URE: kiedy operator może odmówić przyłączenia do sieci i jak stosować cable pooling?

Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (URE) opublikował opracowanie, która ma wyjaśniać wątpliwości prawne związane z przyłączaniem nowych źródeł do sieci. Odniósł się także do wprowadzonej w zeszłym roku możliwości wykorzystania tzw. cable poolingu.

Przygotowana przez Prezesa URE publikacja ma wynikać z rosnącej liczby odmów przyłączenia do sieci elektroenergetycznej. Najwyższa Izba Kontroli w swoim raporcie przedstawionym w ubiegłym tygodniu podkreśliła zły stan sieci elektroenergetycznych w Polsce i drastyczny wzrost odmów przyłączenia OZE w ostatnich latach. Jak wskazał NIK, w 2018 r. udział odmów przyłączenia do sieci odnawialnych źródeł energii w Polsce wynosił 5,9 proc. złożonych wniosków, a w pierwszej połowie 2022 r. – 99,3 proc.

Taka sytuacja powoduje spory między podmiotami zainteresowanymi inwestycjami w nowe źródła energii a operatorami sieci. Wczoraj Prezes URE opublikował informację, która ma być odpowiedzią na postulaty i problemy zgłaszane przez przedsiębiorców działających w sektorze OZE i operatorów systemu elektroenergetycznego.

REKLAMA

„Poprzez syntetyczne przedstawienie obowiązujących przepisów regulujących problematykę przyłączania OZE do sieci elektroenergetycznej oraz linii orzeczniczej sądów odnoszących się do tych kwestii regulator wspiera optymalne wykorzystanie dostępnych zasobów sieciowych, a w konsekwencji przyspieszenie procesu transformacji energetycznej” – pisze Prezes URE.

Kiedy operator może odmówić przyłączenia?

Jak zaznacza URE w swoim opracowaniu, odmowa zawarcia umowy o przyłączenie do sieci wyłącznie z powodu braku warunków technicznych przyłączenia powinna być ograniczona tylko do sytuacji, w której przyłączenie do sieci jest niemożliwe w obecnym i przyszłym stanie sieci, niezależnie od poczynionych nakładów. Inne przypadki odmów tylko ze względów technicznych należy uznać za nieuzasadnione – twierdzi Prezes URE.

Według URE, jeżeli przyłączenie do sieci jest technicznie wykonalne, a tylko konieczna do jego realizacji rozbudowa sieci nie została ujęta w planach rozwoju przedsiębiorstwa, to odmowa zawarcia umowy przyłączenia do sieci powinna być uzasadniona brakiem warunków technicznych i ekonomicznych. Jeśli przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się przesyłaniem lub dystrybucją energii (OSE) w takiej sytuacji wskaże tylko na brak warunków technicznych, z pominięciem warunków ekonomicznych, to według URE może to być próba obchodzenia przepisów Prawa energetycznego w celu uniknięcia realizacji wynikających z niego obowiązków.

Przyłączenie do sieci w trybie komercyjnym

Prezes URE przypomina, że w przypadku odmowy wydania warunków przyłączenia ze względów ekonomicznych operator sieci powinien przedstawić podmiotowi ubiegającemu się o przyłączenie kalkulację kosztów jego wykonania na zasadach komercyjnych. Zachęca jednocześnie operatorów i podmioty wnioskujące o przyłączenie do negocjacji w kwestii skorzystania z takiej możliwości.

Zawieranie umów o przyłączenie w trybie komercyjnym, w którym konieczna przebudowa sieci jest finansowana przez podmioty przyłączane, to alternatywne źródło finansowania rozbudowy sieci (obok taryfowego). I jako takie według URE powinno w każdym przypadku być wnikliwie rozpatrywane przez OSE.

Jak podkreśla URE, przyłączenie do sieci w trybie komercyjnym jest możliwe także w sytuacji złożenia do Prezesa URE wniosku o rozstrzygnięcie sporu w sprawie odmowy zawarcia umowy o przyłączenie do sieci.

Miejsce przyłączenia wskazuje podmiot zainteresowany

W swoim opracowaniu URE zaznacza także – odnosząc się do ponownego (wielokrotnego) składania wniosków o określenie warunków przyłączenia dla danej instalacji OZE w różnych lokalizacjach lub ze wskazaniem innego miejsca przyłączenia – że podmiot ubiegający się o przyłączenie do sieci ma prawo wnioskowania o przyłączenie w konkretnym miejscu sieci. I to miejsce OSE powinny zweryfikować, a dopiero w przypadku braku takiego wskazania przez stronę powinny samodzielnie wybierać miejsce przyłączenia.

„Kryterium wyboru miejsca przyłączenia zastosowane przez OSE powinno zostać konkretnie określone (np. najbliższy GPZ) i zakomunikowane ubiegającemu się o przyłączenie, aby postępowanie OSE było transparentne i nie budziło wątpliwości co do równego traktowania podmiotów ubiegających się o przyłączenie” – czytamy w stanowisku URE.

REKLAMA

Cable pooling – wytyczne URE

Prezes URE odnosi się także do obowiązujących od 1 października 2023 r. przepisów, które umożliwiają współdzielenie przyłącza przez kilka instalacji wytwórczych – tzw. cable pooling. Rozwiązanie to umożliwia przyłączenie do sieci elektroenergetycznej w jednym miejscu dwóch lub większej liczby instalacji OZE, które mogą należeć do jednego lub kilku wytwórców.

Użytkownicy systemu mieli jednak sygnalizować, że barierą w praktycznym wykorzystaniu cable poolingu jest brak ujednoliconego podejścia do nowych przepisów. W swojej informacji prezes URE zawarł wytyczne na temat procedury przyłączania instalacji OZE do sieci w ramach współdzielenia przyłącza. Wskazał, w jakich okolicznościach jest to możliwe, np. jakiego rodzaju instalacje OZE mogą być łączone i czy dopuszczalne jest łączenie instalacji już pracujących w sieci i nowo wybudowanych.

Prezes URE odniósł się też do dopuszczalnej struktury właścicielskiej instalacji pracujących w trybie cable poolingu i zasad współpracy właścicieli instalacji OZE z operatorami sieci, np. w zakresie reprezentacji w umowach o przyłączenie i zabezpieczenia instalacji przed przekroczeniem zgłoszonej mocy przyłączeniowej.

Współdzielenie przyłącza w praktyce

Jak przypomina URE, współdzielenie infrastruktury przyłączeniowej (przyłącza) może być stosowana w sytuacji, gdy wniosek o wydanie warunków przyłączenia:

• obejmuje pierwsze przyłączenie do sieci dwóch lub większej liczby instalacji OZE;
• jest składany w sytuacji, gdy zostały uprzednio wydane warunki przyłączenia dla „pierwszej” instalacji OZE i zawarto umowę o przyłączenie, a podmiot przyłączany wnioskuje o przyłączenie drugiej lub kolejnej instalacji OZE;
• jest składany w sytuacji, gdy instalacja OZE jest przyłączona do sieci (instalacja istniejąca i wybudowane przyłącze), a podmiot przyłączony wnioskuje o przyłączenie drugiej lub kolejnej instalacji OZE.

W opracowaniu wskazano, że rozwiązanie to może być stosowane w odniesieniu do instalacji OZE, która była przyłączona do sieci przed 1 października 2023 r., jak również tam, gdzie przed tą datą wydano warunki przyłączenia i została zawarta umowa o przyłączenie.

W ramach współdzielenia przyłącza mogą być przyłączane instalacje tożsame rodzajowo, np. dwie elektrownie fotowoltaiczne, bądź też różne, np. instalacja wiatrowa, fotowoltaiczna, elektrownia wodna czy biogazowa.

Ponadto instalacje przyłączane mogą należeć do jednego podmiotu lub większej ich liczby. Różni właściciele źródeł energii muszą przy czym wypracować indywidualny model współpracy między sobą. Jak podaje URE, w odniesieniu do właściwego OSE stroną umów i stroną „do kontaktu” zawsze będzie jeden ściśle wskazany podmiot – strona porozumienia. Ona zawiera we własnym imieniu umowę o przyłączenie do sieci oraz umowę o świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji energii elektrycznej dla wszystkich przyłączonych i planowanych do przyłączenia instalacji.

Z całym opracowaniem URE zawierającym analizę obowiązujących przepisów i orzecznictwa można się zapoznać na stronie URE.