Dofinansowanie na termomodernizację domów jednorodzinnych od I kw. 2016
Narodowy Fundusz przeznacza 400 mln zł na kompleksową termomodernizację domów jednorodzinnych. Właściciele będą mogli otrzymać nawet 40 proc. dotacji za poprawę efektywności energetycznej. Nowy program Ryś przyczyni się do oszczędności i lepszego użytkowania energii oraz do poprawy jakości powietrza.
Program Ryś – termomodernizacja budynków jednorodzinnych, ma na celu ograniczenie strat energii, potrzebnej do ogrzewania domów i tym samym ograniczenie szkodliwych emisji. Do polskich rodzin zostanie skierowana pomoc finansowa na przeprowadzenie inwestycji w domach jednorodzinnych. Narodowy Fundusz przeprowadzi szeroką edukację wśród mieszkańców i pracowników gmin, by uświadomić im korzyści płynące z termomodernizacji. Celem programu Ryś jest także rozwój krajowego rynku urządzeń i usług, związanych z efektywnością energetyczną.
Dofinansowanie obejmie wykonanie remontów, które prowadzą do spełnienia przez budynek wyższych standardów energooszczędności. Właściciele domów będą mogli otrzymać dofinansowanie także na modernizację instalacji wewnętrznych, wymianę źródeł ciepła i zastosowanie odnawialnych źródeł energii cieplnej.
– Domy jednorodzinne stanowią prawie połowę wszystkich budynków mieszkalnych w Polsce, jednak do tej pory ich termomodernizacja nie była w znaczący sposób wspierana. Chcemy, by program Ryś stał się pod tym względem przełomem i przekonał Polaków do korzyści, płynących z oszczędzania energii i ograniczenia spalania złej jakości paliw – mówi Małgorzata Skucha, Prezes Zarządu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Skala potrzeb
Skalę potrzeb w zakresie poprawy efektywności energetycznej budynków mieszkalnych w Polsce wyraźnie pokazuje dokument Strategia modernizacji budynków: Mapa Drogowa Polski 2050. Efektywność energetyczna dużej części domów jednorodzinnych jest bardzo niska, a dodatkowo prawie 70 proc. z nich jest ogrzewanych przy wykorzystaniu kotłów i pieców węglowych. Ma to decydujący wpływ na zanieczyszczenie atmosfery pyłami i szkodliwymi substancjami, czyli tzw. niską emisję.
Program Ryś został poddany szerokim konsultacjom społecznym. O wyrażenie opinii zostały poproszone gminy, urzędy marszałkowskie, wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej (WFOŚiGW), ministerstwa, instytucje branżowe, banki oraz właściciele domów jednorodzinnych. Zebrane uwagi posłużyły do podniesienia jakości programu.
Narodowy Fundusz zlecił także badanie opinii publicznej. Wykonała je w dniach 10-28 sierpnia 2015 r. firma PBS na ogólnopolskiej próbie ponad 1200 mieszkańców. W każdym województwie przeprowadzono ok. 75 bezpośrednich wywiadów (wspomaganych komputerowo).
Zachęty i bariery
Jak wynika z badań, wykonanych na zlecenie Narodowego Funduszu, głównymi barierami dla inwestycji termomodernizacyjnych jest brak pieniędzy wobec wysokich kosztów prac i urządzeń. Tego typu inwestycje nie są wspierane ze środków Unii Europejskiej. Kolejne przeszkody to biurokracja oraz brak wiedzy na temat źródeł dofinansowania.
Aspekt finansowy jest równocześnie ważnym motywatorem do podjęcia tego typu prac, ponieważ dla niemal 3/4 respondentów oszczędność na rachunkach to jeden z najważniejszych elementów, pozwalających na podjęcie inwestycji termomodernizacyjnych.
Choć większość respondentów planuje realizować inwestycje ze środków własnych, to co trzeci rozważa sięgnięcie po kredyt.
– Z programu Ryś wsparcie będzie udzielane w formie kredytów bądź pożyczek z dotacją, poprzez banki i wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Zwrotna forma tej pomocy daje możliwość ponownego wykorzystania środków i dotarcia do większej liczby osób w dłuższej perspektywie czasu – mówi Dorota Zawadzka-Stępniak, Zastępca Prezesa Zarządu NFOŚiGW.
Warunki dofinansowania
Program jest skierowany do osób, posiadających prawo własności domu jednorodzinnego. Do katalogu beneficjentów włączono także jednostki samorządu terytorialnego i organizacje pozarządowe, dysponujące takimi budynkami.
Dofinansowanie obejmie prace dociepleniowe, ale też modernizację instalacji wewnętrznych oraz wymianę źródeł ciepła. Będzie można uzyskać finansowanie do 100 proc. kosztów kwalifikowanych, przy czym dla każdego przedsięwzięcia określono maksymalne, jednostkowe koszty kwalifikowane – czyli ile pieniędzy Narodowy Fundusz może na dane działanie wypłacić.
Inwestor może indywidualnie zdecydować o zakresie prac modernizacyjnych. Połączenie najważniejszych działań termoizolacyjnych będzie premiowane wyższą dotacją.
Najwyższa możliwa dotacja wyniesie 40 proc. przy kompleksowych inwestycjach, obejmujących ocieplenie ścian i dachu. W przypadku termoizolacji tylko niektórych elementów, a także zastosowaniu wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła czy odnawialnych źródeł energii, właściciel budynku dostanie 20 proc. dotacji.
Dotacja pokryje w całości koszty niezbędnej dokumentacji projektowej a także koszty oceny energetycznej budynku przed realizacją inwestycji i potwierdzenie efektów realizacji przedsięwzięcia. Ocena energetyczna nie będzie wymagała skomplikowanego audytu.
Termoizolacja pojedynczych elementów budynków (okien, podłóg) oraz zastosowanie konwencjonalnych źródeł ciepła będzie dofinansowane wyłącznie w postaci preferencyjnego kredytu bądź pożyczki. Alternatywnie beneficjent może skorzystać z innych programów wsparcia wymiany źródeł ciepła, np. Prosument, Kawka.
Po pierwsze – edukacja
Program Ryś dotyczy realizacji przedsięwzięć w jednorodzinnych budynkach mieszkalnych, a więc takich, w których co najmniej połowa powierzchni całkowitej wykorzystywana jest do celów mieszkaniowych. W przypadku budynków, w których na mniej niż połowie powierzchni jest realizowana działalność gospodarcza (w tym wynajem), dofinansowanie stanowić będzie pomoc de minimis.
Jeszcze w tym roku planowana jest szeroka akcja edukacyjna, na którą Narodowy Fundusz przeznacza 2,5 mln zł. W październiku 2015 roku zostanie ogłoszony konkurs na programy aktywnej edukacji, by w ten sposób bezpośrednio dotrzeć do jak najszerszego grona właścicieli domów jednorodzinnych.
Jak wskazują badania wykonane na zlecenie Narodowego Funduszu, wiedza Polaków o rozwiązaniach poprawiających efektywność korzystania z energii jest niewielka. Respondenci przyznali, że zależałoby im na stworzeniu bazy wiedzy o dostępnych rozwiązaniach i urządzeniach (78 proc. wskazań). Podejmowane prace termomodernizacyjne często nie są poprzedzane wcześniejszymi analizami. Spośród osób, które wymieniły źródło ciepła w domu, niemal połowa (48 proc.) nie wykonała wcześniej niezbędnych prac, gwarantujących efektywność inwestycji – czyli zmniejszenia zapotrzebowania na energię.
Nabór wniosków
Nabór wniosków do programu Ryś prowadzony będzie w trybie ciągłym. Warunki dofinansowania zostały zaproponowane w ten sposób, aby niezależnie od pośrednika finansowego (bank, WFOŚiGW) dla inwestora były one porównywalne. Przewiduje się, że mieszkańcy będą mogli rozpocząć składanie wniosków w I kwartale 2016 roku.
– Narodowy Fundusz ma duże doświadczenie w tworzeniu i wdrażaniu programów termomodernizacji budynków wielorodzinnych, użyteczności publicznej i przemysłowych. Do stworzenia programu Ryś zachęciły nas sukcesy naszej dotychczasowej oferty skierowanej do polskich rodzin: Programu Prosument i programu kolektorów słonecznych – dodaje Małgorzata Skucha.
Budżet programu wynosi 400 mln zł, z czego 120 mln zł (30 proc.) w formie bezzwrotnej i 280 mln zł w formie zwrotnej. Program będzie realizowany w latach 2015-2023, z możliwością zawierania umów do końca 2020 roku.
Prace nad programem Ryś są wspierane przez Dyrekcję Generalną Komisji Europejskiej ds. Energii. Realizacja programu ułatwi wypełnianie zobowiązań Polski określonych w Dyrektywie 2012/27/UE w sprawie efektywności energetycznej i Dyrektywie 2008/50/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 maja 2008 r. w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy CAFE.
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
