Spalanie drewna to zła odpowiedź na zmiany klimatyczne

Choć jednym z zapisów umowy koalicyjnej była deklaracja, że Polska zakaże spalania drewna w energetyce zawodowej, to na razie żadne kroki w tej sprawie nie zostały podjęte. Przypomina o tym fundacja ClientEarth Prawnicy dla Ziemi, która przygotowała przewodnik podpowiadający rządzącym, jak zrealizować obietnicę wyborczą.

Zgodnie z obecnymi przepisami drewno i inne surowce pochodzenia rolniczo-leśniczego, zwane biomasą, mogą być wykorzystywane do produkcji energii, którą prawo kwalifikuje jako odnawialną. Jak wskazuje fundacja ClientEarth Prawnicy dla Ziemi, w Polsce biomasa odpowiada za 15 proc. energii elektrycznej uznawanej za odnawialną.

– Traktowanie energii wytwarzanej przez spalanie drewna jako energii „odnawialnej” i wspieranie jej publicznymi dotacjami prowadzi do przyspieszenia zmian klimatu i kryzysu bioróżnorodności – mówi Ranja Łuszczek, radczyni prawna w Fundacji ClientEarth Prawnicy dla Ziemi, współautorka przewodnika ,,Mądrze gospodarujmy drewnem”.

REKLAMA

Unia chce ograniczyć spalanie biomasy

Fundacja wskazuje, że drewno wciąż stanowi podstawowy surowiec wykorzystywany w bioenergetyce, a ponad połowa drewna pozyskiwanego w Unii Europejskiej jest przeznaczana na cele energetyczne. Dlatego UE zdecydowała się na nowelizację dyrektywy o odnawialnych źródłach energii (RED III), która ma m.in. ograniczyć niekontrolowane wykorzystywanie biomasy drzewnej.

ClientEarth przygotował przewodnik „Mądrze gospodarujmy drewnem”, który zawiera praktyczne wskazówki dotyczące wdrażania RED III do krajowych przepisów.

– Spalanie drewna to fatalna odpowiedź na katastrofę klimatyczną – stwierdza Ranja Łuszczek z fundacji ClientEarth. – Nowe przepisy UE dotyczące energetycznego spalania drewna to nie tylko szansa na przyspieszenie zielonej transformacji w Polsce, ale także szansa na skuteczną ochronę lasów. Nasz przewodnik to kopalnia użytecznych informacji dla decydentów, którzy będą odpowiedzialni za dopasowanie polskiego prawa do wymogów unijnych.

Lasy coraz słabsze

Autorzy przewodnika zaznaczają, że rosnący poziom zalesienia w Europie może być mylący. Powierzchnia europejskich lasów rośnie, jednak ich stan w średnim okresie ulega pogorszeniu.

REKLAMA

– W Polsce zdolność lasów do pochłaniania dwutlenku węgla spadła w ostatniej dekadzie o połowę. Innymi słowy drzew jest w Polsce coraz więcej, ale lasy są coraz słabsze – mówi Ranja Łuszczek. – Dlatego tak ważne jest, aby rządzący niezwłocznie wprowadzili nowe przepisy i wywiązali się z obietnicy wprowadzenia zakazu spalania drewna w energetyce. Energię odnawialną możemy w Polsce skutecznie pozyskiwać z wiatru i słońca.

Do ścinania i spalania milionów drzew w Europie przyczyniają się także duże zachęty rynkowe do korzystania z tej – jak wskazuje ClientEarth – „rzekomo odnawialnej energii”. W 2005 r. spalono około 42 proc. drewna pozyskanego w UE, obecnie pali się już ponad. W tym czasie stale malała ilość CO2 wychwyconego przez europejskie lasy. Według oficjalnych informacji UE w 2020 r. emisje bezpośrednie związane z biomasą (w tym biopaliwami) wyniosły 597,6 mln ton CO2, tj. prawie tyle, ile wytworzyła cała niemiecka gospodarka.

Został rok na wdrożenie RED III. Co trzeba zrobić?

Nowelizacja dyrektywy weszła w życie w listopadzie 2023 r. Państwa członkowskie mają 18 miesięcy na włączenie wielu jej wymagań do prawa krajowego. Został zatem rok. Jak wylicza fundacja, poszczególne kraje muszą m.in.:

• wdrożyć zasadę kaskadowego wykorzystania biomasy, a więc zapewnić, że do elektrowni trafi jedynie surowiec niezdatny do ponownego użycia czy wykorzystania w przemyśle;
• zakazać bezpośredniego wspierania finansowego energii wytwarzanej z użyciem niektórych rodzajów drewna, co uniemożliwi subsydiowanie spalania najbardziej wartościowego surowca;
• zakazać subsydiowania instalacji spalania biomasy wytwarzających wyłącznie energię elektryczną, co wyeliminuje dotowanie najmniej efektywnych energetycznie instalacji;
• wdrożyć adekwatny mechanizm kontroli operatorów energetycznych, który zagwarantuje, że w elektrowniach będzie wykorzystywany jedynie surowiec drzewny spełniający szereg kryteriów dotyczących zrównoważonego rozwoju i redukcji emisji;
• wdrożyć monitoring wykorzystania biomasy leśnej, który pozwoli m.in. weryfikować, skąd pochodzi drewno wykorzystywane na cele energetyczne.

– Polska ma rok, aby dostosować prawo w zakresie biomasy drzewnej, a wymogi nowej dyrektywy to zaledwie minimum dla lepszej ochrony lasów i klimatu. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby nowelizacja sięgała dalej niż to, czego wymaga od nas UE – dodaje Ranja Łuszczek. – W naszym przewodniku podpowiadamy, jak wykorzystać tę okazję do przyspieszenia zielonej transformacji w Polsce.

Przewodnik fundacji znajduje się pod tym linkiem.