Czy czekają nas zmiany w programie Czyste Powietrze? Konsultacje społeczne

W Ministerstwie Klimatu i Środowiska odbyło się pierwsze z cyklu spotkań w ramach konsultacji społecznych dotyczących programu Czyste Powietrze. Konsultacjom przewodniczył wiceminister klimatu i środowiska Krzysztof Bolesta. 

Wśród omawianych na spotkaniu zagadnień znalazły się m.in. obecne kryteria wejścia do programu, sposób weryfikacji i dokumentacji dochodów, a także standard energetyczny budynków.

Czyste Powietrze jest ogólnopolskim programem dopłat do wymiany starych pieców oraz docieplenia domów jednorodzinnych. Ma na celu poprawę jakości powietrza oraz zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych przez wymianę źródeł ciepła i poprawę efektywności energetycznej jednorodzinnych budynków mieszkalnych. W trosce o beneficjentów programu MKiŚ stale pracuje nad dopracowywaniem jego kryteriów.

REKLAMA

Zdajemy sobie sprawę, że Czyste Powietrze to największy w Polsce i Europie projekt, w którym państwo dopłaca obywatelom do tego, aby poprawiać jakość powietrza przez np. termomodernizację budynków. Zauważamy, że ma on pewne niedociągnięcia i dlatego zdecydowaliśmy się na zorganizowanie konsultacji. Dzisiejsze spotkanie ma służyć temu, aby przedyskutować różne kwestie dotyczące programu. Liczymy na Państwa pomoc oraz cenne uwagi i spostrzeżenia – powiedział wiceminister Krzysztof Bolesta, otwierając spotkanie.

Kryteria wejścia do programu Czyste Powietrze

Konsultacje rozpoczęły się omówieniem obowiązujących kryteriów wejścia do programu Czyste Powietrze oraz sposobu dokumentowania i weryfikacji dochodów. Zwrócono uwagę na problem sztucznego zaniżania dochodów przez dopisywanie do składu osobowego gospodarstw domowych dodatkowych osób. Poruszono także kwestię przepisywania współwłasności budynku na osoby o najniższych dochodach w rodzinie.

Uczestnicy spotkania przedyskutowali też temat definicji beneficjenta oraz tego, czy progi dochodowe powinny być jedynym kryterium i jaka powinna być ich wysokość. Wskazano na konieczność włączenia GOPS i MOPS do przyznawania 100-proc. dofinansowania oraz uwzględnienia w tej kwalifikacji stanu technicznego budynku.

Prefinansowanie programu

Podczas konsultacji poruszono także kwestie dotyczące prefinansowania w programie. Zwrócono uwagę na problem nieuczciwych praktyk, szczególnie w przypadku gdy w imieniu beneficjentów występują pełnomocnicy. Zwrócono uwagę na nadużycia i przypadki wykorzystywania niewiedzy osób najmniej zamożnych. Wynikają one z tego, że zasady programu są zbyt elastyczne, a procedury uproszczone. Zaproponowano stworzenie innych kryteriów wejścia dla firm wykonawczych oraz zaangażowanie zewnętrznych podmiotów, takich jak banki.

Uczestnicy spotkania zgodzili się, że prefinansowanie w zasadzie nie byłoby potrzebne, gdyby zapewniono szybkie wypłaty w formie refundacji.

REKLAMA

Świadectwo charakterystyki energetycznej zamiast audytu

W kwestii standardu energetycznego budynków omówiono obecne wymagania w programie dotyczące zmniejszenia zapotrzebowania na energię użytkową do ogrzewania oraz wymóg audytu energetycznego przy kompleksowej termomodernizacji lub przy wymianie źródła ciepła na pompę ciepła. Rozważono wprowadzenie oceny energetycznej budynku przed rozpoczęciem prac oraz wymóg osiągnięcia konkretnego standardu energetycznego budynku po realizacji przedsięwzięcia.

Wśród propozycji zmian znalazło się wprowadzenie obowiązkowej termomodernizacji, szczególnie w przypadku wnioskowania o najwyższy poziom dofinansowania. Uczestnicy spotkania proponowali również odejście od audytów energetycznych na rzecz świadectw charakterystyki energetycznej budynków, których wykonywanie jest mocniej regulowane i podlega kontroli. Wskazano, że cele programu powinny być zbieżne z Długoterminową Strategią Renowacji Budynków.

Jak znaleźć rzetelnych wykonawców

Podczas spotkania poruszono także kwestię wykonawców w programie i sposobów na znalezienie uczciwych monterów. Zaproponowano uszczegółowienie wzoru umów, z których będą musieli korzystać wykonawcy, i wprowadzenie wymogu ubezpieczeń OC. Zasugerowano rozważenie wzmocnienia nadzoru na rozliczeniami między beneficjentem a wykonawcą, aby można było weryfikować wystawione przez nich faktury.

Padła propozycja stworzenia listy rekomendowanych wykonawców i zaangażowania organizacji branżowych w ich weryfikację. Wśród omawianych kwestii znalazł się pomysł wprowadzenia szkoleń dla pracowników i stworzenia dodatkowego programu kształcenia instalatorów.

Technologie stosowane w programie

Na koniec konsultacji omówiono technologie obecnie stosowane w programie, takie jak pompy, gaz czy instalacje hybrydowe. W obowiązującej wersji programu chętni na otrzymanie dotacji są zobowiązane do wymiany nieefektywnych źródeł ciepła na paliwa stałe (tzw. kopciuchów) na nowe, efektywne i ekologiczne źródła. W przypadku pomp ciepła i kotłów na biomasę wprowadzono obowiązek wyboru urządzeń z listy ZUM. Zastanawiano się nad wymaganiami dla urządzeń z tej listy oraz nad tym, czy obecny katalog kosztów kwalifikowanych (urządzeń i materiałów) jest wystarczający.

Poruszono także problem nielegalnych modyfikacji kotłów na paliwa stałe. Uczestnicy spotkania uznali, że program w przyszłości powinien uwzględniać instalacje hybrydowe, a niezależnie od technologii należy promować urządzenia i materiały o wysokiej jakości.

Jak podkreślił na zakończenie konsultacji wiceminister Krzysztof Bolesta, spotkania będą trwały co najmniej do końca października.