieszonego rozwoju OZE

Forum Energii przypomina, że do tworzenia obszarów przyspieszonego rozwoju OZE (OPRO) mobilizują Polskę zobowiązania wynikające z dyrektywy o odnawialnych źródłach energii (RED III) oraz z wykorzystywania unijnych pieniędzy z Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO). Zgodnie dyrektywą RED III do lutego 2026 r. kraje Unii Europejskiej powinny wskazać obszary rozwoju energetyki odnawialnej na uproszczonych zasadach.

Obszary przyspieszonego rozwoju OZE powinny być wytyczone przede wszystkim na terenach poprzemysłowych. Właśnie z tego powodu teren siedmiu powiatów województwa łódzkiego (35 gmin), obecnie ściśle związanych z górnictwem węgla brunatnego, jest atrakcyjną lokalizacją.

Na obszarze transformacji, tj. w gminach, w których najbardziej będą odczuwalne skutki zamknięcia kopalni i elektrowni w Bełchatowie, ulokowano dotychczas około 160 MW w elektrowniach wiatrowych i 38 MW w instalacjach fotowoltaicznych. To niewiele. Według raportu Forum Energii dzięki ustanowieniu OPRO możliwe będzie wybudowanie tam blisko 1 GW elektrowni wiatrowych (przy ograniczeniach lokalizacyjnych dla wiatraków wynoszących 500 m), a potencjał fotowoltaiki wyniesie 5 GW.

Atuty regionu

Województwo łódzkie ze względu na rozproszoną zabudowę i rozdrobnione tereny leśne oraz przeciętne warunki wiatrowe na pierwszy rzut oka nie wydaje się najatrakcyjniejszym obszarem do lokowania OZE. Kluczową rolę odgrywają jednak inne atuty regionu, takie jak:

REKLAMA

• Centralne położenie. Region bełchatowski znajduje się w środkowej części Polski, co ułatwia dystrybucję wyprodukowanej energii do różnych części kraju i minimalizuje straty przesyłowe. Ta strategiczna lokalizacja powoduje, że teren jest atrakcyjny dla inwestorów w OZE.
• Istniejąca infrastruktura sieciowa. Region ma już rozwiniętą sieć przesyłową, która pierwotnie służyła do przesyłu energii z elektrowni węglowej. Ta infrastruktura może zostać wykorzystana do włączania do systemu energii z nowych farm wiatrowych i słonecznych, co zminimalizuje koszty budowy nowych linii przesyłowych. Zamknięcie elektrowni uwalnia również znaczne moce przyłączeniowe, które mogą być wykorzystane przez OZE.
• Duże tereny pokopalniane. Po zakończeniu wydobycia węgla brunatnego w regionie pozostaną rozległe tereny poprzemysłowe stanowiące idealne lokalizacje do budowy farm wiatrowych i fotowoltaicznych. Te obszary, często zdegradowane przez działalność górniczą, mogą zyskać nowe życie dzięki inwestycjom w OZE. Przyczyni się to z jednej strony do rewitalizacji krajobrazu, z drugiej zaś do tworzenia nowych miejsc pracy. Tereny te często mają już dostęp do infrastruktury drogowej i energetycznej, co dodatkowo obniża koszty inwestycji. Przykładem takiego wykorzystania obszarów pokopalnianych jest farma wiatrowa na Górze Kamieńsk zbudowana na zrekultywowanym zwałowisku.

Przygotowanie do inwestycji OZE

W raporcie Forum Energii podkreślono, że do realizowania polityki aktywnego wspierania OZE na obszarze 35 gmin w województwie łódzkim warto się przygotować. Rolą władz w regionie jest np. odpowiednie przygotowanie gruntów i przepisów ułatwiających rozwój źródeł odnawialnych.

Rekomendacje FE dla gmin z obszaru transformacji obejmują m.in.:

• transparentny proces mapowania potencjału OZE – zapewnienie przejrzystości w wyznaczaniu OPRO i udzielaniu pozwoleń na inwestycje;
• uwzględnienie OZE w planach zagospodarowania przestrzennego – uniknięcie błędów w planowaniu przestrzennym, które mogłyby utrudnić rozwój OZE;
• współpracę między gminami – wspólne ustalanie stref rozwoju OZE, aby wykorzystać najlepsze lokalizacje pod inwestycje;
• zaangażowanie operatorów sieci dystrybucyjnej – skoordynowanie procesów inwestycyjnych w sieci i źródła OZE;
• konsultacje społeczne – zapewnienie udziału społeczeństwa w procesie wyznaczania obszarów przyspieszonego rozwoju OZE.

Rola państwa

Zmiany ustawowe dotyczące definicji i metody wyznaczania obszarów przyspieszonego rozwoju OZE miały zostać przyjęte do końca 2024 r., tak się jednak nie stało. Zadaniem takich regulacji jest m.in. skrócenie procedur wydawania decyzji administracyjnych potrzebnych do rozpoczęcia budowy instalacji OZE do maksymalnie 12 miesięcy. Ostatnio Ministerstwo Klimatu i Środowiska przekazało do konsultacji projekt ustawy o promowaniu wytwarzania energii elektrycznej w morskich farmach wiatrowych, w którym mają się znaleźć m.in. zapisy dotyczące OPRO.

Forum Energii wskazuje, że mimo opóźnień na szczeblu centralnym utworzenie obszaru przyspieszonego rozwoju OZE w regionie bełchatowskim to doskonała okazja do zaplanowania w krótkim czasie rozwoju energetyki odnawialnej, tak by obszar ten mógł pozostać ważnym punktem na mapie energetycznej kraju. Przygotowanie takiej koncepcji dla Bełchatowa może stać się projektem pilotażowym dla rządu i innych regionów Polski.

Według autorów raportu opracowanie to może być podstawą i inspiracją do szczegółowego wytyczenia OPRO przez gminy znajdujące się w obszarze transformacji. Raport można pobrać na tej stronie.

redakcja@gramwzielone.pl

© Materiał chroniony prawem autorskim. Wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu tylko za zgodą wydawcy Gramwzielone.pl Sp. z o.o.