Rozwój sektora biometanu w Europie
Wiele krajów Unii Europejskiej postrzega przejście na biometan jako interesującą alternatywę dla istniejących biogazowni, ponieważ może to pomóc w dekarbonizacji sieci gazu ziemnego. Potencjał wykorzystania biometanu jest badany w ramach unijnego projektu REGATRACE.
REGATRACE jest działaniem współfinansowanym przez Komisję Europejską w ramach programu Horyzont 2020 na rzecz badań i innowacji. Celem projektu jest opracowanie i wdrożenie efektywnego systemu handlu opartego na emisji i obrocie gwarancjami pochodzenia dla biometanu wytwarzanego z OZE, co przyczyni się w znacznym stopniu do rozwoju wspólnego rynku biometanu. Działania w ramach REGATRACE prowadzone są na trzech poziomach: europejskim, krajowym i regionalnym, a także lokalnym.
Celem REGATRACE jest również pomoc w rozwoju projektów dotyczących biometanu zarówno w krajach docelowych (BE, ES, IE, IT, PL, LT i RO), jak i wspieranych (HR, CZ, EE, FI, EL, LV, UA i SI) poprzez opracowanie strategii rozwoju rynku biometanu / odnawialnego metanu do 2025 r. i później w krajach partnerskich oraz opracowanie krajowych planów działania, w tym zaleceń dotyczących zmian legislacyjnych i rynkowych, jak również działań mających na celu osiągnięcie wymaganego rozwoju produkcji, handlu i konsumpcji biometanu.
Jako pomoc dla rozwoju rynku na poziomie krajowym zaproponowano także m.in. opracowanie wytycznych dotyczących analizy wykonalności i przewodnika nt. źródeł finansowania inwestycji w sektorze produkcji biometanu.
Projekt jest realizowany przez konsorcjum 15 partnerów z 10 państw : ISINNOVA (koordynator), CIB (IT), EBA, AIB, ERGaR, Fluxys (BE), RFGI (IE), DENA, DBFZ (DE), AGCS (AT), Elering (EE), UPEBI (PL), ARBIO (RO), NEDGIA (ES), Amber (LT).
Polskim partnerem konsorcjum realizującego projekt REGATRACE jest Unia Producentów i Pracodawców Przemysłu Biogazowego (UPEBI).
Raport „Stan wykorzystania gazów z odnawialnych źródeł energii w Europie” przygotowany w ramach projektu REGATRACE przedstawia ogólny zarys sytuacji w Europie, wraz z pogłębioną analizą na poziomie państw partnerskich projektu.
Zestawienie produkcji i zużycia biometanu dla wybranych państw. Źródło: REGATRACE.
Z opracowania koordynowanego przez Europejskie Stowarzyszenie Biogazu EBA wynika, że krajami o największej produkcji biometanu są Niemcy (10 018 GWh w 2018 r.), Wielka Brytania (3300 GWh w 2018 r.), Niderlandy (2226 GWh w 2018 r.), Dania (1425 GWh w 2017 r.), Szwecja (1281 GWh w 2018 r.) i Francja (1207 GWh).
W większości państw członkowskich produkcja i zużycie biometanu są dobrze zbilansowane. Dania i Niemcy produkują więcej biometanu niż zużywają, a nadwyżka produkcji jest eksportowana lub magazynowana. W Szwecji zużycie biometanu dwukrotnie przewyższa jego produkcję. Można to wyjaśnić tym, że szwedzkie zachęty koncentrują się na stronie konsumpcji, podczas gdy większość państw członkowskich ma tendencję do subsydiowania produkcji lub wtłaczania biometanu do sieci gazowej.
Wdrożenie odpowiednich środków wsparcia ma zasadnicze znaczenie dla dalszego rozwoju sektora produkcji biometanu. Zarówno wielkość, jak i czas trwania wsparcia operacyjnego dla biometanu różnią się znacznie w poszczególnych krajach i regionach. Najczęstszym systemem wsparcia dla biometanu w Europie jest Feed-in Tariff, a następnie Feed-in Premium i zachęty podatkowe. Systemy kwotowe i wsparcie inwestycyjne są mniej popularne. W wielu krajach funkcjonuje więcej niż jeden rodzaj systemów wsparcia, które albo uzupełniają się wzajemnie, albo są zróżnicowane w zależności od końcowego zastosowaniu biometanu.
Coraz więcej krajów przestawia się z dopłat do biogazu na biometan, a ponadto producenci biometanu mają większe szanse na uniezależnienie się od dopłat niż producenci biogazu, ponieważ końcowe obszary zastosowań i tym samym możliwości rynkowe są zdywersyfikowane.
Zużycie biometanu w podziale na kraj i sektor. Źródło: REGATRACE.
W niektórych krajach sposoby końcowego wykorzystania biometanu są jasno określone i uregulowane. W Szwecji i we Włoszech głównym zastosowaniem końcowym jest transport, podczas gdy w Wielkiej Brytanii jest to ogrzewanie i chłodzenie. Większość biometanu w Szwecji jest wykorzystywana w sektorze transportu ze względu na korzystny system wsparcia.
We Włoszech wykorzystanie biometanu w sektorze transportu ułatwia istniejąca już infrastruktura i flota pojazdów napędzanych metanem.
Niektóre kraje wdrażają systemy rynkowe zamiast dotacji bezpośrednich. Przykładowo Niemcy wdrożyły zobowiązania dla przedsiębiorstw paliwowych do realizacji celów w zakresie redukcji emisji gazów cieplarnianych określonych w polityce europejskiej, w szczególności w dyrektywie RED. Cele te mogą zostać osiągnięte dzięki np. biometanowi produkowanemu zgodnie z kryteriami rozwoju zrównoważonego.
Podobny system funkcjonuje w Niderlandach, gdzie przedsiębiorstwa paliwowe mogą kupować HBE (Renewable fuel unit) od producentów biometanu, aby spełnić obowiązek zastosowania odnawialnych źródeł energii w sektorze transportu w ramach RED.
Z ankiety przeprowadzonej w ramach REGATRACE wśród potencjalnych konsumentów wynika, że redukcja emisji gazów cieplarnianych w porównaniu z gazem ziemnym jest tym aspektem, który ma największy wpływ na dokonywany przez nich wybór, w dalszej kolejności istotne są koszty produkcji, pochodzenie gazu i niezawodność dostawy gazu odnawialnego. Rodzaj substratów oraz czas trwania umowy odgrywają jedynie niewielką rolę w procesie decyzyjnym konsumentów.
Więcej informacji na temat projektu, biometanu, partnerów konsorcjum oraz szczegóły dotyczące pakietów roboczych składających się na projekt znajduje się na stronie internetowej: www.regatrace.eu
Unia Producentów i Pracodawców Przemysłu Biogazowego
