Wdrożenie gospodarki wodorowej. Będą zmiany w Prawie energetycznym

W Ministerstwie Klimatu i Środowiska trwają prace nad ustawą mającą pomóc w szybkim wdrożeniu polskiej gałęzi gospodarki wodorowej. Stworzona strategia uwzględnia wykorzystanie niskoemisyjnego i odnawialnego wodoru w energetyce, ciepłownictwie, transporcie i przemyśle. 

W lipcu 2020 r. Komisja Europejska opublikowała Strategię w zakresie wodoru na rzecz Europy neutralnej dla klimatu, która wyznacza strategiczne ramy wdrażania europejskiej gospodarki wodorowej.

W odpowiedzi na ogłoszone plany Ministerstwo Klimatu i Środowiska podjęło prace mające na celu wdrożenie polskiej gałęzi gospodarki wodorowej. W listopadzie 2021 r. Rada Ministrów przyjęła Polską Strategię Wodorową do roku 2030 z perspektywą do roku 2040 (PSW). Dokument wyznacza strategiczne ramy wdrażania gospodarki wodorowej w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem wykorzystania niskoemisyjnego i odnawialnego wodoru w energetyce, ciepłownictwie, transporcie oraz przemyśle. Są to obszary, których nie da się wprost zelektryfikować z pomocą OZE.

REKLAMA

W Polskiej Strategii Wodorowej wskazano sześć celów tworzących ramy przyszłych działań na rzecz rozwoju gospodarki wodorowej:

1. Wdrożenie technologii wodorowych w energetyce i ciepłownictwie;
2. Wykorzystanie wodoru jako paliwa alternatywnego w transporcie;
3. Wsparcie dekarbonizacji przemysłu;
4. Produkcja wodoru w nowych instalacjach;
5. Sprawny i bezpieczny przesył, dystrybucja i magazynowanie wodoru;
6. Stworzenie stabilnego otoczenia regulacyjnego.

Konieczna ustawa

Ponieważ wodór będzie odgrywał kluczową rolę w procesie dochodzenia do neutralności klimatycznej i ma zastąpić gaz jako nośnik energii, z uwagi na jego kluczową dla przemysłu rolę konieczna jest ustawa regulująca ten obszar. W Ministerstwie Klimatu i Środowiska prace nad nią już trwają. Według wykonanej przez Instytut Energetyki analizy potencjału technologii wodorowych w Polsce do 2030 r. z perspektywą do 2040 r. szacuje się, że wartość dodana dla Polski związana z rozwojem gospodarki wodorowej może wynieść ponad 343 mln euro dla niskiego popytu na wodór w UE i 870 mln euro dla popytu wysokiego.

Projektowana ustawa w całości realizuje kamień milowy (reformę) oznaczoną nr B17G Wejście w życie przepisów ustanawiających ramy prawne dla wodoru w ramach reformy B2.1. Poprawa warunków dla rozwoju technologii wodorowych oraz innych gazów zdekarbonizowanych.

Projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw umożliwia realizację szóstego celu PSW – Stworzenie stabilnego otoczenia regulacyjnego. Nowelizacja Prawa energetycznego stanowi część pakietu legislacyjnego zwanego Konstytucją dla wodoru, którego głównym celem jest stworzenie ram regulacyjnych funkcjonowania rynku wodoru w Polsce.

Zawarte w nim zmiany zakładają m.in.:

• wprowadzenie w Prawie energetycznym siatki pojęć koniecznych do rozwoju i funkcjonowania rynku wodoru w Polsce,
• uregulowanie zasad reglamentacji działalności związanej z wodorem,
• zaprojektowanie zasad funkcjonowania systemu przeznaczonego dla wodoru (sieci wodorowych),
• uwzględnienie międzysektorowych możliwości wykorzystania wodoru,
• propozycję uproszczeń dla podmiotów inwestujących w rozwój systemu wodorowego.

Wprowadzenie tych zmian zakłada uzyskanie stabilności prawa dla podmiotów które prowadzą działalność w obszarze wodoru- zarówno z sektora publicznego, jak i prywatnego. Mają też przyczynić się do pełnego wykorzystania potencjału tego nośnika energii.

Wprowadzenie zmian ma także pozwolić na uproszczenie obowiązujących przepisów i proceduralnych, aby wypracowane rozwiązania prawne były adekwatne dla dynamicznego rozwoju całego sektora.

REKLAMA

Wodór innym rodzajem gazu palnego

Obowiązujące w Polsce Prawo energetyczne nie reguluje wodoru i jest on „innym rodzajem gazu palnego”. W związku z tym podlega regulacji wyłącznie w przypadku dostarczania go za pomocą sieci gazowej. W pozostałym zakresie wodór nie jest regulowany ustawą Prawo energetyczne, konieczne jest zatem wprowadzenie go do tej ustawy i uregulowanie rynku.

Brak regulacji przekłada się na niepewność inwestycyjną i spowalnia lub nawet całkowicie ogranicza realizację inwestycji dotyczących rynku wodoru. Rewizja dyrektywy o odnawialnych źródłach energii nakłada jednak na Polskę liczne obowiązki w zakresie zastępowania wodoru pozyskiwanego tradycyjnymi metodami z paliw kopalnych wodorem odnawialnym lub niskoemisyjnym.

Wytwarzanie wodoru odnawialnego, kwalifikowanego jako paliwo odnawialne pochodzenia niebiologicznego (RFNBO), wymaga dużej liczby wielkoskalowych inwestycji. Projekt ma uregulować, jaka działalność na rynku wodoru objęta będzie koncesją. Zakłada się, że w początkowej fazie rozwoju rynku będzie wymagana koncesja dla obrotu wodorem poniżej równowartości 1 mln euro, magazynowania wodoru w instalacji do 55 tys. Nm3.

Na rynku wodoru pojawią się operatorzy

Na rynku wodoru pojawią się operatorzy systemu przesyłowego, dystrybucyjnego oraz magazynowania wodoru. Uregulowane zostaną ich obowiązki. Ustawa wprowadza procedurę wyznaczania operatorów przez Prezesa URE.

Uregulowano zasady łączenia działalności gazowej i wodorowej, co ma znaczenie w szczególności na wczesnym etapie tworzenia się rynku.

Założono uproszczenia w Prawie budowlanym, w Prawie ochrony środowiska oraz w specustawie o przygotowaniu i realizacji strategicznych inwestycji w zakresie sieci przesyłowych.

Zgodnie z założeniami aktualizacji KPO przepisy regulujące obszar wodoru powinny wejść w życie w czwartym kwartale 2024 r.

Katarzyna Poprawska-Borowiec