Budowa „domu bez rachunków”. Na co zwrócić uwagę?
Budynki projektowane i wznoszone zgodnie z koncepcją „Domu bez rachunków” powinny się charakteryzować pewnymi podstawowymi cechami, które przedstawiamy poniżej. Bez wątpienia są to domy przyszłości, jednak są one dostępne technologicznie i finansowo już dziś. Czym powiny charakteryzować się takie domy i na co zwrócić uwagę, aby wygenerować największe oszczędności, radzą autorzy poradnika „Dom bez rachunków”.
Dom bez rachunków to budynek plus energetyczny. Oznacza to, że ilość energii ze źródeł odnawialnych wyprodukowana w ciągu roku przez wykonaną w nim instalację PV przekracza ilość energii zużywanej przez budynek (również w postaci ciepła).
W takim domu koszty ogrzewania, ciepłej wody, chłodzenia i prądu mogą wynosić poniżej 20 zł/miesiąc, czyli tyle, co obecnie koszty opłaty stałej wynikające z systemu opustu i przyłączenia do sieci elektrycznej.
Instalacja fotowoltaiczna pozwala na zbilansowanie rocznego zużycia energii na cele ogrzewania, c.w.u., chłodzenia i inne cele użytkowe z produkcją energii w budynku. Warto przewidzieć dodatkowe miejsce na dachu na instalację PV produkującą energię do zasilania samochodu elektrycznego i wykonać okablowanie do przyszłej rozbudowy instalacji.
Zalecany jest dach dwuspadowy, jednospadowy lub płaski. Oszczędności na kosztach wykonania konstrukcji dachu oraz zastosowaniu tańszych pokryć dachowych pozwalają w pełni lub częściowo pokryć koszty instalacji PV.
Wykonanie dachu dwuspadowego zamiast czterospadowego może obniżyć koszty budowy dachu o powierzchni 150 m2 o blisko 20 tys. zł, co odpowiada obecnie kosztom instalacji PV o mocy 4-4,5 kWp lub pozwala zwiększyć moc instalacji PV o 5 kWp, np. z 3 kWp do 8 kWp.
Z kolei zamontowana w budynku pompa ciepła zapewnia efektywne ogrzewanie, przygotowanie c.w.u. i chłodzenie budynku – z efektywnością energetyczną od trzech do pięciu razy większą niż ogrzewanie elektryczne czy elektryczne podgrzewanie c.w.u. Roczny udział energii zużywanej przez pompę ciepła pochodzącej bezpośrednio z instalacji PV wynosi 20-30 proc.
Zastosowanie pompy ciepła pozwala na rezygnację z budowy komina, kotłowni czy magazynu opału. Może być ona umieszczona w dowolnym pomieszczeniu, nie zajmując na podłodze więcej powierzchni niż 0,5 m2
System wykorzystujący pompę ciepła oraz instalacja PV to technologie, które nie mają negatywnego wpływu na zdrowie mieszkańców i sąsiadów. Zapewniają też mieszkańcom wysoki komfort użytkowy oraz pozwalają zachować czystość w budynku.
Kolejny istotny aspekt to płaszczyznowe ogrzewanie/chłodzenie wodne zapewnia w budynku wysoki komfort cieplny, również dzięki regulacji pogodowej (wg krzywej grzewczej). Pomimo niższej temperatury w pomieszczeniach (ok. 20 st. C), komfort cieplny jest podobny jak przy temperaturze 22 st. C przy ogrzewaniu grzejnikowym.
Niższa temperatura to 10-15 proc. oszczędności na kosztach ogrzewania. Instalacja płaszczyznowa pozwala także na efektywne chłodzenie budynku z kontrolą punktu rosy. Systemy ogrzewania i chłodzenia przygotowane są na rozwiązania Smart i na elastyczne sterowanie w sieciach energetycznych przyszłości.
W „Domu bez rachunków” wykorzystuje się mechaniczną wentylację z odzyskiem ciepła (rekuperator). Większość ciepła obecnego w powietrzu usuwanym jest przekazywana do napływającego powietrza świeżego (roczna sprawność odzysku ciepła może wynosić ponad 85 proc.). Taka wentylacja zapewnia w pełni kontrolowaną wentylację pomieszczeń, najwyższy komfort użytkowy, a także niższe koszty ogrzewania o 15-20 proc. w porównaniu z tradycyjnymi rozwiązaniami. Ponadto znacznie zmniejsza się ryzyko powstania pleśni na ścianach pomieszczeń, a w pomieszczeniach jest dokładnie przefiltrowane powietrze o odpowiedniej jakości (wilgotności i czystości).
Ważna jest wysoka szczelność powietrzna budynku. Wymiana powietrza przez infiltrację przeprowadzana w teście nadciśnienia 50 Pa musi być mniejsza od 0,6 wymiany powietrza budynku na godzinę (realna infiltracja powietrza w budynku poniżej 0,04 h-1).
Znaczenie mają ponadto wysokie standardy izolacji termicznej. Budynek spełnia standardy izolacyjne NF 40 (U oraz EPmin) lub wyższe, np. budynku pasywnego. Proponowany standard budynku spełnia wyższe wymogi niż WT 2021. Wszystkie zewnętrzne przegrody są izolowane termicznie w takim stopniu, aby współczynnik przenikania ciepła U przegród budowlanych nie przekraczał 0,12-0,15 W/(m2 K) (oprócz okien i drzwi).
Zgodnie ze standardem NF 40 współczynnik U okien (szyb i ram) nie powinien przekraczać 0,80 W/(m2 K), przy czym całkowity współczynnik przepuszczalności promieniowania g okien nie powinien przekraczać wartości 50 proc. Okna powinny być osadzone w strefie izolacji cieplnej, bez mostków cieplnych. Okna spełniające standardy domów pasywnych i energooszczędnych są potrójnie szklone, często wypełnione gazem szlachetnym.
Zaleca się projektowanie domów na planie prostokąta, z dłuższym bokiem zwróconym na stronę południową. Jak zwracają uwagę autorzy poradnika „Dom bez rachunków”, jest to istotny czynnik przy projektowaniu budynku, w celu wykorzystania zewnętrznych i wewnętrznych zysków ciepła (mogą one sięgać nawet 50% strat ciepła budynków). Pomieszczenia pomocnicze (tj. łazienka, spiżarnia, garderoba, pralnia, schody, korytarze, garaż itd.) powinny zostać ulokowane od strony północnej.
W „Domu bez rachunków” rezygnuje się z projektowania balkonów oraz tarasów jako stałych elementów budynku, ponieważ płyty balkonowe i tarasowe wykonane są zazwyczaj jako przedłużenia konstrukcyjne stropu. Podłogi lokalizuje się na gruncie lub na płycie fundamentowej.
Jak podkreślają autorzy poradnika, „Dom bez rachunków” zyskuje na wartości i w przyszłości łatwiej go będzie sprzedać. Badania przeprowadzone kilkanaście lat temu na rynku nieruchomości w stanie Nowy York pokazały, że każde obniżenie kosztów eksploatacji domu o 100 dolarów rocznie powoduje wzrost jego wartości finansowej o 2000 dolarów.
Powyższy artykuł pochodzi z poradnika „Dom bez rachunków”. Poradnik można pobrać na stronie internetowej kampanii „Dom bez rachunków” pod tym linkiem.
Portal Gramwzielone.pl jest patronem medialnym kampanii „Dom bez rachunków”.
