Skoki cen energii powyżej 1 tys. zł/MWh. Przez tzw. cross-border redispatching

Skoki cen energii powyżej 1 tys. zł/MWh. Przez tzw. cross-border redispatching
RWE press

W ostatnich tygodniach dwukrotnie cena energii na rynku bilansującym wzrosła powyżej 1000 zł/MWh. Jak informują Polskie Sieci Elektroenergetyczne (PSE), to efekt działań mających chronić krajowy system energetyczny przed niekontrolowanym napływem energii z Niemiec. 

Jak informuje „Puls Biznesu”, 11 czerwca między godziną 13 i 15 cena energii na rynku bialnsującym wzrosła do poziomu 1347 zł/MWh, a 21 lipca między godziną 12 a 14 do 1191 zł/MWh. 

Zdaniem PSE, tak duże skoki ceny energii, która w ostatnich miesiącach oscylowała wokół 200 zł/MWh, to efekt tzw. cross-border redispatchingu, czyli wymiany energii między PSE a operatorami systemów krajów sąsiednich.

REKLAMA

Taka sytuacja pojawia się w okresach nierównomiernej pracy odnawialnych źródeł energii w Niemczech. Wówczas operatorzy z Polski i Niemiec uzgadniają np. zwiększenie produkcji energii w naszym kraju i zmniejszenie u sąsiadów. Zlecenie przez PSE zwiększenia mocy wytwórczych może wymagać np. uruchomienia droższego bloku, a wynikające z tego koszty operatorzy w obu krajach dzielą między siebie, co jest następnie przyczyną chwilowego wzrostu cen energii na rynku bilansującym – informuje PSE. 

Komunikat PSE w sprawie cross-border redispatchingu

Wymiana międzyoperatorska energii pomiędzy PSE i operatorami sąsiednich systemów, w szczególności pomiędzy PSE i 50Hertz, jest realizowana jako środek zaradczy korygujący przepływy fizyczne wynikające z wymiany handlowej uczestników rynku. Celem wymiany międzyoperatorskiej jest zapewnienie warunków pracy sieci elektroenergetycznych, w ujęciu indywidualnym oraz jako systemów połączonych, spełniających kryteria bezpieczeństwa. Tym samym jest to działanie nastawione na zapewnienie bezpieczeństwa dostaw energii do odbiorców. Jedną z podstawowych form środków zaradczych, najczęściej i w największym wymiarze stosowaną obecnie w Europie, jest cross-border redispatching. Ta forma wymiany międzyoperatorskiej dominuje także w przypadku wymiany energii pomiędzy PSE i 50Hertz.

REKLAMA

Cross-border redispatching jest uzgodnionym pomiędzy operatorami i akceptowanym przez Regulatorów działaniem niezbędnym dla przywrócenia wymaganego poziomu bezpieczeństwa pracy sieci (Docelowo zasady cross-border redispatchingu będą regulowane w Kodeksach Sieciowych stanowiących prawo UE.). Polega on na uzgodnieniu dwustronnej wymiany energii elektrycznej w kierunku odwrotnym do fizycznych przepływów powodujących zagrożenie w pracy sieci. Przyczyną jego stosowania są: (i) nieskoordynowane udostępnianie zdolności przesyłowych dla wymiany handlowej przez poszczególnych operatorów oraz (ii) wyłączenia elementów sieciowych. Koszty realizacji cross-border redispatchingu są pokrywane przez zaangażowanych operatorów, według zasad podlegających akceptacji odpowiednich Regulatorów. Mechanizm ten jest standardowo stosowanym w Europie mechanizmem zaradczym.

W przypadku cross-border redispatchingu uzgodnionego pomiędzy operatorem polskim i niemieckim (50Hertz) podstawową przyczyną wymuszającą jego stosowanie jest nieskoordynowane udostępnianie zdolności przesyłowych dla wymiany handlowej pomiędzy Niemcami a krajami położonymi w kierunku Pd-Wsch. Udostępnianie to odbywa się bowiem bez uwzględnienia wpływu tej wymiany handlowej na polskie sieci, które to sieci są angażowane w realizację tej wymiany ze względu na ograniczenia występujące w sieciach krajów, które udostępniły zdolności przesyłowe dla tej wymiany. Wykorzystanie polskich sieci do zrealizowania tej wymiany często przekraczałoby ich możliwości techniczne, co wywołuje konieczność realizacji cross-border redispatchingu dla dotrzymania dopuszczalnych parametrów pracy sieci. Przykładowo, udostępnienie zdolności przesyłowych na trasie Niemcy-Austria-Węgry odbywa się wyłącznie na podstawie decyzji operatorów w/w krajów (bez udziału operatora polskiego czy czeskiego), natomiast duża część uzgodnionej w ten sposób wymiany handlowej jest fizycznie realizowana z wykorzystaniem sieci polskiej i czeskiej.

Cross-border redispatching, jako działanie niezbędne dla zapewnienia bezpieczeństwa pracy sieci, ma absolutny priorytet w hierarchii działań operatorów. Eliminacja ryzyka kaskadowych wyłączeń w sieci, prowadzących do powstania awarii na dużym obszarze Europy, jest kluczowa dla zapewnienia bezpieczeństwa dostaw energii do odbiorców. Decyzje o cross-border redispatchingu są podejmowane na podstawie bieżącej oceny zagrożeń i nie mogą z tego powodu być publikowane z wyprzedzeniem.

W warunkach polskich energia dla potrzeb cross-border redispatchingu jest pozyskiwana i rozliczana w ramach mechanizmu rynku bilansującego. Dzieje się tak, gdyż rolą tego mechanizmu jest nie tylko pokrywanie niezbilansowania uczestników rynku, ale także uwzględnianie wszystkich technicznych uwarunkowań bieżącej pracy polskiego systemu elektroenergetycznego, w tym również tych dotyczących pracy w ramach systemów połączonych w Europie. Zasady działania rynku bilansującego są zawarte w Instrukcji Ruchu i Eksploatacji Sieci Przesyłowej zatwierdzonej przez Prezesa URE.

Realizacja technicznych funkcji mechanizmu rynku bilansującego, w szczególności w postaci cross-border redispatchingu, może przekładać się w określonych warunkach na wzrost cen energii niezbilansowania. Dzieje się tak w przypadku konieczności angażowania do wytwarzania energii źródeł oferujących swoje zdolności wytwórcze po wyższych cenach ofertowych. Ze względu na nieregularny charakter realizacji cross-border redispatchingu może to powodować wahania cen energii niezbilansowania, co skutkuje ryzykiem zakupu energii niezbilansowania po wyższych cenach. Ryzyko to jest cechą rynku bilansującego. Jest powodowane uwzględnianiem na tym rynku rzeczywistego stanu systemu elektroenergetycznego i wyceną energii odpowiednio do tego stanu. Należy przy tym wskazać, że uczestnicy rynku mają możliwość zarządzania tym ryzykiem poprzez zawieranie transakcji handlowych na rynkach wcześniejszych. To do decyzji uczestnika rynku należy wybór strategii kontraktowania energii w poszczególnych segmentach w celu pokrycia swojego zapotrzebowania – na rynku długoterminowym, rynku dnia następnego lub bieżącego, czy też w ramach mechanizmu rynku bilansującego, przy czym ten ostatni ze względu na swój techniczny charakter, co do zasady nie jest przeznaczony do prowadzenia działalności handlowej.

gramwzielone.pl / źródło: PSE Operator