Ile kosztuje ogrzanie domu? POBE zaktualizowało kalkulator

Porozumienie Branżowe na Rzecz Efektywności Energetycznej (POBE) zaktualizowało kalkulator, który pozwala oszacować koszt ogrzewania domu jednorodzinnego na podstawie aktualnych cen energii i paliw. Ile będzie kosztować ogrzanie domu zgodnie z cenami energii w trzecim kwartale 2024 r.?

Najnowsza aktualizacja kalkulatora POBE, który umożliwia porównanie koszów ogrzewania budynków jednorodzinnych i przygotowania w nich ciepłej wody użytkowej w trzecim kwartale 2024 r., uwzględnia powszechnie stosowane źródła ciepła i systemy grzewcze oraz zróżnicowany standard energetyczny budynków. Kalkulator kosztów ogrzewania zaktualizowano zgodnie ze zmieniającymi się cenami paliw i energii dla gospodarstw domowych.

Najtańsze jest ogrzewanie pompą ciepła

Jak wskazuje kalkulator POBE, na niedawnej zmianie cen energii elektrycznej i gazu ziemnego dla gospodarstw domowych (wprowadzonej od 1 lipca br.) skorzystały pompy ciepła. Ich konkurencyjność wzrosła szczególnie w porównaniu do kotłów na gaz ziemny. Co ciekawe, mimo że ceny węgla, drewna i granulatu drzewnego (pelletu) pozostają relatywnie niskie, konkurencyjność pomp ciepła wzrosła także w porównaniu do kotłów na paliwa stałe.

REKLAMA

Jak zauważa POBE, różnice w kosztach ogrzewania domu pompą ciepła i gazowym kotłem kondensacyjnym sięgają od 30 proc. w starszych domach do ponad 50 proc. w nowych budynkach. Organizacja obliczyła także, że wykorzystując instalację fotowoltaiczną, można zredukować koszty eksploatacji pompy ciepła o kolejne 30-50 proc. Redukcja kosztów będzie zależeć od mocy instalacji PV, zapotrzebowania budynku na energię cieplną oraz charakterystyki układu z pompą ciepła.

POBE zauważa, że pompy ciepła w nowych, dobrze izolowanych budynkach, a także w starszych domach poddanych termomodernizacji są najtańszym z analizowanych sposobów ogrzewania. Dodatkowo, jako jedyne urządzenia grzewcze, pompy ciepła oprócz ogrzewania pomieszczeń mogą także je chłodzić.

Standard ocieplenia wpływa na koszt ogrzewania

Aktualne ceny energii elektrycznej i paliw są tylko jednym z wielu czynników kształtujących koszty ogrzewania domu. Kolejnym czynnikiem jest standard energetyczny budynku, który definiuje jego zapotrzebowanie na energię do ogrzewania.

POBE uczula, że im lepiej jest zaizolowany dom i im mniejsze są w nim straty ciepła, tym mniej energii potrzeba do zapewnienia odpowiedniej temperatury w pomieszczeniach. A to sprawi, że koszty eksploatacji każdego źródła ciepła będą niższe.

Jak kształtuje się zapotrzebowanie na energię użytkową na potrzeby centralnego ogrzewania w zależności od standardu energetycznego domu, przedstawiono na poniższym wykresie.

POBE podkreśla, że domy z nieodpowiednią izolacją odznaczają się ponad trzykrotnie większym jej zużyciem niż budynki nowe, poddane termomodernizacji w ostatnich latach zgodnie ze standardem Warunków Technicznych (WT) 2021.

– Niestety w Polsce wiele istniejących budynków ma bardzo niski standard energetyczny. Dlatego ważne jest, aby wymianę źródła ciepła na bardziej nowoczesne i efektywne łączyć w nich z poprawą izolacyjności termicznej budynku. Dopiero takie działanie skutecznie ochroni właścicieli przed wysokimi kosztami ogrzewania i będzie antidotum na postępujący wzrost cen paliw. W ocenie potrzeb budynku może pomóc wykonanie audytu energetycznego, który obecnie jest dofinansowywany w 100 proc. w programie Czyste Powietrze – podkreśla Paweł Lachman, koordynator POBE.

Ile zapłacimy za ogrzewanie w trzecim kwartale 2024?

Szczegółowe zestawienia kosztów ogrzewania dla przykładowego budynku jednorodzinnego o powierzchni 150 m2, w którym mieszkają cztery osoby, w zależności od zastosowanego rozwiązania grzewczego i standardu energetycznego budynku (WT 2017, WT 2021 i EU 40) POBE zaprezentowało na wykresach.

Z wyliczeń POBE wynika, że najniższe roczne koszty ogrzewania domu poniosą właściciele gruntowych pomp ciepła z instalacjami ogrzewania podłogowego. Z kolei najwyższe rachunki zapłacą posiadacze kotłów elektrycznych i kotłów na olej opałowy. POBE zauważa, że wyraźnie wzrosły koszty ogrzewania domu gazem ziemnym.

W domu docieplonym zgodnie ze standardem WT 2017 roczne koszty eksploatacji najczęściej stosowanych urządzeń grzewczych wyniosą:

• dla gruntowych pomp ciepła − w przypadku ogrzewania podłogowego – około 3,3 tys. zł, a w przypadku grzejników – około 4,1 tys. zł. Po dodaniu instalacji fotowoltaicznej o mocy 5 kWp koszty spadną odpowiednio do 1,7 i 2,5 tys. zł;
• dla pomp ciepła typu powietrze-woda − w przypadku ogrzewania podłogowego – około 3,8 tys. zł, a w przypadku grzejników – około 4,9 tys. zł. Przy wykorzystaniu instalacji fotowoltaicznej o mocy 5 kWp koszty spadną do 2,3 i 3,3 tys. zł;
• dla kotłów na paliwa stałe − około 5,3 tys. zł w przypadku kotła na granulat drzewny (pellet) oraz od 4,1 do 5,4 tys. zł w przypadku kotłów węglowych;
• dla kondensacyjnych kotłów na gaz ziemny – od 6,7 do 6,9 tys. zł.

Właściciele nowych domów zrealizowanych w lepszym standardzie energetycznym (zgodnym z WT 2021) mogą liczyć na niższe rachunki. Roczne koszty ogrzewania wyniosą:

• dla gruntowych pomp ciepła – w przypadku ogrzewania podłogowego – około 2,5 tys. zł, a w przypadku grzejników – około 3,1 tys. zł. Przy wykorzystaniu instalacji fotowoltaicznej o mocy 3 kWp koszty spadną do około 1,6 i 2,2 tys. zł;
• dla pomp ciepła typu powietrze-woda – w przypadku ogrzewania podłogowego – około 2,9 tys. zł, a w przypadku grzejników – około 3,7 tys. zł. Z zastosowaniem fotowoltaiki koszty zmaleją do około 2 i 2,7 tys. zł;
• dla kotłów na paliwa stałe – około 4 tys. zł w przypadku kotła na pellet oraz 3-4 tys. zł w przypadku kotłów węglowych;
• dla kondensacyjnych kotłów na gaz ziemny – 5,2-5,3 tys. zł.

POBE podkreśla, że standard energetyczny budynku przekłada się na koszty ogrzewania w przypadku wszystkich źródeł ciepła. Organizacja zauważa, że w nowych i dobrze zaizolowanych budynkach najbardziej opłacalnym rozwiązaniem jest pompa ciepła w każdej konfiguracji, szczególnie w połączeniu z wykorzystaniem instalacji fotowoltaicznej.

Jednocześnie POBE zwraca uwagę, że w budynkach o zwiększonym zapotrzebowaniu na energię cieplną możliwość pełnego wykorzystania atutów nowoczesnych technologii grzewczych, takich jak pompy ciepła, najczęściej daje dopiero odpowiednia termomodernizacja. Ich efektywność przy ogrzewaniu pomieszczeń jest bowiem mocno uzależniona od temperatury systemu grzewczego. Istotnie wzrasta, gdy system centralnego ogrzewania może zapewnić komfort termiczny w budynku, pracując w niższych zakresach temperatury (np. maksymalnie 55/45 st. C). W budynkach starszych poddawanych modernizacji ważną kwestią jest staranne zaprojektowanie układu z pompą ciepła, a także prawidłowy dobór i montaż urządzenia.

REKLAMA

Ile kosztuje ciepła woda użytkowa?

POBE w kalkulatorze uwzględnia także koszt przygotowania ciepłej wody użytkowej. To znacząca pozycja w określaniu zapotrzebowania budynku na ciepło, mimo że zużycie energii na ten cel jest kilkukrotnie mniejsze niż na ogrzewanie pomieszczeń.

W obliczeniach zwykle przyjmuje się, że typowe dzienne zużycie ciepłej wody o temperaturze około 55 st. C wynosi 40-50 l na osobę. Oznacza to, że do pokrycia rocznego zapotrzebowania na ciepłą wodę dla 4-osobowej rodziny potrzeba przeciętnie 3-4 tys. kWh energii w formie ciepła. W przypadku c.w.u. ani powierzchnia, ani standard energetyczny budynku nie mają znaczenia. Przy typowej dla pomp ciepła efektywności sezonowej (SCOP) w trakcie przygotowania c.w.u. wynoszącej około 3 urządzenie to będzie zużywać 1000-1330 kWh energii elektrycznej rocznie na przygotowanie ciepłej wody dla 4-osobowej rodziny.

POBE podpowiada, że koszty energii elektrycznej zużywanej przez pompę ciepła na przygotowanie ciepłej wody można zminimalizować. Gdy korzysta się z energetycznej taryfy dwustrefowej lub taryfy dynamicznej, ładowanie zasobnika na ciepłą wodę użytkową najlepiej jest dostosować do czasu, w którym obowiązują niższe stawki za energię elektryczną. Z kolei w budynkach wyposażonych w instalację fotowoltaiczną ładowanie zasobnika powinno się odbywać w czasie, w którym instalacja produkuje własną, darmową energię.

Dane dotyczące cen nośników energii

Dane dotyczące cen paliw stałych wykorzystane przy aktualizacji kalkulatora kosztów ogrzewania POBE pochodzą z raportu Polskiego Alarmu Smogowego (PAS) z 18 lipca 2024 r., przygotowanego przez Instytut Badań Rynku i Opinii Publicznej CEM. Ceny paliw stałych ustalono w badaniu typu „mystery calling” zrealizowanym w składach opału. Kontroli poddano po dwa składy z każdego województwa, zlokalizowane w różnych miejscowościach w całej Polsce – w sumie 32 składy opału.

Jeśli chodzi o ceny energii elektrycznej i gazu ziemnego, to w zaprezentowanych zestawieniach kalkulatora POBE pod uwagę wzięte są nowe taryfy za energię elektryczną – na przykładzie uśrednionych cen w taryfie weekendowej, dwuprzedziałowej G12w – oraz nowe taryfy gazowe na drugą połowę 2024 r. zatwierdzone przez prezesa URE. W przypadku energii elektrycznej nie uwzględniono kosztów stałych, niezależnych od zużycia energii elektrycznej, ponieważ instalacja elektryczna jest standardem w każdym budynku, więc i tak trzeba je ponosić.

POBE zaznacza, że na rynku występują obecnie wyraźne rozbieżności cen zarówno w odniesieniu do energii elektrycznej, jak i paliw stałych. Przedstawiono je w poniższej tabeli. W obliczeniach przyjęto ceny uśrednione.

Narzędzie do planowania termomodernizacji

Kalkulator kosztów ogrzewania budynków jednorodzinnych przygotowany i aktualizowany co kwartał przez POBE jest dostępny w formie otwartego arkusza kalkulacyjnego, co pozwala na wprowadzanie indywidualnych danych dotyczących budynków i ich wyposażenia w urządzenia grzewcze.

Arkusz kalkulacyjny jest dostępny na stronie internetowej POBE pod tym linkiem.

.

.

Dotacje dla właścicieli domów

POBE przypomina, że trwa program Czyste Powietrze, w którym właściciele domów mogą otrzymać dotacje m.in. do ocieplenia ścian, dachów czy modernizacji instalacji grzewczej. Od startu programu w 2018 r. złożono już ponad 832 tys. wniosków na całkowitą kwotę dofinansowania 26 mld zł, a podpisano ponad 689 tys. umów o dofinansowanie na łączną kwotę 19,4 mld zł. Beneficjentom programu wypłacono już prawie 9,74 mld zł dofinansowania. Maksymalny poziom dotacji w programie dla pojedynczego beneficjenta wynosi 136 tys. zł.

Z kolei program Moje Ciepło pozwala pozyskać dofinansowanie do montażu pompy ciepła w nowych domach. O tym, kto może skorzystać z dotacji w programie Moje Ciepło, pisaliśmy tutaj.

Po wakacjach ruszy także kolejna edycja programu Mój Prąd, w której planowane są istotne zmiany. Ministerstwo planuje m.in. zwiększyć maksymalną moc instalacji PV, na którą będzie można otrzymać dotację. W dotychczasowych edycjach programu było to 10 kW, natomiast – według aktualnych planów resortu klimatu – w Moim Prądzie 6.0 będzie można zainstalować z dofinansowaniem nawet 20 kW (przy zainstalowaniu obligatoryjnego magazynu energii elektrycznej lub ciepła).

Więcej o tegorocznej edycji programu Mój Prąd w artykule: Takie dotacje będzie można otrzymać w Moim Prądzie 6.0. Nabór wniosków o dofinansowanie w szóstej edycji programu Mój Prąd rozpocznie się już 2 września 2024 r.

Katarzyna Poprawska-Borowiec

katarzyna.borowiec@gramwzielone.pl