Blok pokryty panelami PV. Ile oszczędzają mieszkańcy?
Pionierska inwestycja w fotowoltaikę budynkową przyniosła spółdzielni obniżenie rachunków za energię elektryczną o ponad 70 proc. Teraz spółdzielnia realizuje pilotażowy projekt, którego celem jest obniżenie dzięki PV kosztów ciepłej wody dostarczanej do budynku. Kolejne panele fotowoltaiczne zasilające pilotażowe instalacje zamontowano na ścianach budynków. O inwestycjach w rozmowie z Gremwzielone.pl opowiada Marek Werbel, prezes szczecińskiej Spółdzielni Mieszkaniowej „Śródmieście”.
Katarzyna Poprawska-Borowiec, Gramwzielone.pl: Dlaczego spółdzielnia zdecydowała się na zainstalowanie fotowoltaiki na swoich budynkach?
Marek Werbel, prezes Spółdzielni Mieszkaniowej „Śródmieście”: W spółdzielczości mieszkaniowej przez wiele lat funkcjonowało pojęcie kosztów eksploatacyjnych zależnych i niezależnych od spółdzielni. Doszliśmy do wniosku, że z punktu widzenia mieszkańca nie ma to większego znaczenia, jak koszt jest zakwalifikowany. Pożądane jest dążenie do minimalizacji kosztów.
To był rok 2015 – w Polsce instalacje OZE dopiero raczkowały. Wtedy w spółdzielni narodził się pomysł obniżenia kosztów energii elektrycznej wykorzystywanej w tzw. częściach wspólnych. Skorzystaliśmy z oferty firmy zagranicznej posiadającej przedstawicielstwo w Polsce. Uprzednio szczegółowo zapoznaliśmy się z wykonanymi przez nią instalacjami na dachach bloków niemieckiej spółdzielni mieszkaniowej. A ponieważ Szczecin jest położony tuż przy granicy, to „wyprawa” nie była uciążliwa.
Finansowanie pionierskiej instalacji
Jaki był koszt instalacji i jak zostały sfinansowane? Czy koszty zostały przeniesione na mieszkańców?
Instalacje na spółdzielczych blokach wykonaliśmy w dwóch etapach:
- etap I (2016 r.) – Program Prosument (WFOŚiGW) – montaż systemów fotowoltaicznych na dachach 25 budynków spółdzielczych; łącznie 1361 paneli o łącznej mocy 353,9 kW. Koszt inwestycji to 2,1 mln zł, dotacja bezzwrotna wynosiła 40 proc. a na resztę zagwarantowana była wieloletnia pożyczka;
- etap II (2018 r.) – Regionalny Program Operacyjny Województwa Zachodniopomorskiego, konkurs „Montaż instalacji fotowoltaicznych o łącznej mocy 1000 kW na potrzeby spółdzielni Mieszkaniowej Śródmieście w Szczecinie”. Przy koszcie inwestycji rzędu 5,5 mln zł dotacja bezzwrotna wynosiła 45 proc., a pozostała część została sfinansowana środkami własnymi.
Mieszkańcy bezpośrednio nie zostali obciążeni kosztami inwestycji.
Jakie były początkowe założenia co do korzyści finansowych i prognozy oszczędności dzięki zainstalowanej fotowoltaice? Na ile się sprawdziły?
Wstępne założenia związane z efektywnością w pełni się sprawdziły. Biorąc pod uwagę lata 2013-2023 (baza-2013), rachunki za energię elektryczną w budynkach, na których zainstalowano systemy, były na koniec roku 2023 niższe średnio o około 75-80 proc.
Jakie korzyści z fotowoltaiki odnoszą mieszkańcy? Jak instalacja wpłynęła na zmianę wysokości czynszu?
Oczywiście mieszkańcy ponoszą niższe opłaty za energię elektryczną (o czym mowa powyżej). Nie widać tego wprost na odcinku opłaty z uwagi na fakt, że opłata za energię elektryczną części wspólnych jest jedną ze składowych opłaty eksploatacyjnej (utrzymanie czystości, konserwacja terenów zielonych, drobne naprawy) – a te koszty wzrosły. Jednak wskaźnik udziału kosztu energii w kosztach eksploatacji ogółem uległ znacznej redukcji.
Wykorzystanie energii z PV i rozliczanie nadwyżek
Jak jest wykorzystywana energia generowana przez instalacje fotowoltaiczne w zasobach spółdzielni?
Energią elektryczną z fotowoltaiki zasilamy tzw. części wspólne budynków, czyli oświetlenie wewnętrzne klatek schodowych, strychów, piwnic, a także zapewniamy oświetlenie zewnętrzne budynków, dźwigów osobowych, hydroforni, szlabanów, instalacji odlodzeniowych itp.
W jaki sposób rozliczane są nadwyżki produkowanej energii przekazywane do sieci? W jaki sposób najlepiej wykorzystywać nadwyżki? Co się bardziej opłaca – autokonsumpcja, sprzedaż czy magazynowanie?
W naszym przypadku korzystamy z poprzednio obowiązującego systemu rozliczenia rzeczowego z dostawcą energii (tzw. net-metering). Jest to moim zdaniem korzystniejsze rozwiązanie niż obowiązujący obecnie net-biling. Zdecydowanie najkorzystniejsza jest oczywiście autokonsumpcja.
Ciepła woda podgrzewana energią z PV
Najnowsza inwestycja spółdzielni dotyczy instalacji fotowoltaicznych zamontowanych na pionowych elewacjach. Dlaczego zdecydowano się na taki sposób montażu?
W ośmiu budynkach (osiedle „Małe Stoki”) nasza spółdzielnia podjęła działania pilotażowe związane z nowatorskim w skali kraju rozwiązaniem mającym na celu obniżenie kosztów ciepłej wody dostarczanej do budynku. Zimna woda przed dostarczeniem do podgrzania przez dostawcę jest wstępnie podgrzana w zasobnikach przez system paneli fotowoltaicznych. Dzięki temu podgrzewanie wody przez SEC (Szczecińska Energetyka Cieplna) zaczyna się od wyższej temperatury, co znacznie zmniejsza koszty tej usługi.
Jeśli pilotaż wskaże poprawność wstępnych analiz, planujemy rozszerzenie takiego rozwiązania w kolejnych budynkach. Z uwagi jednak na fakt, że w tych ośmiu budynkach był już uprzednio zainstalowany system fotowoltaiczny wykorzystywany do oświetlenia części wspólnych, montaż dodatkowych paneli okazał się niemożliwy z powodu braku miejsca na dachu. Stąd właśnie powstała konieczność montażu kolejnego zestawu paneli na ścianie budynku.
Z jakimi wyzwaniami wiązał się taki sposób instalacji?
Oczywiście inny sposób mocowania paneli to nowe wyzwania związane przede wszystkim ze sposobem mocowania. Tak zamontowane panele fotowoltaiczne opierają się na kotwach stalowych. Należało zaprojektować rozwiązanie, aby taki montaż nie pogorszył efektywności energetycznej budynku. Dzięki pionowej orientacji instalację cechuje większa odporność na mocny wiatr. Nie trzeba się również obawiać zasypania modułów śniegiem, co mogłoby ograniczać wydajność systemu.
Fotowoltaika balkonowa – wątpliwości
W Polsce coraz większą popularnością cieszy się fotowoltaika balkonowa. Czy w związku z tym trendem spółdzielnia rozważa montaż także i takiego rodzaju instalacji na swoich budynkach? Czy wyrażają Państwo zgodę, jeśli mieszkańcy chcą takie instalacje zamontować indywidualnie we własnym zakresie?
Zarządca budynku (w tym przypadku spółdzielnia) ponosi odpowiedzialność za instalacje zamontowane na tzw. częściach wspólnych. Mam sporo wątpliwości co do skutecznego wyegzekwowania od potencjalnego zainteresowanego wyeliminowania zagrożeń wynikających z takiej instalacji. Ponieważ temat jest ostatnio medialny, wskazuję poniżej kilka ważnych aspektów:
1. Zgodnie z orzecznictwem balustrada balkonu należy do części wspólnej budynku, a zatem wykorzystanie jej do indywidualnych potrzeb wymaga uzyskania zgody pozostałych współwłaścicieli lub zarządcy budynku, a niejednokrotnie uzyskania zgody projektanta na zmianę wyglądu elewacji budynku (w zależności od warunków zawartych w umowie z projektantem).
2. Sposób montażu urządzeń może mieć wpływ na zapewnienie bezpieczeństwa użytkowników nieruchomości budynkowej oraz osób postronnych przebywających na terenie nieruchomości. Niewłaściwy sposób zamontowania urządzeń może prowadzić do ich oderwania w wyniku zerwania się zbyt słabych w stosunku do obciążenia mocowań mechanicznych lub oderwania wywołanego czynnikami atmosferycznymi, jak chociażby silny wiatr.
3. Mikroinstalacje fotowoltaiczne niewątpliwie oddziaływują na instalację elektryczną zarówno budynku, jak i lokalu. Odziaływanie to jest zdecydowanie większe w przypadku mikroinstalacji pracujących w systemie on-grid, czyli włączonych do sieci. Rozwiązanie takie wymaga co najmniej ingerencji w istniejącą instalację elektryczną lokalu. Biorąc pod uwagę możliwości samodzielnego montażu takich systemów, pod znakiem zapytania pozostaje skuteczne zabezpieczenie instalacji przez użytkownika przed niepożądanymi wahaniami napięcia, a w szczególności jego nadmiernym wzrostem. Zjawisko to może doprowadzić do uszkodzeń elementów instalacji elektrycznej lub urządzeń odbiorczych. W przypadku zamontowania w budynku wielu indywidualnych mikroinstalacji PV może następować niekontrolowane zjawisko podwyższonego napięcia prądu, które może przenikać do instalacji elektrycznej całego budynku (WLZ), wprowadzając tym samym zakłócenia funkcjonowania instalacji w pozostałych lokalach.
4. Pod znakiem zapytania pozostaje również bardzo istotny aspekt, mianowicie jak zachowuje się system elektryczny w budynku w sytuacji kontrolowanego lub niekontrolowanego odłączenia napięcia przychodzącego z sieci elektroenergetycznej. Sytuacja tego rodzaju może mieć bardzo niebezpieczne skutki, polegające np. na porażeniu osoby prowadzącej prace na instalacji, przekonanej, że instalacja elektryczna została odłączona. Podobna sytuacja może mieć miejsce w trakcie prowadzenia akcji ratunkowej, podczas której wymagane jest odłączenie instalacji elektrycznej od źródła zasilania.
5. W przypadku zastosowania mikroinstalacji pracującej w systemie off-grid, czyli niewłączonej do sieci, pomimo zastosowania magazynu energii elektrycznej z pewnością również musi dojść do ingerencji w istniejącą instalację elektryczną lokalu lub wykonanie odrębnej instalacji umożliwiającej połączenia urządzeń odbiorczych z magazynem energii gromadzącym wytworzoną energię elektryczną. W rozwiązaniu off-grid występuje ryzyko związane z zastosowaniem nieodpowiedniego magazynu energii, tzn. niedostosowanego do współpracy z systemem fotowoltaicznym oraz niedostosowanego do użytkowania w lokalu mieszkalnym.
6. Ważnym elementem wyposażenia zapewniającym bezpieczeństwo użytkownika i budynku jest wykonanie instalacji odgromowej (uziemienie paneli fotowoltaicznych). Ze względu na brak przepisów nakazowych w tym zakresie egzekwowanie tego rodzaju rozwiązań może być wysoce utrudnione. Podkreślenia wymaga również fakt, że wykonanie uziemienia może nastręczać wiele problemów na etapie wykonawstwa, a w niektórych przypadkach będzie niemożliwe do wykonania. Należy pamiętać, że instalacja odgromowa musi być sprowadzona do ziemi lub połączona z elementami istniejącego na budynku uziomu.
Obecnie w Polsce atrakcyjną formą finansowania jest Grant OZE. Jakie są Państwa doświadczenia z tą formą finansowania inwestycji?
Tak, skorzystaliśmy z tej formy finansowania przy budowie wcześniej omawianego systemu wstępnego podgrzewu CWU (ciepłej wody użytkowej). W odróżnieniu od innych systemów środki są refundowane w 50 proc. na podstawie przedłożonych i zakwalifikowanych do rozliczenia przez BGK faktur. Uważamy to za bardzo wygodną i godną polecenia formę dofinansowania do budowy OZE.
Katarzyna Poprawska-Borowiec
katarzyna.borowiec@gramwzielone.pl
W Polsce ze względy na estetykę budynków i bezpieczeństwo ( porażenie i pożar) spółdzielnie nie zezwalają się na instalacje PV balkonowe
Już od 2017 roku w budynkach spółdzielni mieszkaniowej ZGODA w Biała Podlaska jest działająca instalacja OFF Grid na grzanie wody z PV. Prosty patent – podgrzewa się z PV ( 10kW) i inwerterami ELNIX wodę w zasobnikach 350l przed wymiennikami ciepła operatora energetycznego.
Uzyska ponad 70% oszczędności na zakupie ciepła.
To miło że są spółdzielnie którymi zarządzają odpowiedni ludzie-szkoda że tak mało. Większość ma prezesów pokroju Ryszarda Ochódzkiego.
Robiłem trochę w budowlance to wiem, że Polska to kraj skorumpowany i jak nie dasz łapówki to nie dopuszcza cie do roboty nawet jak wystawisz do przetargu najtańsza ofertę.
Ale kto umie czytać między wierszami sam z artykułu doczyta co chcę napisać.
Otóż PV robiona na spółdzielnię jest dobra, bo są dotacje i kasa pod stołem.
Autokonsumpcja zerowa, bo prąd zasila tylko żarówki i windy a gdy ludzie są w pracy to windy jeżdżą rzadko a i światła na klatkach nikt nie włącza.
Nie usłyszeliśmy jaka autokonsumcja, bo to ściema.
grzanie wody (dogrzewanie) w mieście gdzie jest elektrociepłownia to wmawianie idiotom, że ciepło prądu jest tańsze od ciepła z węgla.
Szczególnie ze w kogeneracji ciepło latem do grzania CWU jest ciepłem odpadowym bo sprawność generatorów prądu to 43-46% więc ciepło odpadowe pcha się w chłodnie kominowe lub próbuje zamienić na wodę lodową bo do CWU dużo tego ciepłą nie potrzeba
Do tego im wolniej ciepłownia pcha parę do wymienników tym więcej tej energii ucieknie przez izolacje rur.
U mnie zakłada się na blokach PV ale do zasilania PC i to jeszcze ma sens ale tu ktoś chciał ściemniać lokatorom i czytającym, że energia się nie marnuje a koszty spały o 70%.
No spadły bo ile takie żarówki led włączające sie na korytarzach o zbliżającym się zmroku pociągną?
30-60 minut i zaraz słońce zajdzie a panele przestaną generować nawet 5% mocy
Lepiej by ten prąd sprzedali lokatorom
Zatem trzeba utrudniać wieszanie paneli na balkonach bo za to nie ma łapówek
Ja sobie odpuściłem budowlanka bierze łapówkę od wykonawcy oraz od banku który to kredytuje bo nie będę dorabiał łapówkarzy którzy bez łapówki to ci nie odbiorą żadnej roboty, a nawet mei dopuszcza.
Zarządca żyje z łapek od wykonawcy i od banku, który roboty kredytuje
Mieszkańców się zachęca tym że nie muszą dopłacać do inwestycji dzięki temu, że kredyt bank daje na 14 lat. Dałby i wieczny kredyt.
Panele powieszone ukośnie na niedostępnej ścianie to głupota.
Ceny godzinowe zimą , ale i latem o świcie i zmierzchu najwyższe to panele pionowe zarobiłby więcej i nie zbierałby się na nich brud oraz nie degradował wiatr
Zdjęcie i tekst mówią, że panele z balkonów mogę spadać szczególnie te lekkie elastyczne co na zdjęciu.
Tymczasem śnieg i lód zsuwający się z pochyłych paneli na ścianie, gdzie nikt nie ma dostępu aby na czas to usunąć to mogą rozwalić głowę przechodniom.
Wszystkie argumenty przeciwko balkonówce są wyssane a palca i oparte na półprawdach.
Ale nie nie trzeba paneli uziemiać odgromem, bo wystarczy uziemienie przewodem PE
Dotąd nikt nie uziemiał metalowych balustrad.
porażenie prądem na sieci to bzdura bo falwoniki nie generują jak nie ma napięcia w sieci.Destabilizacja sieci wysokim napięciem to bzdura bo falwoniki się wyłączają jeśli napięcie za wysokie a przy tak wielkich odbiorach w bloku nie ma możliwości aby 1-2 panele podbiły napięcie jak każde mieszkanie np 33 na klatce mają moc przyłącza do 10 kW a transformatory są często w tym samym lub sąsiednim budynku
Tam napięcia stoją jak drut szczególnie dzięki tzw krotności która jest bardzo wysoka w takim mrowisku i nawet jak ktoś włącza piekarniki czy kuchnie indukcyjne to to sie gubi w mocy przyłącza na budynek i napięcie ani drgnie.
Szkoda komentować te wszystkei bzdury a spółdzielnie będą płaciły odszkodowania za utracone korzysci jeśli dadzą odmowę na montaz balkonówki.
W Niemczech już 1,5 mln mieszkań (i szybko się to rozpędza bo zestawy tanieją) ma instalacje balkonową i jak wejdzie ustawa zakazująca odmów to będzie łatwo policzyć ile przez odmowę lokator stracił np w 5 lat i będzie podstawa do żądania odszkodowania bo jakiś urzędnik w zarządzie się bał dać pozwolenie. Co ciekawe w artykule nie powołują się nawet na względy estetyczne.
Nie mogą zakazać montażu anten satelitarnych i kwiatów. Nie mogą zakazać klimatyzacji, suszarek bielizny itd. Ludzi płacą za utrzymanie części wspólnych i mają prawo do pewnej powierzchni z tych części
Nie ma lepszej kontroli stanu zamocowania paneli niż na balkonie
Panele o masie 16 kg skręca się w 4 puntach śrubami 8 mm o wytrzymałości 10-20 ton każda
Jest to stabilniejsze niż przykręcenie czaszy do ściany
Do tego przeglądy budowlane mają do tego łatwiejszy dostęp niż te spółdzielniane zamontowane na elewacji.Prawo spółdzielcze do poprawki, bo spółdzielnie to najbardziej skorumpowane miejsca
haha no to się uśmiałem, większych bzdur wymyślić nie można , punkt 3 i 4 wymiana , na pewno nie piał tego ktoś kto ma pojęcie o funkcjonowaniu systemów pv