Prosument w net-meteringu zapłaci akcyzę za całą pobraną energię
– Ustawa z dnia 20 lutego 2015 roku o odnawialnych źródłach energii (ustawa o OZE) wprowadziła od dawna już zapowiadaną na rynku rewolucję w obszarze zielonej energii. Liczne kontrowersje w tym zakresie spowodowane były w szczególności niejasną wykładnią niektórych jej przepisów, czasowym odroczeniem wejścia w życie rozdziału 4. ustawy dotyczącego systemu aukcyjnego, a także całkiem nowej instytucji, tzw. net-meteringu, mającego na celu udzielenie wsparcia dla producentów energii na potrzeby własne (tzw. prosumentów), który to system zaczął obowiązywać dopiero z początkiem stycznia 2016 roku. Z tego też względu praktyka związana z korzystaniem z net–meteringu (systemu bilansowania) nie jest do końca ukształtowana i jednocześnie sposób rozliczania energii w jego ramach budzi nieustanne wątpliwości ze strony prosumentów. Warto jednocześnie zaznaczyć, że system ten na chwilę obecną obejmuje wyłącznie podmioty nieprowadzące działalności gospodarczej – pisze Katarzyna Klimkiewicz-Deplano, doradca podatkowy, partner w Advicero Tax.
System bilansowania
Istotą funkcjonowania systemu jest możliwość zbilansowania energii dostarczanej do sieci dystrybucyjnej przez posiadacza mikroinstalacji z ilością energii zużytej przez niego na własne potrzeby, np. związane z prowadzeniem gospodarstwa domowego. Cena do zapłaty z tytułu pobrania energii elektrycznej jest wówczas ustalana jedynie w stosunku do różnicy między energią pobraną z sieci a energią wprowadzoną do tej sieci, a nie w odniesieniu do całej ilości energii elektrycznej dostarczanej odpowiednio wzajemnie przez prosumenta oraz dystrybutora. Rozliczenie z tytułu zużycia energii ma się odbywać w okresach półrocznych.
Powyższy sposób rozliczeń rodzi jednakże szereg kwestii praktycznych. Między innymi pojawia się pytanie odnośnie sposobu naliczenia podatku akcyzowego od dostawy energii w ramach systemu bilansowania oraz wszelkiego rodzaju opłat dodatkowych, takich jak m.in. opłaty jakościowej, dystrybucyjnej czy też sieciowej. Zgodnie z powszechnie obowiązującym stanowiskiem, rozliczeniom energii w systemie bilansowania ma podlegać wyłącznie sama energia, nie wliczając w to tych dodatkowych opłat związanych z jej dystrybucją. Jest to o tyle istotne, iż te koszty stałe prosument zobowiązany jest pokryć oddzielnie.
Skoro więc opłaty dodatkowe związane z produkcją energii z mikroinstalacji podlegają oddzielnym rozliczeniom w przypadku bilansowania energii wprowadzonej do sieci, powstaje pytanie: co w takim razie z podatkiem akcyzowym, któremu zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 roku o podatku akcyzowym (ustawa o podatku akcyzowym), podlegają wyroby akcyzowe, wśród których znajduje się również energia elektryczna? W szczególności, pytanie dotyczy podstawy opodatkowania: czy akcyza powinna być naliczana od całkowitej ilości energii dostarczanej z sieci dystrybucyjnej do prosumenta, czy też tylko takiej ilości, jaka pozostaje do rozliczenia po zbilansowaniu energii zużytej z energią wytworzoną przez prosumenta?
Podstawa opodatkowania akcyzą
Jak wynika z ustawy o podatku akcyzowym, w przypadku energii elektrycznej przedmiotem opodatkowania akcyzą jest m.in. sprzedaż energii elektrycznej nabywcy końcowemu na terytorium kraju. Podstawą opodatkowania sprzedaży energii elektrycznej jest jej ilość, wyrażona w megawatogodzinach (MWh). Podstawowe pytanie zatem, jakie należy rozstrzygnąć w przypadku odbioru energii przez prosumenta, to jak ustalić dla celów opodatkowania akcyzą ilość sprzedanej energii?
W powyższej kwestii są różnice w stanowisku prezentowanym przez organy podatkowe oraz przez samych prosumentów.
Różnica jako podstawa do wyliczenia kwoty akcyzy
Prosumenci argumentują, że sposób rozliczenia energii pobranej z sieci dystrybucyjnej i energii wprowadzonej do tej sieci jest determinowany przez regulacje ustawy o OZE. To na mocy tej ustawy została wprowadzona zasada, zgodnie z którą podstawą rozliczeń pomiędzy Spółką a prosumentem, albo uprawnionym przedsiębiorcą, jest różnica pomiędzy ilością energii elektrycznej pobranej przez prosumenta albo uprawnionego przedsiębiorcę z sieci oraz ilością energii elektrycznej wprowadzonej do tej sieci przez prosumenta albo uprawnionego przedsiębiorcę w danym okresie rozliczeniowym.
Powyższy sposób rozliczeń wynika nie z wzajemnych ustaleń stron umowy sprzedaży, a z powszechnie obowiązujących przepisów (ustawy o OZE). Konsekwentnie, odmienny sposób wyliczania ilości energii elektrycznej, jako niezgodny z powszechnie obowiązującym prawem, nie może być dopuszczalny.
Dodatkowy argument na opodatkowanie akcyzą wyłącznie nadwyżki energii pobranej z sieci ma wynikać z ustawy o informowaniu o cenach towarów i usług. Cena co do zasady uwzględnia podatek od towarów i usług oraz podatek akcyzowy. Jeżeli zatem akcyza jest składnikiem ceny, a cena jest należna wyłącznie za ilość energii elektrycznej podlegającej rozliczeniu, to akcyza może być naliczona jedynie w odniesieniu do tej ilości energii elektrycznej sprzedawanej nabywcy końcowemu, która rozliczeniu podlega.
Autonomiczność regulacji o akcyzie
Organy podatkowe prezentują niestety odmienne podejście. Argumentują, że na sposób rozliczenia dostawy energii elektrycznej na rzecz nabywcy końcowego wskazuje sama umowa sprzedaży zawarta pomiędzy tymi podmiotami. Zawiera ona postanowienia określające: miejsce dostarczenia paliw gazowych lub energii do odbiorcy i ilość tych paliw lub energii w podziale na okresy umowne, moc umowną oraz warunki wprowadzania jej zmian, cenę lub grupę taryfową stosowane w rozliczeniach i warunki wprowadzania zmian tej ceny i grupy taryfowej, sposób prowadzenia rozliczeń, wysokość bonifikaty za niedotrzymanie standardów jakościowych obsługi odbiorców, odpowiedzialność stron za niedotrzymanie warunków umowy, okres obowiązywania umowy i warunki jej rozwiązania. Samo wydanie energii elektrycznej nabywcy końcowemu jest związane z wystawieniem faktury lub innego dokumentu, z którego wynika zapłata należności za sprzedaną energię elektryczną, a podstawę do obliczenia należnego podatku akcyzowego stanowi ilość energii fizycznie wydanej danemu klientowi.
Jednocześnie, przepisy dotyczące podatku akcyzowego nie wprowadzają szczególnego rodzaju opodatkowania akcyzą sprzedaży energii elektrycznej na rzecz wytwórców energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii w mikroinstalacji. Natomiast przepisy ustawy o OZE nie stanowią podstawy do ustalania obowiązków podatkowych w podatku akcyzowym, w tym do określania lub obniżania podstawy opodatkowania akcyzą sprzedaży energii elektrycznej.
Konsekwentnie, w ocenie organów podatkowych opodatkowaniu akcyzą powinna podlegać cała energia elektryczna sprzedana w określonym (półrocznym) okresie rozliczeniowym na rzecz prosumenta.
Podejście praktyczne
Podsumowując, w świetle obwiązujących regulacji ustawy o OZE oraz ustawy o podatku akcyzowym brak jest niestety jednoznacznych podstaw, żeby opodatkować akcyzą tylko taką część energii elektrycznej pobranej przez prosumenta, która podlega rozliczeniu ze sprzedawcą zobowiązanym. Podejście organów podatkowych, wyrażone w wydawanych interpretacjach podatkowych, również wskazuje na restrykcyjną interpretację przepisów. Powoduje to, że sprzedawca zobowiązany jest zobligowany do odprowadzenia akcyzy od całej ilości dostarczonej do nabywcy końcowego (w tym prosumenta) energii elektrycznej, a konsekwentnie obciąża tak naliczoną akcyzą prosumenta.
Inne podejście w tej kwestii – naliczanie akcyzy wyłącznie w odniesieniu do rozliczonej ilości energii elektrycznej – wydaje się możliwe dopiero po dopasowaniu odpowiednich regulacji ustawy o podatku akcyzowym i po zmianie interpretacji tych przepisów przez Ministra Finansów.
Katarzyna Klimkiewicz-Deplano, doradca podatkowy, partner w Advicero Tax / www.advicero.eu
