Stanowisko branży małych elektrowni wodnych ws. ustawy o OZE
Prezentujemy stanowisko Towarzystwa Rozwoju Małych Elektrowni Wodnych (TRMEW) do rządowego projektu ustawy o odnawialnych źródłach energii w wersji skierowanej do prac sejmowych w dniu 8 lipca 2014 r.
Stanowisko TRMEW:
Wprowadzenie
Fakt skierowania projektu Ustawy o OZE do prac sejmowych w ocenie Towarzystwa Rozwoju Małych Elektrowni Wodnych jest też szansą na uporządkowanie trudnej sytuacji w branży OZE, jednak w naszej ocenie projekt ustawy w zaproponowanym kształcie niesie ryzyko pogłębienia braku przewidywalności oraz realne ryzyko upadłości dla wytwórców posiadających małe elektrownie wodne (MEW).
Kluczowym zagadnieniem jest w naszej ocenie system aukcyjny. Wytwórcy posiadający MEW oraz potencjalni inwestorzy nie wyrażają aprobaty dla koncepcji wsparcia OZE poprzez system aukcyjny jako system pozornie stabilny i przybliżający wytwórcę do rynku energii elektrycznej.
Ponadto, zdestabilizowany system świadectw pochodzenia, ceny energii elektrycznej oraz dodatkowo wprowadzane obciążenia spowodowały niemal całkowity zastój inwestycyjny w branży małej energetyki wodnej, która ma w Polsce duże możliwości rozwoju z uwagi na wykorzystanie tylko w 19 % potencjału hydrologicznego.
Powyższe powoduje, że inwestorzy i właściciele małych elektrowni wodnych oczekują skutków wprowadzenia Ustawy o OZE w co najmniej dwóch obszarach, tj. ustabilizowania aktualnie obowiązującego systemu zielonych certyfikatów oraz stworzenia przejrzystych ram na lata przyszłe, które umożliwią budowę nowych oraz modernizację już istniejących obiektów energetyki wodnej.
PROPOZYCJE ZMIAN
Towarzystwo Rozwoju Małych Elektrowni Wodnych uznaje za najbardziej istotne wprowadzenie poniżej przedstawionych zmian:
(art. 73 ust. 4) Podział koszyków aukcyjnych
Jest:
4. Aukcje, o których mowa w ust. 1, przeprowadza się oddzielnie na wytwarzanie energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii wytworzonej w instalacjach odnawialnego źródła energii o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej:
1) do 1 MW oraz
2) powyżej 1 MW.
Propozycja zmiany:
4. Aukcje, o których mowa w ust. 1, przeprowadza się oddzielnie na wytwarzanie energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii wytworzonej w instalacjach odnawialnego źródła energii o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej:
1) do 300kW
2) od 300kW do 1 MW oraz
2) powyżej 1 MW
z uwzględnieniem technologii wytwarzania określonych w art. 77 ust. 3 pkt 4.
Uzasadnienie:
Aukcje należałoby przeprowadzać rozróżniając technologie i wielkość instalacji. Zaproponowany podział na obiekty do 1 MW mocy instalowanej i powyżej jest niewystarczający. Takie podejście eliminuje z systemu najmniejsze instalacje, gdyż w myśl proponowanych zapisów MEW np. o mocy 25 kW (której właścicielem będzie przedsiębiorca) będzie konkurować z MEW np. o mocy 900 kW. Koszt budowy jak i koszt eksploatacji w przeliczeniu na 1 kW mocy instalowanej dla dwóch takich obiektów różni się znacząco.
(art. 160 p. 15; art. 162 ust. 6) System kar
Jest:
15) nie wytworzył energii, o której mowa w art. 72, w ilości określonej w ofercie wytwórcy, który wygrał aukcję, w okresach rozliczeniowych wskazanych w art. 83 ust. 2;
Propozycja zmiany:
15) nie wytworzył energii, o której mowa w art. 72, w ilości określonej w ofercie wytwórcy, który wygrał aukcję dla źródła o mocy instalowanej powyżej 5MW, w okresach rozliczeniowych wskazanych w art. 83 ust. 2;
Uzasadnienie:
Kolejny raz wyrażamy nasze zdecydowanie negatywne stanowisko dotyczące system kar pieniężnych w przypadku braku wytworzenia energii w ilości określonej w ofercie aukcji. Takie rozwiązanie nie bierze pod uwagę specyfiki funkcjonowania większości instalacji OZE. W odróżnieniu np. od energetyki wiatrowej, która jest dziś znakomicie zestandaryzowana, każda mała elektrownia wodna jest inna i dokładne oszacowanie jej produkcji nie jest możliwe. Nałożenie obowiązku dokładnego oszacowania wyprodukowanej energii jest zobowiązaniem niemożliwym do wykonania. Ponadto należy zwrócić uwagę, że w ciągu 15 lat mogą wystąpić w zlewni rzeki zjawiska, które spowodują znaczącą różnicę w ilości produkowanej energii elektrycznej (np. budowa ujęcia wody, zbiornika przeciwpowodziowego, itp.). Na wytwórców energii nakłada się absurdalny obowiązek wykonania zobowiązania, którego możliwość dopełnienia jest w dużej mierze od nich zupełnie niezależna.
(art. 77 ust. 3) Ustalanie cen referencyjnych
Jest:
3. Przy ustalaniu ceny referencyjnej energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii, o której mowa w art. 72 pkt 2, minister właściwy do spraw gospodarki bierze pod uwagę wyniki przedstawionych analiz ekonomicznych przez jednostki doradcze lub naukowo-badawcze dotyczące średnich kosztów wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii obejmujące:
Propozycja zmiany:
3. Przy ustalaniu ceny referencyjnej energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii, o której mowa w art. 72 pkt 2, minister właściwy do spraw gospodarki bierze pod uwagę wyniki przedstawionych analiz ekonomicznych przez jednostki doradcze, organizacje branżowe lub naukowo-badawcze dotyczące średnich kosztów wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii obejmujące:
Uzasadnienie:
Wnosimy o uzupełnienie listy podmiotów mogących opiniować wysokość cen referencyjnych o organizacje branżowe. To właśnie tego typu organizacje tworzone bezpośrednio przez samych wytwórców mają największą wiedzę nt. czynników wpływających na koszty budowy i eksploatacji obiektów OZE.
Inne, istotne uwagi
W naszej ocenie projekt ustawy wymaga także uszczegółowienia następujących kwestii:
1. (dot. art. 2 ust. 12) Definicja hydroenergetyki. Sugerujemy zmianę definicji hydroenergii w sposób następujący: „hydroenergia – energia mechaniczna wód z wyłączeniem energii potencjalnej uzyskanej w wyniku pompowania wody w elektrowniach pompowych;”. Zaproponowana w projekcie ustawy definicja może prowadzić do wykluczenia z systemu wsparcia OZE instalacji pracujących w ramach tzw. projektów wielofunkcyjnych, w których do produkcji energii wykorzystuje się wodę z istniejących sieci i istniejącej infrastruktury służącej w pierwszej kolejności innym celom, np. dostarczaniu wody pitnej, oczyszczaniu wody, nawadnianiu, chłodzeniu wodą itp. Powstają wątpliwości czy np. woda płynąca rurociągiem z oczyszczalni ścieków do rzeki lub woda pitna płynąca wodociągiem będzie mogła być zaliczona do kategorii śródlądowych wód powierzchniowych. Zaproponowana powyżej definicja hydroenergii jest bardziej adekwatna niż definicja w projekcie ustawy i nie niesie ryzyka wyłączenia jakichkolwiek instalacji wykorzystujących do produkcji energii siłę wody (z wyjątkiem elektrowni pompowych wykorzystujących energię potencjalną uzyskaną w wyniku pompowania wody). Taki zapis jest zgodny z Dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych. W dyrektywie wymienia się hydroenergię jako jedno z odnawialnych źródeł bez szczegółowej definicji pojęcia hydroenergia.
2. (art. 77 ust. 4) Moc wytwórcza zamiast mocy instalowanej. Zaproponowany podział mocy instalowanej pomiędzy miko, małymi oraz pozostałymi instalacjami jest sztuczny i nie odzwierciedla możliwości wytwórczych źródeł. Poszczególne progi powinny zostać powiązane z potencjalnie maksymalną generacją energii elektrycznej źródła, a nie teoretyczną mocą osiągalną, np. zamiast 40kW – 350MWh, zamiast 200kW – 1750MWh, itp.
3. (art. 42 ust. 4 pkt 1; art. 44 ust. 5) Modernizacja. Wsparcie, tj. ilość energii objętej obowiązkiem zakupu i przysługujących świadectw, jakie będzie można uzyskać po modernizacji jest ograniczone do poziomu 75% wartości początkowej instalacji. Wprowadzenie limitu poniesionych nakładów na modernizację, w proporcji do których ustanowiony zostaje zakres wsparcia jest dyskryminujący dla hydroenergetyki. W przypadku modernizacji innych instalacji, gdzie obowiązuje zasada proporcjonalności do przyrostu mocy, nie wprowadzono żadnych ograniczeń jeśli chodzi o przyrost mocy, a tym samym obowiązek zakupu i liczba przysługujących certyfikatów. Nie znajdujemy żadnych podstaw ani uzasadnienia (również w Uzasadnieniu i Ocenie Skutków Regulacji Ustawy) dlaczego próg ten określono na tym poziomie i traktujemy to jako bardzo jaskrawy przejaw dyskryminacji MEW w stosunku do innych technologii.
4. (art. 201) Okres przejściowy. Cykl inwestycyjny MEW wynosi ok. 3-5 lat. Mając na uwadze stanowisko Rządu o braku konieczności notyfikacji projektu Ustawy przez Komisję Europejską należy przyjąć, że nowe regulacje dotyczące wsparcia wejdą w życie 1 stycznia 2016 roku. W ocenie TRMEW okres przejściowy pomiędzy systemem aukcji, a systemem zielonych certyfikatów jest zbyt krótki, aby dokończyć inwestycje, dla których decyzja inwestycyjna (często też decyzja kredytowa) była podejmowana w oparciu o istniejący system wsparcia. Ponadto TRMEW ocenia jako ryzykowne podjęcie decyzji o nie notyfikowaniu projektu Ustawy o OZE przez Komisję Europejską.
5. (dot. art. 41 ust. 3) Mikroinstalacje. Wsparcie jakie będzie przysługiwać w zmodernizowanych mikroinstalacjach dotyczy energii wytworzonej proporcjonalnie do przyrostu mocy. W przypadku odnawialnych źródeł energii o mocy do 5 MW wykorzystujących do wytworzenia energii elektrycznej hydroenergię wprowadzono zwolnienie z tego warunku, jednak w przypadku mikroinstalacji warunek ten pozostał. Zmodernizowanie mikroinstalacji wykorzystującej do wytworzenia energii elektrycznej hydroenergię z uwzględnieniem konieczności przyrostu mocy jest w przypadku małych elektrowni wodnych warunkiem niemożliwym do spełnienia ze względu na brak możliwości zwiększenia spadu roboczego i przepływu wody, które wynikają z warunków naturalnych. Ponadto z uwagi na fakt, iż Ustawa Prawo wodne w art. 31 ust. 2 zakazuje m.in. marnotrawstwa energii wody oraz w art. 126 ust. 2 nakazuje wykorzystanie potencjału hydroenergetycznego w sposób technicznie i ekonomicznie uzasadniony – nie jest możliwe uzyskanie pozwolenia wodnoprawnego zezwalającego na budowę i eksploatację obiektu elektrowni wodnej, która nie spełnia tych warunków. Oznacza to jednocześnie, że istniejące instalacje hydroenergetyczne, spełniające wymogi Ustawy Prawo wodne wykorzystują już maksymalny potencjał, a tym samym nie mają możliwości zwiększenia mocy instalowanej. W dalszej części projektu ustawy, w stosunku do instalacji odnawialnych źródeł nie będących mikroinstalacjami wprowadzono zapisy uwzględniające specyfikę elektrowni wodnych. Wnosimy, aby dokonać stosownej zmiany dla mikroinstalacji, aby nie dyskryminować tych instalacji w dostępie do instrumentów wsparcia.
6. (dot. art. 78 ust 3) Zabezpieczenie w formie gwarancji ubezpieczeniowej. Brak możliwości wniesienia zabezpieczenia poprzez gwarancję ubezpieczeniową ogranicza przedsiębiorcy katalog firm, w których może ubiegać się o wymagane zabezpieczenia finansowe. Gwarancje ubezpieczeniowe występują jako równoprawne formy zabezpieczenia zobowiązań w wielu aktach prawnych np. w ustawie Prawo zamówień publicznych – art. 45 ust 6. Zwracamy równocześnie uwagę, że art. 78 i kolejne nie precyzują na jaki okres powinna być wystawiona gwarancja – czy jest to tylko okres rozstrzygnięcia aukcji czy cały okres działania przedsiębiorcy, w którym korzysta z systemu aukcyjnego.
W ocenie TRMEW zagadnienia wymagające uwagi to także:
- możliwość sprzedaży wyprodukowanej energii elektrycznej do klienta końcowego jeśli wytwórca korzysta z aukcyjnego systemu wsparcia,
- zużycia wyprodukowanej energii na potrzeby własne i uzyskanie za nią wsparcia (tak jak jest to w dzisiejszych rozwiązaniach),
- opłaty za bilansowanie handlowe odnawialnych źródeł energii, tj. przede wszystkim ich zasadności i wysokości,
- zajęcie stanowiska dotyczącego arbitrażu cenowego, tj. sprzedaży energii w tzw. dolinie do sprzedawcy z urzędu, a w pozostałych godzinach np. na rynkach konkurencyjnych.
Niezależnie od propozycji zmian, w opinii środowiska właścicieli małych elektrowni wodnych projekt ustawy nadmiernie reguluje działalność OZE zniechęcając dziś wielu potencjalnych, prywatnych inwestorów. Mając jednak nadzieję na jego dopracowanie – Towarzystwo Rozwoju Małych Elektrowni Wodnych pozostaje do dyspozycji.
Zarząd TRMEW
