Raport IEA: Kryzys energetyczny powoduje wzrost sprzedaży pomp ciepła
‒ W najbliższych latach sprzedaż pomp ciepła na całym świecie osiągnie rekordowy poziom. Ich upowszechnienie przyspiesza globalny kryzys energetyczny ‒ twierdzą eksperci Międzynarodowej Agencji Energii w najnowszym raporcie na temat pomp ciepła „The Future of Heat Pumps”. Raport stanowi pierwsze kompleksowe ujęcie tego tematu, które przygotowała Agencja.
Jak wskazuje Międzynarodowa Agencja Energii (International Energy Agency – IEA) ogrzewanie większości budynków na świecie, takich jak domy, biura, szkoły i fabryki, nadal opiera się na paliwach kopalnych, zwłaszcza na gazie ziemnym. Obszar do wprowadzania zmian przy wykorzystaniu technologii pomp ciepła jest więc ogromny.
Rekordowy poziom sprzedaży pomp ciepła
Zdaniem specjalistów IEA pompy ciepła są efektywnym i przyjaznym dla klimatu rozwiązaniem, które pomaga konsumentom zaoszczędzić pieniądze i umożliwia krajom zmniejszenie zależności od importowanych paliw kopalnych. Dlatego też rynek pomp ciepła w ostatnich latach silnie się rozwija, również dzięki spadającym kosztom inwestycji i silnym zachętom do stosowania tej technologii.
Autorzy raportu wskazują, że sprzedaż pomp ciepła na całym świecie wzrosła o prawie 15 proc. w 2021 roku i jest to dwukrotnie więcej niż średnia z ostatniej dekady. Z kolei w krajach Unii Europejskiej sprzedaż pomp ciepła wzrosła średnio w 2021 roku o około 35 proc. i w związku z kryzysem energetycznym będzie dalej przyspieszać.
Prognoza IEA zakłada, że w 2022 roku sprzedaż pomp ciepła osiągnie rekordowy poziom, zwłaszcza w Europie, gdzie niektóre kraje, w tym Polska, Holandia, Włochy i Austria, już obserwują podwojenie sprzedaży w pierwszej połowie 2022 roku w porównaniu z tym samym okresem ubiegłego roku.
Prognozowana liczba rocznych instalacji pomp ciepła w mln sztuk w 2025 i 2030 roku w porównaniu do instalacji w 2021 roku
Legenda: nowe budynki: ciemny niebieski; istniejące budynki: jasny niebieski
Źródło: IEA
Będzie jeszcze więcej
Zdaniem autorów raportu do 2030 roku roczna sprzedaż pomp ciepła w krajach Unii Europejskiej może wzrosnąć nawet do 7 mln urządzeń wobec niewiele ponad 2 mln w 2021 roku, jeśli rządom uda się osiągnąć cele związane z redukcją emisji i bezpieczeństwem energetycznym. A jest o co zawalczyć, ponieważ samo ogrzewanie budynków odpowiada dziś za 1/3 zapotrzebowania na gaz w UE.
Zdaniem ekspertów upowszechnienie technologii pomp ciepła, zgodnie z założeniami KE, mogłoby do 2025 roku zmniejszyć zapotrzebowanie na gaz do celów grzewczych o prawie 7 mld m3 ‒ to mniej więcej tyle, ile wynosi ilość gazu ziemnego dostarczonego przez gazociąg transadriatycki w 2021 roku. Ta roczna oszczędność gazu wzrosłaby do co najmniej 21 mld m3 do 2030 roku, jeśli cele klimatyczne UE zostaną osiągnięte.
Niezbędne wsparcie oraz zachęty finansowe
‒ Pompy ciepła są niezbędnym elementem każdego planu redukcji emisji i zużycia gazu ziemnego, a także pilnym priorytetem w Unii Europejskiej w dzisiejszych czasach ‒ podkreśla Fatih Birol, dyrektor wykonawczy IEA.
‒ Technologia ta jest sprawdzona i przetestowana, nawet w najzimniejszym klimacie. Decydenci powinni wspierać tę technologię, która obecnie przeżywa bezprecedensowy rozkwit. Pompy ciepła będą miały kluczowe znaczenie dla wysiłków zmierzających do zapewnienia wszystkim możliwości ogrzewania domów tej i następnej zimy, ochrony wrażliwych gospodarstw domowych i przedsiębiorstw przed wysokimi cenami oraz realizacji celów klimatycznych – dodaje.
Jak przypominają eksperci IEA, pompy ciepła – dzięki wyższej efektywności – zazwyczaj kosztują mniej w cyklu swojego życia niż kotły na paliwa kopalne. Przy dzisiejszych cenach energii roczne oszczędności na zaopatrzeniu w ciepło gospodarstw domowych, które przejdą z ogrzewania kotłem na ogrzewanie pompą ciepła, mogą wynosić od 300 dolarów w Stanach Zjednoczonych do 900 euro w Europie.
Aby pomóc konsumentom w pokonaniu wyższych kosztów początkowych inwestycji w pompę ciepła (w porównaniu z rozwiązaniami alternatywnymi), konieczne jest jednak wsparcie ze strony rządów. Koszty zakupu i instalacji pompy ciepła mogą być dwu-, a nawet czterokrotnie wyższe niż koszty kotła gazowego.
Zachęty finansowe dla pomp ciepła są już dostępne w ponad 30 krajach na świecie, które łącznie pokrywają ponad 70 proc. zapotrzebowania na ogrzewanie w skali światowej. Wiele z tych krajów zapewnia również dodatkowe wsparcie dla gospodarstw domowych o niskich dochodach, w których oszczędności energii wynikające z zastosowania pompy ciepła mogą być znaczące i sięgać od 2 do 6 proc. dochodu gospodarstwa domowego.
Znacząca redukcja emisji CO2
W scenariuszu, w którym wszystkie rządy w pełni realizują swoje zobowiązania energetyczne i klimatyczne, pompy ciepła stają się głównym sposobem dekarbonizacji ogrzewania pomieszczeń i wody na całym świecie.
IEA szacuje, że pompy ciepła mają potencjał zmniejszenia globalnej emisji dwutlenku węgla (CO2) o co najmniej 500 mln ton w 2030 roku, co równa się aktualnej rocznej emisji CO2 ze wszystkich samochodów w Europie. Już obecnie emisja CO2 z jednostki ciepła (1 kWh) z elektrycznych pomp ciepła jest ponad 3-krotnie niższa niż emisja z 1 kWh ciepła z kotła kondensacyjnego, a w ciągu najbliższych 8–10 lat stanie się 10-krotnie niższa.
Producenci pomp dostrzegają sygnały, że dzisiejszy wzrost rynku i wsparcie polityczne mogą wprowadzić branżę pomp ciepła na ścieżkę, która potroi sprzedaż tych urządzeń do 2030 roku, i w związku z tym ogłosili plany zainwestowania ponad 4 mld dolarów w rozszerzenie produkcji pomp ciepła i związane z tym działania, głównie w Europie.
Pompy ciepła również w sektorze przemysłowym
IEA dostrzega również spore możliwości upowszechnienia technologii pomp ciepła w zakresie dostarczania ciepła niskotemperaturowego w sektorach przemysłowych, zwłaszcza w przemyśle papierniczym, spożywczym i chemicznym. W samej Europie można by zainstalować pompy ciepła o łącznej mocy aż 15 GW w 3 tys. zakładów we wspomnianych trzech sektorach, które mocno odczuły ostatnie podwyżki cen gazu ziemnego.
‒ Wszystkie elementy są na miejscu, aby rynek pomp ciepła zaczął się rozwijać, przypominając trajektorię, którą widzieliśmy w innych kluczowych technologiach klimatycznych, takich jak fotowoltaika i pojazdy elektryczne ‒ zaznacza Birol.
‒ Pompy ciepła odpowiadają na wiele najpilniejszych obaw decydentów dotyczących przystępności cen energii, bezpieczeństwa dostaw i kryzysu klimatycznego. Środki polityczne istnieją już dziś, ale należy je pilnie wzmocnić, aby pompy ciepła mogły spełnić swój znaczący potencjał gospodarczy i środowiskowy ‒ dodaje dyrektor wykonawczy IEA.
Katarzyna Bielińska
katarzyna.bielinska@gramwzielone.pl
© Materiał chroniony prawem autorskim. Wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu tylko za zgodą wydawcy Gramwzielone.pl Sp. z o.o.
